Оқулық Қазақстан Республикасының Білім және әылым министрлігі бекіткен алматы, 011 £
жүктеу/скачать 16,47 Mb. Pdf көрінісі
|
| Инженерлік энзимологияәдістщ
негізінің бірі - иммобилден- ген ферменттерді дайындау .[Иммобилденген ферменттер (лат. /ттой/7/5-жылжымайтын, қозгалмайтын) - табиғи немесе синте- тикалық заттардың беткі қабатына бекіген немесе полимерлік гель- дер қүрамына енгізілген, қозғалысы шектелген ферменттер. Бекітілген ферменттерді қолдану бүрыннан белгілі, мысалы, 1916 жылы Дж. Нельсон мен Е. Гриффин көмірге адсобцияланган инвертаза озінің каталитикалық белсенділігін сақтайтынын көрсет- кең^Иммобилденген ферменттердің нативті ферменттермен са- лыстырғанда елеулі артықшылықтары бар. Мысалы, олар реакция- лык ортадан оңай бөлінеді. Бүл реакцияны кез келген уақытта тоқтатып, катализатормен ластанбаған өнімдерді алуға және фер мент препаратын бір немесе бірнеше рет пайдалануға мүмкіндік береді. Иммобилденген ферменттердің технологиялары, сондай- ақ, биотехнологиялық жүйелерді үздіксіз жүргізу, катализдейтін реакцияның жылдамдығын реттеу агынның жылдамдығын өзгер- ту жо лымен, өнімді шыгару мүмкіншіл ігімен анықталады .Иммо билизация әдістерімен сәйкес тасымалдаушыларын іріктеп алу, ферменттердің арнайылығын көрсететін рН көрсеткішіне, темпе- ратурага тәуелділігін, сондай-ақ денатурация әсерлерге түрак- тьшыгы сияқты қасиеттерін мақсатгы түрде өзгертуге болады/' Ферментті арнайы тасымалдаушы (органикалық, бейоргани- 47 калық, синтетикалық) субстратен байланыстырады. Целлюлоза, декстран, агароза және олардың туындылары сияқты полисаха- ридтерді тасымалдаушы ретінде кеңірек пайдаланады. Олардың ерекшеліктері: әртүрлі функционалды топтарының болуы, жоға- ры деңгейдегі гидрофильділігі, қолайлығы болып саналады. Соны мен қатар қосыльіс-тасымалдаушылар - каррагинан, альгин қыш- қылы және олардың тұздары альгинаттар төмен температурада қолайлы, белплі жағдайларда гель түзеді. Соңғы жылдардағы жүмы- старда тасымалдаушы ретінде хитин мен хитозанның пайдала- нып жүргені жарияланды. Бұл тасымалдаушыға иммобилденген ферменттердің белсенділігі жоғары, термотұрақты, бактерияла- рға төзімді келеді. Ферментгердің иммобилденуіне арналған синтетикалық поли мер тасымалдаушылар мына заттардьщ: стиролдардың негізінде дивенилбензол сияқты тігуші агентгер, полиуретан негізінде по- лимерлер жасалады, ПААТ, поливинил спирті негізінде тігуші агент ретінде глутар альдегидін пайдаланады. Органикалық төмен молекулалы тасымалдаушылар - бұл таби- ги липидтер немесе олардың синтетикалық аналогтары. Липидтік тасымалдаушылар әртүрлі беткейлерде моноқабат түрінде немесе сфера пішінді биқабат (липосома) түрінде пайдаланады. Органикалық емес тасымалдаушылар - силикагель, саз-бал- шық, керамика, табиги минералдар және олардың оксидтері не- гізіндегі саңылаулы және саңылаусыз матрицалар болуы мүмкін және олар түйіршікті түрінде немесе монолиттік түрінде қолданы- лады. Бүл тасымалдаушылардың артықшылығы - оңай регенера- цияланады және кез келген қүрылымды бере алады. Иммобилденген ферменттер мен иммобилденген жасушалар биокатализаторлық жүйе ретінде өнеркәсіпте қолданылады. Жыл- жымайтын және агар қосылған ортада өсірген жасушалар сүйык ортада өсірген клеткаларга Караганда қосымша метаболиттерді көбірек синтездейді. Иммобилденген ферменттер мен жасушалар технологияда үзақ уақыт пайдаланылатын болгандықтан биока тализ жүйесі арзанга түседі. > ( Жасушаларды 4 тәсілмен : 1) жасушаларды эр түрлі окшау (инерттік) заттармен қаптау- мен (альгинат гельмен, агармен, полиакриламид гельмен -ПААГ, желатинмен, коллагенмен) (1 За-сурет); 2) окшау заттың беткі кабатына ферменттерді жэне жасуша ларды адсорбция арқылы орналастырумен (1 Зб-сурет); жүктеу/скачать 16,47 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|