Оқулық «Білім беруді дамыту федералдық институты»

281 
Логикалық функция 
x
1
, 
x
2
, 
x
3 
үш ауыспалысынан тұрады және қосу 
және көбейту логикалық элементтерінен тұрады. Бұл функцияның 
логикалық сызбасы 9.22-ші суретте ұсынылған. 
Логикалық сызба логикалық көріністе көрсетілген тәртіпте солдан оңға 
қарай жасалады. Сызбада, 
x
1
және 
x
2 
ауыспалылары қосылатын бір 
элемент және 
x
1
және 
x
2 
сомасы х
3
ауыспалысына көбейтілетін бір көбейту 
элементі бар. 
Бұл логикалық функцияның шынайылық кестесі 8 (2
3
) жолдан тұруы 
қажет. Шынайылық кестесінің ұяшықтарын толтыру үшін, 
x
1
, 
x
2
, 
x
3 
ауыспалыларына, тізбекті түрде 0 және 1 мәндері беріледі және логикалық 
формула бойынша у функциясы есептелінеді. Осылайша, бізде кестенің 
бірінші жолына арналған (0 + 0)-0 = 0 және т.б. бар. 
9.18-ші кесте 
 
x
1
(А клавишасы) x
2
(
В
клавишасы
)
x
3
(С клавишасы) 
y
(D клавишасы) 
0 
0 
0 
0 
0 
0 
1 
0 
0 
1 
0 
0 
0 
1 
1 
1 

282 
Л
|-
П
9.22-сурет. Екі логикалық элемент сызбасы
Шынайылық кестесі қорытынды түрге ие болады (9.18- кесте). 
1 
0 
0 
0 
1 
0 
1 
1 
1 
1 
0 
0 
1 
1 
1 
1 

XSC1 
283 
4. 
Жұмыстарды орындау тәртібі. 
4.1. 
НЕМЕСЕ (OR), ЖӘНЕ (AND), ЕМЕС (NOT) элементтеріне арналған 
шынайылық кестесін жасау. 
9.23-суретте көрсетілген сызбаны жинақтау. Логикалық элементтерді 
Multisim бағдарламасында келесі ұсынылған мекенжай бойынша табуға 
болады: 
Деректер базасы
— Негізгі →Бөлім: Misc Digital → Отбасы: 
TIL.
 
 
 
 
Сызбаның соңында орналасқан Сынаспап элементін мына мекенжай 
бойынша табуға болады:
Деректер базасы
— Негізгі →Бөлім: Indicators 
→ Тобы: Probe. Ажыратқыш элементі Basic бөлімінде, Тобы: Switch 
9.23-сурет. 
НЕМЕСЕ, ЖӘНЕ, ЕМЕС логикалық элементтерінің 
шынайылық кестелерін жасауға арналған сызба 

284 
бөлімінде болып табылады. Тұрақты кернеу көзі элементі Sources 
бөлімінде, Power Sources отбасында орналасқан. 
Сызба жиналғаннан кейін, үлгілеуді қосу және A, B, C, D, E кілттерін 
жаба және аша отырып, логикалық функциялардың шынайылық кестесін 
толтыру қажет (9.19-шы кесте). Кілттің жабық қалпы элементтің кіру 
орнына логикалық 1-ді беруге, ал кілттің ашық қалпы — логикалық 0-ді 
беруге сәйкес болады. Кілтке белгілі бір әріпті бекіту үшін, оны басу және 
пайда болған терезеде тиісті әріпті таңдау қажет. 
Логикалық сызбаны және толтырылған 9.19-кестені есепке енгізу. 
Логикалық функцияға арналған логикалық сызбаны және шынайылық 
кестесін жасау. 
9.20-кестеде ұсынылған логикалық функциялар үшін, 9.18-ші кестеге ұқсас 
логикалық сызбаларды және шынайылық кестесін жасау. Өзіңіздің 
нұсқаңызға арналған логикалық сызбаларды және шынайылық кестесін 
есепке енгізу. 
Логикалық функция мәнін есептеп шығару. 
у= (х
1
х
2
+ ̅х
3
)( ̅х
1
+ ̅х
2
+ х
з
)(х
1
+ х
2
+ х
з
) 
9.21. кестеде берілген х
1
, x
2
, x
3
ауыспалылары мәндері жағдайында. 
Берілген логикалық функцияға сәйкес логикалық сызбаны жинау (9.24-
сурет) және есептеудің экспериментпен сәйкес келуін тексеру. 
9.19-шы кесте 
НЕМЕСЕ (дизъюнктор) 
ЖӘНЕ (конъюнктор) 
ЕМЕС (инвертор) 
х1 (А) 
x2 (В) 
у 
x1 (С) 
x2 (D) 
у 
x (E) 
у 
0 
0 
0 
0 
0 
0 
1 
0 
1 
1 
0 
1 
0 
1 
1 
1 
1 
1 
9.20 кесте
Нұсқа 
Логикалық функция 
1, 5, 9, 13 
у = (̅х
1
+ х
2
) х
3

285 
2, 6, 10, 14 
у = (̅х
1
+ ̅х
2)
х
3 
3, 7, 11, 15 
у = (̅х
1
+ ̅х
2)
̅х
3
4, 8, 12, 16 
у = (x
1
+ x 
2
) ̅х
3
9.21 кесте
Нұсқа 
Ауыспалылар мәндері у функциясының мәні 
1, 5, 9, 13 
х
1
= 0; х
2
= 0; х
3
= 0; 
2, 6, 10, 14 
х
1
= 1; х
2
= 0; х
3
= 0; 
3, 7, 11, 15 
х
1
= 0; х
2
= 1; х
3
= 0; 
4, 8, 12, 16 
х
1
= 0; х
2
= 0; х
3
= 1; 

286 
Y= (хух2+х3) (х, 
+х2+х3)(х, +х2+х3) 
UR 
Өзіңіздің нұсқаңызға арналған 9.21-кестені 
және логикалық 
сызбаны есепке енгізу. 
5. Бақылау сұрақтары. 
 
1. 
Логикалық ауыспалылар мен логикалық функциялар қандай 
мәнге ие бола алады? 
2. 
Негізгі логикалық функцияларды санамалаңыз және олардың 
аналитикалық жазба үлгілерін келтіріңіз. 
3. 
Негізгі логикалық элементтердің графикалық белгіленулерін 
келтіріңіз. 
4. 
Шынайылық кестесі де нені атайды? 
5. 
Төрт ауыспалыға арналған шынайылық кестесінде қанша жол 
болады? 
6. 
х
1
= 0, х
2
= 1 жағдайында у = (̅х
1
+ x
2
)( х
1
+ ̅х
2
) логикалық 
функциясының мәні неге тең? 
7. 
у = ̅х
1
( х
2
+ ̅х
3
) логикалық функциясының мәні неге тең? 
8. 
у = х · ̅х функциясының мәні неге тең? 
9. 

жүктеу/скачать 8,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: