192
Жарық ағыны Φ өзгерген кезде, фототоқ
1ф
пропорционалды түрде
өзгереді. Фотоэлементінде шығу кернеуі жарықтың көмегімен
басқарылады.
Фотоқатодтың сезімталдығын жоғарылату үшін фотоқатод
бетіндегі жарық фототратоға ұшыраған
кезде электрондардың
шағын жұмыс
функциясы бар материалдардан жасалған. Әдетте
фотоқатод
ретінде
күміс-оттекті-цезий,
сурьма-цезий
жəне
көпсілтілі материалдар қолданылады.
Фотоэлементті инертті газбен (гелий, неон жəне т.б.)
толтырылған кезде, өздігінен берілмейтін газдың ағып кетуіне
байланысты құрылғының сезімталдығын арттыруға болады.
Осындай
фотоэлементтер
газразрядты фотоэлементтер
деп
аталады. Электронды фотоэлементпен салыстырғанда газразрядты
фотоэлементте фотоқатодтың жарық сезімталдығы шамамен 10 есе
артады.
Электрондық фотоэлементтер ғылым мен техниканың əр түрлі
салаларында кеңінен қолданылады. Атап айтқанда, олар фотореледе
қолданылады, олар өндірістегі əр түрлі
мөлшерде бақылауды
қамтамасыз етеді: жарықтандыру, орталардың ашықтығы,
бөлшек
беттерінің өңдеу сапасы жəне т.б.
12.8.
ФОТОЭЛЕКТРОНДЫ КӨБЕЙТКІШ
Фотоқөбейткіш
(ФЭК) — бұл оптикалық сəулелену энергиясын
электр энергиясына түрлендіретін жəне құрамында фотоқатод, анод
жəне фототоқты күшейтуге арналған динодтар қамтитын
электровакуумдық
аспап.
Бұрын
қарасытырылған
фотоэлементтердің фототоғы өте аз,
сондықтан оны айтарлықтай
күшейту қажет. Бұл фотоқөбейткіштерде осы мақсат үшін екіншілік
эмиссия қолданылады.
Жарықтың əсерінен фотоқатодтан ұшып шығатын электрондар
(12.11-сурет) электродты (немесе магнит өрісі) өріс электродқа
жіберіледі, ол динод деп аталатын айтарлықтай қайталама эмиссия
коэффициенті
болады.
Динодтан
шығарылған
қайталама
электрондар əлдеқайда жоғары потенциалға ие
болатын келесі
динодқа бағытталады, сонымен қатар соңғы электродты анодқа
жететін
соңғы электродтарға жеткенше, қосымша электрондарды
одан да көбейтеді.
Электрондық ағынның күшейту əсерін алу үшін қайталама
электрондардың санының барлық динодтарға
арналған бастапқы
электрондардың санына қатынасы бірліктен үлкен болуы керек. Бұл
қатынас
қосалқы эмиссия
коэффициенті деп аталады.