165
Қоспаның бесінші электроны атом ядросымен əлсіз байланысты
болады. Бесінші электронға кішігірім энергияны жібергенде, ол
ковалентті байланысты үзбей, яғни тесік жасамай, бос болады. Бесінші
топтың қоспа атомдары бос электрондардың көзі болғандықтан,
осындай қоспаны донорлық қоспа деп атайды, ал донорлық қоспасы
бар жартылай өткізгіш л-типті жартылай өткізгіш болып табылады,
себебі өткізгіштік өтімділік электрондарына байланысты.
Егер жартылай өткізгіш кристалындағы оның атомдарының біреуі
трехвалентті қоспаның атомымен алмастырылса, бос электронның
пайда болмайынша, толтырылмаған ковалентті байланыс, тесік пайда
болады.
Қоспалық атом үзілген ковалентті байланысты толтыруға арналған
электронды қабылдай алатындықтан, ол акцептор деп аталады, ал
акцепторлық қоспасы бар жартылай өткізгіш р-типті жартылай
өткізгіш деп аталады, себебі өткізгіштігі тесіктердің қозғалысына
байланысты.
Жартылай өткізгіштерде электр заряды тасымалдаушыларының екі
түрі бар: негізгі жəне негізгі емес. Негізгі тасымалдаушылар
қоспалардың болуымен байланысты, негізгі емес тасымалдаушылар
ковалентті байланыстың үзілуіне байланысты. л-типті жартылай
өткізгіштегі негізгі тасығыштар - бос электрондар, ал негізгі емес
тасығыштар - саңылаулар, р-типті жартылай өткізгіште негізгі
тасығыштар - саңылаулар, ал негізгі емес - электрондар болып
табылады.
Достарыңызбен бөлісу: