Оқулық Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі бекіткен Алматы, 2011

289 
тәжірибеде, 
ӛзінің 
рефлексиясымен, 
ӛзінің 
негізгі 
жұмысындағы 
мәселелермен 
байланыстыра 
меңгеруі 
маңызды міндет ретінде қойылуы тиіс. 
Сондықтан, жобалау зертханасы нақты бір жүйедегі 
ұйымдастырушылық ӛзгерістер ретінде құрастырылып, 
ондағы берілетін ақпараттар мазмұны, тақырыптарды 
меңгеру үшін американдық ғалым Давид Колбтың 
ересектерді оқытуға арналған тәжірибе арқылы оқыту 
әдістемесі тиімді болып табылады. Ӛйткені, жобалау 
зертханасы оған қатысушылардың негізгі жұмысынан қол 
үзбей, жобалау әрекетін ӛзінің қызмет істейтін білім беру 
ұйымымен тығыз байланыста жүргізу қажет болғандықтан 
аталған әдістеме бірден бір оқытудың тиімді әдісі бола 
алады. 
Дэвид Колбтың «тәжірибе арқылы оқыту»
–
 
(experiential learning, 1984),

атты
 
моделі ересектерді қызмет 
орнындағы тәжірибе барысында оқытудың бірнеше түрлерін,
соның ішінде, жобалау әдісін де қамтиды. Джон Дьюи, Карл 
Роджерс және Жан Пиаже идеяларына сүйене отырып, Колб 
оқытуды кезеңдерге бӛлуді ұсынады. Әр кезең тӛрт 
процестен тұрады және оқыту ӛз мақсатына жету үшін бұл 
талаптардың берілген ретпен орындалуы міндетті. Бұл әдіс 
бойынша 
оқыту кезеңдері
тӛмендегідей: 
1.
Тәжірибе (ситуация); 
2.
Рефлексия (ұғыну, болған ситуацияны түсіну); 
3.
Түсініктерді жинақтау (тұжырымдар құрастыру, 
кейбір қажетті шешімдер қабылдау); 
4.
 
Тәжірибені жобалау

Автордың ойынша, бұл жерде 
білім алу кӛзі тәжірибе
(ситуация, болған жағдай, сабақ тақырыбы, ақпарат, т.б.) 
ғана емес, негізінен алғанда 
сол тәжірибені ойша түсіну, 
ұғыну, қорыту, ӛздері үшін оның маңызын анықтау, түйін 
жасау
. Одан соң, яғни, жаңағы тәжірибе (ситуация, болған 
жағдай, сабақ тақырыбы, ақпарат, т.б.) – қатысушының ӛз 
алдындағы жеке мақсатына, міндеттеріне, кәсіби қызметіне 
қатысты ой елегінен ӛткізіліп, ұғынылып, тиісті мағына 
берілгеннен кейін – оның әрі қарай жасалатын қызметінің 
шартына айналады. Д. Колбтың түсіндіруінше, тәжірибе 

290 
барысындағы оқыту, оны дамыту процесі деуге де әбден 
болады, осылайша, жүзеге асырылады.
Колб идеясын тәжірибеде пайдалануда берілген ақпарат 
немесе оқиға жеке тәжірибеде ұғынылып, адамның ӛз 
тәжірибесіне тұтастай енгенде ғана оқыту мақсатына айнала 
алады. Олай болмаған күнде, индивид үшін ол ӛзіне мәлім 
кӛп ақпараттардың бірі күйінде қалады деп есептейді.
Әлемдік тәжірибеде Д. Колб моделінің кӛптеген 
модификацияланған түрлерін кездестіруге болады, бірақ 
олардың барлығы да автордың негізгі қойған талабын – тек 
тәжірибе базасында оқыту, кезеңдерге бӛлу және әр кезеңде 
тӛрт процесті орындау қатаң сақталған (сурет 15). 
Логикалыќ тўжырымдау 
На
ќты тј жірибеде 
ќолдану
Рефлексия 
Т
ј жірибе, ситуация
Сурет 15 - Д. Колбтың «тәжірибе арқылы оқыту»
моделі 
Жобалауды басқарушылар үшін оқу модельдерінің 
тӛмендегі нұсқаларын пайдалануға болады. Мысалы:

жүктеу/скачать 2,09 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: