Оқулық Қазақ тіліне аударған А. М. Марқабаева Жауапты редакторы проф. Т.Қ. Рахыпбеков 2015
жүктеу/скачать 1,31 Mb. Pdf көрінісі
|
| Нау#астарды те жартысы 'з ауруы туралы барлы# шынды#ты білгі-
лері келеді жне 'з пікірімен дрігерді санас#анын талап етеді. Сонымен #атар, нау#астарды %штен бірі барлыын толы# білгісі келеді жне емдеу шараларын тадауа 'здері де #атыст#ылары келеді. Тек нау#астарды 10–20%-ы ана кем дегенде бір рет 'зін емдеуші дрігерге туелсіз толы# немесе жартылай а#парат к'здеріне ж%гінеді. Не$рлым маызды к'здері: медициналы# журналдар мен газеттерге нау#астар сирек ж%гінеді екен. Нау#астарды те жартысы а#паратты тек 'зін емдеуші дрігер мен медбикеден алса, рбір %шінші нау#ас бас#а нау#астардан а#парат алады екен. Жекелеген жадайларда шиеленісті о#иалар дрігер тарапынан бола- тын #арапайым коммуникативтік #ателіктер нтижесінде #алыптаса- ды. Егер емді таайындай отырып дрігер: «Мына дріні #абылдап к'рііз» немесе «Таы бір дріні #олданып к'рейік» дейтін болса, онда нау#ас б$л жадайды дрігерді жауапсыздыы деп #абылдауы м%мкін. Нау#ас дрі- герге толы# сенім арт#ан жадайда ана белсенді т%рде ем #абылдайды. Егер сенім болмаса ем #абылдау %рдісі лсірейді. Науас медициналы к мекке ж гіне отырып, емдеуші дрігер тара- пынан белсенділік, м"ият атынас жне аяушылы сезім к теді, осы- ан сйкес дрігер науасты осы мітін алдай алмайды жне алдамау тиіс. Дрігер зін д"рыс "ста ан жа дайда, деонтологиялы ережелерді барлы ы толы орындал ан жа дайда науасты зін емдеуші дрігерге деген сенімі бірінші кездесуден кейін-а алыптасады, ал бедел бірне- ше аптадан кейін алыптасады. 1 Зерттеу нтижелері к рсеткендей, науастарды тек 50–60% ана дрігерді та айын- дауын толы орындайды. 2 Шынды ын айту керек, м"ндай рекетке дрігерлер де барады, я ни, дріні "сыныл ан м лшерін азайтады немесе емдеу курсын науасты шы ынын азайту шін ысартады. 92 II Б лім. Медицина леуметтануы К бінесе науасты зін "стауыны к рт згерісі зіне туелсіз болуы м мкін. Науаспен ж"мыс барысында адамны барлы а- жеттіліктерін ана аттандыратын жне науасты білімдік, леуметтік мртебесіне сйкес икемді ба дарлама ажет. Дрігерді науаса ерекше жеке атынасы мен науаспен кері байланыс науасты ре- кетін згертеді жне апарататтану рдісін к шейте т седі. Науаса толы жне еркін т рде оны денсаулы жа дайы т сіндірілуі жне дрігер емдеу шарасын д"рыс тадау рдісіне науасты да атыстыруы тиіс. Емдеу рдісі соында науасты аурудан зін- зі ор ау а, кейбір салауатты мір салты ережелерін б"збау а жне андай жа дайда меди- циналы к мекке ж гіну ажеттігі жайлы т сіндіру ж"мысын дрігер толы ж ргізуі тиіс. Науас дрігерді "й арымын біле отырып, мір с ру салтын зі тадайды. Біра тек ана дрігер науасты ерекшеліктерін ескере отырып, емдеу дістерін анытайды. Адамны денсаулы ын ны айту- а ба ыттал ан наты масаттар науаспен келісе отырып, "й арылуы тиіс жне науасты амбулаторлы кітапшасына тіркелуі тиіс. Науас- а ауру барысына байланысты мір салтын згерту ажет болса, оны мдени біліктілік дегейі жне психологиялы сипаттамасына сйкес ескеріле отырылып ж ргізілуі тиіс. рекетті згерту стратегиясын дегеннен кейін алыпты згеріс- терді сараптау а ба ыттал ан келесі абылдаулар немесе телефон ар- ылы байланыстар ба дарламасы жасалады. Кері байланыс табыса жетуге м мкіндік береді. Науастар бір рет табысты емделу м мкіндігі- не ие болса, осы жолды ары арай жал астыру а "мтылады. Мысалы, адам шылымнан бас тарт#ан кезде спортпен не$рлым бел- сенді т%рде айналысады, б$л 'з кезегінде адамны тама#тану салтын 'з- гертуге келеді. Дрігер з беделіні т суіне жол бермей, оны емдеуді элементі ретінде сатай жне дамыта т суі тиіс. Беделге "мтылу — тек дрігерді ана жеке мселесі емес, б"л б кіл о амны міндеті жне к рделі м- селесі болып табылады. Ксіптік білімді жетілдіру, біліктілікті жо арылату — медициналы деонтологияны маызды а идаларыны бірі. Жо ары білімді дрігер адамны физиологиясы жне патологиясымен байланысты "былыс- ты мнін не "рлым аны жне сенімді т рде т сіндіре алады жне науаса алай к мектесу ажеттілігі мен нені тиімді екендігін дл "сынады. Біліктілігі т мен дрігер к рделі мселелерді шешу барысын- да ксіптік абілетсіздігі нтижесінде ауыр салдарлар а келетін а- теліктер жіберуі м мкін. 2.2. Медицина леуметтануы пні жне міндеттері 93 Дрігер мен науасты зара рекеті мыналар а туелді: науасты рекеті згеруіндегі ба ытты тиімділігі; ● медициналы ызмет к рсетуді потенциалды тиімділігін аны- ● тау: тексеруді орындау м мкіндігі, скринингтік тестілеу, дрілік заттар жне амбулаторлы к мекті медициналы ресурстары; науас иналысын не "рлым азайта т сетін к мек факторларын ● "сыну; науасты денсаулы жа дайын келесі абылдаулар арылы баы- ● лап отыру; науаспен ж"мыс барысына орта медициналы ызметкерді жне ● отбасын осу; медициналы к мекті тиімділігін ба алау шін мамандарды тарту; ● патологиялы жа дайды алдын алу масатында превентивті ша- ● ралар кешенін "растыру. Дрігер еркін т рде емдеуді олайсыз салдарына адамгершілік жауапкершілікті з мойнына алады. Б"л жауапкершілік максималды т рде рухани к ш ж"мсауды талап етеді. Rз кезегінде о ам бірт"тас ж йе ретінде жне мемлекет маызды леуметтік институт ретінде дрігерлерге мірлік перспективалар мен лайыты мір с ру с руге кепіл болуы тиіс. Дрігерді ксіптік ж"мысыны негізгі масаты — адам мірін сатау жне оны сапасын жедел, жоспарлы жне превентивті к мек беруді сапасын жо арылату болып табылады. Медицина ызметкер- леріні ж"мысын реттейтін жне дрігерді ксіптік дегейін жо а- рылау а ба ыттал ан Занаманы жетілдіріле т скеніне арамастан дрігер ж"мысыны о амды ажеттілігін т мендете т сетін дрі- герлік ателіктер, шиеленісті жа дайлар орын алуда 1 . жүктеу/скачать 1,31 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|