Оқулық "Білім беруді дамытудың федералды институты"
Заттың жай кҥйінің функциялары және процесстерді
жүктеу/скачать 9,08 Mb. Pdf көрінісі
|
|
2.1.3. Заттың жай кҥйінің функциялары және процесстерді жҥзеге асыру жолдары Термодинамикалық жҥйенің жағдайы егер оның химиялық қҧрамы, фазалық қҧрамы және негізгі қҧндылығы (тәуелсіз) егер термодинамикалық параметрлері: заттың қысымы р, кӛлемі V, температурасы T, массасы m немесе мольдер саны n , концентрациясы C i кӛрсетілген болса тапсырылды деп саналады. Термодинамикалық жҥйенің жағдайы негізгі параметрлердің функциялары болып табылатын термодинамикалық шамалармен сипатталуы мҥмкін, оған мыналар жатады: ішкі энергия U, энтальпия H, энтропия S, Гиббс энергиясы G, Гельмгольц энергиясы А, жылусыйымдылық ыдыстары с р , c V . Жҥйенің қоршаған ортамен ӛзара әрекеттесуі жылуалмасу тҥрінде (немесе бір мезгілде екі тҥрдегі жылу тҥрінде) жҥзеге асырылуы 31 мҥмкін. Д. Гиббс бҧл жҧмысты жҥйе мен қоршаған орта арасындағы ӛзара әрекеттестік ретінде анықтады, оның жалғыз нәтижесі жҥйеде немесе қоршаған ортада жҥк кӛтеру (немесе болуы мҥмкін) «Болуы мҥмкін» деген сӛз жҧмыстың әрдайым механикалық емес екенін, яғни әрқашан сыртқы қысым кҥштеріне қарсы жҥзеге асырылмайтынын атап кӛрсетеді. Ол электрлік кҥштерге қарсы шығарылуы мҥмкін, ол жҥйенің химиялық қҧрамын ӛзгертуге байланысты болуы мҥмкін және т.б., бірақ механикалық емес жҧмыстардың әр тҥрін жҥктемені кӛтеру жҧмысына айналдыруға болады. Жылу алмасу және жҧмыс атқарылуымен байланысты термодинамикалық процесстер әрдайым жҥйенің термодинамикалық функцияларының ӛзгеруімен бірге жҥреді. Функциялардың бір тобы ҥшін бҧл ӛзгерістер процесстің жолына байланысты. Осылайша, Q процесстерінің қызуы және механикалық жҧмыс W - жҥйенің қасиеттері болып табылмайды. Сондықтан, жҧмыс туралы айтқандай жылу туралы жҥйе жағдайға байланысты емес кҥйде жҥзеге асыратын іс-әрекеттерге, яғни процесстерге байланысты айтуға болады. Бҧл процестің сипаттамасы жол функциялары деп аталады. Жол функцияларының шексіз шағын мәндері 5 белгісімен белгіленеді. Басқа топтың функцияларындағы ӛзгерістер процесстің жолына байланысты емес, тек жҥйенің бастапқы және соңғы кҥйімен анықталады. Жҥйенің жай-кҥйіне ғана тәуелді қасиеттері жай-күйінің функциялары деп аталады. Оларға ішкі энергия U, энтальпия H, энтропия S, Гиббс энергиясын G, Гельмгольц энергиясын A, V кӛлемін, жылу қуаты c V , c p . жатқызады. Жай-кҥйі функциясының соңғы ӛзгерісі А белгісімен белгіленеді, ал шексіз ӛзгеріс d немесе д (ішінара туындылар): ∆ X = X 2 - X 1 , мҧндағы ∆ X - Жай-кҥй функциясындағы соңғы ӛзгеріс; X1 - бҧл процесстің басындағы осы функцияның мәні; X 2 - процесстің соңындағы мәні. жүктеу/скачать 9,08 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|