Оқулық «Білім беруді дамыту федералдық институты»
жүктеу/скачать 8,62 Mb. Pdf көрінісі
|
Иванов Электроника және микропроцессорлық техника. Оқулық (2)
| 11
п- және р-типті жартылай өткізгіштердің арасындағы жұқа өткізбейтін қабат жапқыш қабат, немесе электронды-кемтікті өтпе (р-п өтпесі) атауына ие болды. Сыртқы электр өрісі жапқыш қабаттың кедергісіне ықпал етеді. Егер, р-п өтпесіне сыртқы кернеуді, қуат беру көзінің «плюс» бағыты n-типті жартылай өткізгішке қосылатындай, ал «минус» - р-типті өткізгішке қосылатындай етіп қосса, онда өтпеге кері кернеу жабылады (оны сонымен бірге кері ығысу деп атайды), яғни, р-п өтпесі кері бағытта іске қосылған. Электрондар мен кемтіктер шекарадан қарама-қарсы бағытқа қозғалады, жапқыш қабат қалыңдайды, оның кедергісі ұлғаяды, екі жартылай өткізгіштердің жанасуы аймағынан тоқ өтпейтін болады. р-п өтпесіне тікелей кернеуді қоса ұстаған жағдайда (оны сонымен қатар тікелей ығысу деп атайды), яғни қуат беру көзінің «плюс» бағыты р-типті жартылай өткізгішке қосылады, ал «минус» - n -типті өткізгішке қосылады, электрондар мен кемтіктер бір-бірлеріне қарсы бағытта, қозғалады, жапқыш қабаттың қалыңдығы және оның кедергісі төмендейді, екі жартылай өткізгіштердің жанасуы аймағынан тоқ жүретін болады. Бұл жағдайда, р-п өтпесі арқылы өтетін тоқтың күші, қуат көзі кернеуі ұлғайған жағдайда артатын болады. Осылайша, электронды-кемтікті өтпе бір бағыттағы өткізгіштік қасиетке ие, яғни тоқты тек бір бағытта өткізеді және оның басқа бағытта жүруіне кедергі келтіреді. Электронды- кемтікті өтпе екі әртүрлі типтегі жартылай өткізгіштердің қарапайым жанасуымен алынбайда, өйткені олардың жанасуы орнында шаңның, май қалдықтарының, ауа қабатының және т.б. болуы жоққа шығарылмайды. |