k = 2 n формуласы бойынша есептеп шығарылуы мүмкін, бұл  жерде  n

6.4-кесте 
Логикалық 
функция 
Функцияның мазмұны 
Аналитикалық 
қалпы 
ЖӘНЕ 
 
логикалық көбейту 
(конъюнкция) 
Шықпадағы сигнал барлық кірмелерде 
сигналдар болған жағдайда пайда 
болады 
у = Х1ЛХ2 = 
хх
НЕМЕСЕ
логикалық қосу 
(дизъюнкция) 
Шықпадағы сигнал кірмелердің кем 
дегенде біреуінде сигнал болған 
жағдайда пайда болады 
у = X{VX2 =
Х
1
+ Х
2
НЕ
логикалық жоққа 
шығару (инверсия) 
Кірмеде сигнал болған жағдайда,
шықпада сигнал болмайды,
шықпадағы сигнал кірмедегі сигнал 
жоғалған жағдайда пайда болады 
у = X 
Мысалы, шынайылық кестесіндегі екі ауыспалыға (дәлелдерге) арналған 
жолдар саны (ал, бұл функциялар мәндері саны): х
1
, х
2
2
2
= 4 тең, үш 
ауыспалы үшін: x
1
, х
2
, х
3
2
3
= 8 тең және т.б. неігзі логикалық 
функцияларды көрсету үлгісі 6.5-ші кестеде келтірілген. 
Графикалық 
белгіленімдердегі 
тік 
бұрыштылардың 
ішіндегі 
символдар, орындалатын логикалық функцяларға сәйкес келеді: & белгісі 
ЖӘНЕ элементіне сәйкес келеді, 1 цифры НЕМЕСЕ элементіне сәйкес 
келеді, 1 цифры және шығар орындағы дөңгелек ЕМЕС элементіне сәйкес 
келеді. 6.5-ші кестеде МемСт және ANSI стандарттарына сәйкес 
белгіленімдер көрсетілген. МемСт стандарты Ресейде қолданылады, 
осыған ұқсас DIN (Deutsche Ingenieuring Normen — неміс инженерлік 
стандарты) стандарты Еуропа елдерінде пайдаланылады. ANSI стандартын 
Америкалық ұлттық стандарттау институты (American National Standart 
Institute) әзірлеген. 
Негізгі логикалық функцияларды жүзеге асырушы логикалық 
элементтер, базалық логикалық элементтер немесе шұралар деп 
аталады. Логикалық элементтер микросызбалар түрінде шығарылады. Бір 
микросызба бірнеше логикалық элементтерден тұруы мүмкін. Логикалық 
элементтерден әртүрлі сызбалар жасалынады, кейде арифметикалық 

155 
(6.1)
операцияларды орындауға және ақпаратты сақтауға мүмкіндік беретін өте 
күрделі сызбалар жасалынады. ЖӘНЕ, НЕМЕСЕ, ЕМЕС, ЖӘНЕ — ЕМЕС, 
НЕМЕСЕ — ЕМЕС логикалық элементтері негізінде: триггерлер, 
есептеуіштер, регистрлер, сумматорлар, шифраторлар, дешифраторлар 
тәрізді есептеу техникасында пайдаланылатын типтік сандық құрылғылар 
жасалған. 
Сонымен, базалық логикалық элементтерден, күрделі логикалық 
функцияларды қанағаттандыратын күрделі логикалық сызбаны жасауға 
болады, сосын бұл сызбаны техникалық құрылғыға енгізуге болады. 
Логикалық сызбаларды құру алгоритмі келесідей: 
1) 
логикалық ауыспалылар санын анықтау; 
2) 
базалық логикалық операциялар санын және олардың тәртібін 
анықтау; 
3) 
әрбір логикалық операция үшін оған сәйкес келетін логикалық 
элементті бейнелеу; 
4) 
логикалық элементтерді логикалық операцияларды орындау 
тәртібінде қосу. 
6.1-мысал. Логикалық сызбаны жасау және аталмыш сызбаны жүзеге 
асыратын макетті жинау: 
у = х
1
х
2
+ (х
2
+ х
1
). 

6.1-сурет. Құрылымдық сызба 
х
1
= 1; 

жүктеу/скачать 8,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: