-сурет.  Қазақстандағы алюминий өндірісі Боксит Қызыл теміртас Тас тұзы Сильвинит 49-сурет

118
Адамзат таза металдарды (мыс, алюминий, 
алтын, титан, күміс және т.б.) ғана қолда­
нып қоймайды, сондай­ақ металдардың 
құй ма ларын да қолданады. Олардың ең ма­
ңыз дылары: болат, шойын, қола және т.б. 
(53­сурет). 
Біздің елімізде химиялық заттарды өнді­
руде металлургия өндірісі басты орын алады. 
Республикамызда Павлодар, Жезқазған, Бал­
қашта металдар және олардың құйма ларын 
өнді ретін көптеген зауыттар салынды. 
51-сурет. 
Алюминий алу
52-сурет. 
Павлодар 
металлургиялық 
комбинатында 
алюминийді қалыпқа 
құю процесі
Сен білесің бе?
Біздің президентіміз 
Н.Ә.Назарбаев Днепро­
дзержинск қаласындағы 
Днепр, содан кейін 
Қарағанды металлургия 
зауыттарында металлург 
болып жұмыс істеген.
53-сурет. 
Металдар мен құймалардан жасалған 
бұйымдар
Al
2
O
3
Al
2
O
3
қабаты
Анод
Катод
Балқытылған 
алюминий

119
 
Біліміңді тексер
 1. 
Табиғатта саф күйінде кездесетін 5 металды ата.
 2. 
Кен құрамында кездесетін 3 металды ата. 
 3. 
Таза металдар мен металл құймаларын қолдануға мысалдар келтір. 
 4. 
Сызбаны толтыр.
Металл
Кен атауы
темір
боксит
натрий
калий
 5. 
Емшілер ежелден металдарды емдік мақсатта қолданған. 
Авторлардың бірі — Элифас Леви емші киіміндегі “сиқыршыны” 
былайша сурет теген: “Жексенбіде (Күн күні) ол қолына лағыл 
немесе зүбәржатпен безендірілген алтын асатаяқ ұстады; 
дүйсенбіде (Ай күні) үш жіпке ілінген інжу, хрусталь және 
селенит; сейсенбіде (Марс күні) болат асатаяқ және болат 
сақина; сәрсенбіде (Меркурий күні) інжу немесе сынап бар 
шыны шариктер және ақық сақина; бейсенбіде (Юпитер күні) 
резеңке асатаяқ және жақұт сақина; жұмада (Шолпан күні) мыс 
асатаяқ, көгілдір ақық сақина және берилден жасалған тәж; 
сенбіде (Сатурн күні) оникстен жасалған асатаяқ және оникстен 
жасалған сақина, мойнына қалайыдан жасалған алқа таққан”.
Шығармадағы металдарды химиялық таңбалар көмегімен жазып көр. 

жүктеу/скачать 3,52 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: