Оқулық Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі бекіткен Алматы, 2011
жүктеу/скачать 2,09 Mb. Pdf көрінісі
|
| Жобалау әрекетінің ӛнімі. Жобаның ӛнімі–жалпы
жобалаудың маңызды сипаттамаларының бірі. Осы жерде жобаның практикалық әрекетті ұйымдастырудың білім берудегі жобадан айырмашылығы айқын кӛрінеді. Кез–келген жобалау әрекетінің мақсаты – белгілі бір деңгейде қалыптасқан жағдайды жаңарту, жаңғырту, ӛзгерту. Ал қалыптасқан жағдайды ӛзгерту, қайта құру үшін әуелі ол талданады, мән–мағынасы ажыратылады, ондағы даму нүктелері анықталып, кейбір жобалық іс-әрекеттер жасалады, сӛйтіп, қалыптасқан жағдайға ӛзгерістер енгізіледі. Осыған орай, стратегия таңдау–жобаның маңызды кӛлігі. Ал жоба орындалғаннан кейін, бұрынғы қалыптасқан жағдайдың қаншалықты ӛзгергенін тексеруге болады. Мысалы, жолдың кептелісін болдырмаудың амалы ретінде қосымша жол салуға да, кӛшедегі кӛлік қозғалысын азайтуға да, кӛлік иелеріне де айыппұл салуға т.б болады. Бірақ ол үшін қолданған іс-әрекеттердің тиімділігін кӛрсететін қосымша жолда, кӛлік санын азайтуда емес, жолдың кептелісінің азаюы болар еді. Яғни, жобалаудың бұл жердегі ӛнімі кӛрсетілген жолдағы жағдайдың жақсаруы. Оқушыларды ұйымдастыру кӛбіне бұдан басқаша болып келеді. Онда қоғамдағы белгілі бір жағдайды ӛзгерту қаралмайды, ӛйткені, мектептегі жобалар шартты түрде, ойын түрінде, оқу түрінде ұйымдастырылады. 232 Осыған байланысты мектепте жобаларды зерттеушілік деп, эскизді презентациялау деп, рефераттық жұмыс деп немесе мектептен тыс қоғамдық жұмыс ретінде қарастырылады. Сонымен қатар, жобалау ӛнімі ретінде материалдық деуге келмейтін ӛнім – оқушының бойындағы – ӛзгерістерді, оның белгілі бір деңгейдегі авторға айналуы болып табылады. Жасӛспірім шақта оқушыларда тән ӛзін ұқсастыру (иденттену, иденттілікті ұғыну) қалыптаса бастайды. Бұл – бұрынырақ кезеңде, кішірек жастарда оқушыларға кӛптеген сұрақтарына жауап беруге, ӛзінің кім екенін тануға рухани әңгімелеуге құштарлық болса, ӛсе келе бала ӛзінің кім екендігін зерттей бастайды. Ұқсастықты қалыптастыру – адамның ӛзін ӛзі тану үдерісі. Ұқсастыру, теңестіру екі түрлі жағдайда орын алады–уақыттық ӛлшемде және рӛлдік ситуацияларда. Біріншісі, уақыттық ӛлшемдегі теңестіруді уақыт кеңістігіндегі сабақтастық ӛткенді, қазіргі кезеңді және болашақтың байланыстылығы қамтамасыз етсе, екіншісі, рӛлдік ситуациядағы теңестіруді адамның ӛз ӛміріндегі түрлі жағдайда әрекет етсе де ӛзіндік бейнесін жоғалтпай ұстай алады. Жобалау әрекетіне қатысты алатын болсақ, оған қатыса отырып, әрбір жасӛспірім ӛз мүмкіндіктерін дамыта алады. Олар үйрене келе жобалауды ӛз қабілеттеріне сай ұйымдастырып, ӛзін анықтау, ӛмірдегі ӛз жолын табуға да мүмкіндік алады. Ал ӛздері қол жеткізген ӛкімді ӛз қабілеттерімен, ӛздерінің жаңа сапасымен теңестіре білу – оқушылардың шын мәнінде дамудың келесі деңгейіне ӛте алғанын кӛрсетеді. Бұл жерде жасалған жоба–оқушыларды дамыту құралына айналды. Шығармашылық ізденістері арқылы оқушылар ӛзінің жаңа сапаларын аша алуын да жобалау арқылы алынған ӛнім, жоба ӛнімі болып табылады. Осылайша жобаның шынайы нәтижесі оқушылардың пән бойынша, сыныптан тыс, т.б жасалған зерттеулері, модельдері, құрылымдары ғана емес, сонымен қатар, ең бастысы, олардың жаңа тұлға ретінде игерген жаңа 233 құзіреттіліктері мен қабілеттері, адами құндылықтары болып табылады. Шынына келгенде, жобалау әрекеттерін ұйымдастырудың басты мақсаты–адамның жаңа сапасын, адами ресурстарды дамыту екенін педагогтар ұмытпауы тиіс. Ӛйткені, белгілі бір бағыттар жобалау әрекетінің соңғы, қорытынды кезеңінде немесе жобалау сайыстарының қорытындыларын шығару кезеңінде басты назар аяқталып, ұсынылып отырған ӛнімнің ӛзіне аударылады, ӛнім бағаланады, орын беріледі. Осы кезең жобаның аяқталу кезеңіндегі басты оқиға–жобалауға қатысушының ӛз нәтижесімен бетпе – бет келуі, ӛз жобасын ӛзі тамашалауы. Әдетте, педагогтар тарапынан жобалық ӛнімді бағаланып, оқушылардың жобалау әрекеті барысындағы ӛзіндік және тұлғалық жетістіктеріне кӛбіне кӛңіл бӛлінбей жүр. Сондықтан жобаның аяқталуы ӛнімді бағалаумен ғана емес, оқушылардың қол жеткізген табыстары, ӛз бойында қалыптастыра, дамыта алған ӛзіндік сапалары мен құзіреттіліктерін бағалаудың кӛрсеткіштері мен ӛлшемдері алдын ала ұсынылып, сәйкестендірілуі үлкен рӛл атқарады. Бұл жерде ескеретін нәрсе бағалау ӛлшемдегі екі деңгейде – жобаны бағалау ӛлшемдері мен оқушылар сапаларын бағалау ӛлшемдері екі бӛлек жасалып, бір–бірінен елеулі айырмашылықтары болатыны ескеріледі. жүктеу/скачать 2,09 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|