Оқулық "Білім беруді дамытудың федералдық институты" Федералдық мемлекеттік автономдық мекемесі "
Жеке меншік механикалық шамасы бар
жүктеу/скачать 4,38 Mb. Pdf көрінісі
|
| 7.4.2.
Жеке меншік механикалық шамасы бар механикалық сағаттар Құлағын бұрау механикалық, электрлік немесе қолмен орындалуы мүмкін. Механикалық автоматты түрде құлағын бұрау, мысалы, қол сағаттарда қолданылады. Қол қозғалса, инерциялық масса маятниктің қозғалысына əкеледі. Бұл ретте туындайтын момент жетекке беріледі. Қозғалтқыштың немесе электромагниттің көмегімен электрлік іске қосу негізінен стационарлық сағаттарда қолданысқа ие болады. Сағаттардың жетегі энергияны жинақтаушы жəне көзі болып табылады. Құлаған бұрағандағы үзілмелі кіретін энергия жетекпен жинақталады жəне қозғалтқыш механизм мен бағыт реттегішіне үздіксіз беріледі. Механикалық жетектер (орамдық жүйелер) гірлерді немесе арнайы жалпақ серіппелерді көрсетеді. Гірлік қозғалтқыштар стационарлық сағаттарда ғана қолданылады. биіктікке көтерілген h гірді зарядтау кезінде, əлеуетті энергияны жинайды W n0T = mgh, мұнда m — гірдің салмағы, g – еркін құлаудың үдеуі. 123 Жүктемені тісшелі дөңгелек немесе барабан арқылы таяқпен жылжытқан кезде, энергия қозғалтқыш дөңгелегіне жəне бағыт реттегішке ауыстырылады. Жетектің бұл жүйесі үшін айналдыратын моменттің тұрақтылығы мен құрылымының қарапайымдылығы тəн. Спиральді серіппесі бар жетек (серіппелі қозғалтқыш) сағаттың күйіне қарамастан жұмыс істейді. Кернеулі күйдегі спиральдық серіппе айналдыратын моментті түзеді (тұрақты екі жақты бекіту кезінде) M = Ebs 3 /12/, мұнда Е — серпімділік модулі; b — серіппенің ені; s — серіппенің жуандығы; φ — айналдыру бұрышы; l — серіппенің ұзындығы. Сағаттың бағытын реттегіш механикалық осциллятордан, тірек дөңгелегінен жəне анкерден тұрады. Тербелістің тұрақты жиілігін ұстау үшін, осы механизмнің қозғалысы анкермен кезек-кезек тежеліп, қайтадан босатылады. Уақытты талап ететін деңгей - осциллятор. Осцилляторды толық қозғалту кезінде анкерлік дөңгелек бір тіске айналады. Анкерлік дөңгелек бағыт жетегімен жəне механизмімен тығыз байланысқан жəне ысқылаудан осциллятор энергиясының шығынын өтейді. Осцилляторлар ретінде маятникті жəне айналмалы жүйелер пайдаланылады. Маятникті айналмалы жүйелер 0,05-тен 0,5 Гц дейнігі жиілікпен тербеледі. Айналмалы тербелістік жүйелер 2,5- тен 5 Гц-ке дейінгі жиілікті диапазонда жұмыс істейді. Бағыт механизмі жетектің жүйесі, бағыт реттеушісі жəне индикация блогы арасындағы байланыстырушы деңгей болып табылады. Ол жетектені айналдыратын моментті беретін жəне индикация блогына айналу жиілігінің белгілі реттегішпен бағытын беретін бірнеше тісшелі берілістерден тұрады, ол бұл жиілікті жекелеген нұсқаулардың орын ауыстыруына түрлендіреді. Механикалық сағаттардағы уақыт индикациясы жылжымайтын циферблаттағы нұсқауыр көмегімен іске асырылады. Даталарды (күнді жəне айды) көрсету дисклердің көмегімен жүргізіледі. Арнайы құрылымдарда барабанды типтегі нұсқауырлар пайдаланылады. Механикалық сағаттардың арнайы құрылғыларын дыбыстық дабылдық құрылғы, соққылы механизм жəне уақыттың индикация жүйесін қосу блогы жатады. Дыбыстық дабылдық құрылғы жəне соққылық механизм өзіндік жетегі мен түсіру механизмі бар өзіндік деңгейлерді көрсетеді. Дыбыстық дабылдық құрылғылар ретінде сонымен қатар электрлік немесе электрондық жүйелер пайдаланылуы мүмкін. Секундомерлерде бөгеткіш құрылғы көмегімен уақыт аралығын өлшеу процессі қосылады жəне өшіріледі. Нұсқауырды қайтару орталық тісшелі дөңгелек көмегімен іске асырылады, ол батырмаға басқан кезде барлық нұсқауырларды нөлдік күйге қайтарады. 124 Секундомерлердің арнайы нұсқаларында уақыттың өлшенетін аралығын үзу немесе аралық интервалдарды өлшеу қамтамасыз етіледі. Механикалық сағаттар уақыттың өзіндік шамаларына ие болады. жүктеу/скачать 4,38 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|