Оқулық «Білім беру және педагогика» мамандықтарының «Қарым-қатынас психологиясы»
жүктеу/скачать 3,57 Mb. Pdf көрінісі
|
| 62
оның ойлары сол сәтте қандай бағытта қозғалып жатқаны туралы сигнал береді. Кӛз алмасының осындай қозғалысы паттерн (ағылш. pattern - тор) деп аталады. Олар хаостық емес, нейрондық тізбектерде болып жатқан нақты заңдылығы бар ақпараттық ӛзара әрекеттерді кӛрсетеді. «Оның кӛзқарасы кӛп нәрсені аңғартты» — бҧл сӛз қарым-қатынас барысында жиі қолданылады. Сҧхбаттастың кӛз жанарының қозғалысы бойынша н е г і з г і с е н с о р л ы қ а р н а н ы д и а г н о с т и к а л а у : ■ жоғарғы оң, жоғарғы сол, тура алға — визуалды (оптикалық) арна. Адам шолу бейнесін есіне тҥсіріп және елестетіп отырғанын білдіреді, соңғы жағдайда — бейне қҧрастырады; ■ ортаңғы оң (жанына қозғалу), ортаңғы сол, тӛменгі сол— аудиалды (акустикалық) арна. Ақпаратты қабылдау ҥшін адам сӛздер мен дыбыстарды қҧрастыратынын немесе есіне тҥсіріп отырғанын білдіреді; ■ тӛмен оңға — кинестетикалық (қозғалыс-эмоционалдық) арна. Адамның сезімдер мен эмоцияларды басынан ӛткеріп отырғанын, ішкі диалог жҥргізіп отырғанын, дыбыстарда, сӛздерден, иістерден немесе дәмнен сезімдерді есіне тҥсіріп отырғанын білдіреді. Жоғарыдағы аталған позициялардың әрқайсысында кӛз ақпаратты әр тҥрлі арналар арқылы миға жібереді. Адамның ойлауының басым тҥрін анықтау, оның жетекші сенсорлық арнасын диагностикалау тек кӛз сигналдарымен ғана емес, дене тілімен де болады, яғни негізінен қимылдар мен позалармен байланысты, сондай-ақ оның сӛйлеу ерекшеліктері бойынша вербалды емес ақпаратпен анықтауға болады. Бҧл диагностикалау элементтері вербальнды және вербалды емес қатнау кілттері деп аталады. Сҧхбаттастың сенсорлық арнасына қатынаудың вербалды кілттеріне сондай-аққ кілтті сӛздер жатады, оларды сӛйлеу кезінде пайдаланады. Осылайша, адамдардың 35 % қҧрайтын ойлаудың визуалды түрі бар адамдар ҥшін «байқадым», «қарадым», «кӛрдім», «ракурста», «тарапынан» сӛздері және «мен алға жолды кӛріп тұрмын» сӛздері тән. Визуалды сҧхбаттаспен қарым-қатынас барысында ақпаратты бере тҧра, сӛзбен суреттеу қажет, мысалы, метафораларды қолдану немесе кӛрнекі иллюстрациялар кӛрсету: графиктер, диаграммалар, аудиовизуалды қҧралдарды пайдалану қажет. жүктеу/скачать 3,57 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|