Оқулық «Білім беру және педагогика» мамандықтарының «Қарым-қатынас психологиясы»
жүктеу/скачать 3,57 Mb. Pdf көрінісі
|
Панфилова Қарым-қатынас-психологиясы.-Оқулық
- Бұл бет үшін навигация:
- Вербальды емес коммуникация
| 167
табылады. Оларға, мысалы, сіздің бетіңізді қызарған тҥсі немесе бозарғандығы, кӛздеріңізде пайда болатын жастар, қолдарыңның, дауыстарыңның дірілі, қабақтың қозғалуы, ерніңізді жалау және т.б. кіреді. Бҧл белгілерді белгілер немесе симптомдар деп атайды, олар олар адамдардың кҥшті сезімдерді немесе эмоциялық реакцияларды кӛрсетеді. Вербальды емес коммуникация тек қана адамдар арасындағы мағыналық хабар алмасу ғана емес, сонымен қатар оларды тҥсіндіру де жатады. Адамның дене тілі мен ішкі әлемі бір-бірімен байланысты болғандықтан, мҧндай ақпараттың мониторингі барысында қатысушыларды адамның моральдық-жеке әлеуеті, ішкі әлемі, кӛңіл-кҥйі, ойлары мен сезімдері, ниеттері мен ҥміттері, тәжірибесі және дәрежесі туралы ақпаратпен қамтамасыз ете алады. Адамның кӛптеген реакцияларының рефлексиялық табиғаты ӛзінің қимылдарын, тҧрақтылығын және бет-әлпетін толық бақылауға мҥмкіндік бермейді. Кӛптеген адамдар әңгіме барысында олардың ӛз қозғалысы туралы сирек ойлайды, сондықтан олардың ойлары мен сӛздерінің сәйкес келмейтін жағдайында олар кӛздер мен қимылдар арқылы беріледі: олар ақпараттың ағып кету орны болып табылады. Бҧл саладағы мамандардың бірі А. Мехрабьен сӛздер хабарламаның тек аз ғана бӛлігін тек 7% ғана жеткізетініне және сӛздік, қҧзыреттілік, лексиконның алуан тҥрлілігі және сӛйлеушінің сӛйлеу мәдениеті туралы баяндайтынына сенімді. Алынған визуалды хабарламалар сӛйлеушінің сыртқы кӛрінісіне негізделеді - мимикасына, қимылына, ым-шараларына –ол оның ішкі жай-кҥйін кӛрсетеді. Бҧл тілді тҥсіну ҥшін, эмоциялардың ауызша емес сӛйлеудің әртҥрлі әдістерін оқып, оларды дҧрыс және жеткілікті тҥсіндіруге тура келеді. Әңгімелесушіні тануды бізге байқауды қосуға, назар аударуға, жиі бейсаналық емес, кішкентай ауызша емес сигналдарға (кӛз қарашығын ӛзгерту, жасырын оң қол) және оларды «оқуға» мҥмкіндік береді. Психологтар шынайы болмағанда, жалғандықпен, ӛтірік пен қарама-қайшылықпен адамда конгруэнттік емес (латынша congruens [congruentis]— сәйкесінше, сәйкес келетін) пайда болады, яғни сӛйлеу және сӛйлеуден тыс сигналдар сәйкес келмейтіндігін анықтады. Бір қызығы, бҧл туралы кӛне адамдардың ӛзі де ойлаған, ол «интуиция» деген сӛздің пайда болуымен дәлелденеді. Латын тілінде intueri деген сӛз қарапайым «мҧқият қарау» дегенді білдіреді. Бҧл принципке сезімтал сенсорлар арқасында, кӛз ажырата алмайтын және талдай алмайтын белгілерге негізделген танымал «жалғандықты анықтағыш» негізделген. Вербальды емес әңгімелесу, әдетте, ауызшамен қатар және әрдайым контексті беретін жағдаяттың бір бӛлігі ретінде жҥзеге |