Оқулық «Білім беруді дамытудың федералды институты»

63 
2.11 -кестенің соңы 
Топтастыру белгісі 
Сипаттамасы 
Есептеуіш 
құралдарының түрі мен 
архитектурасы 
Ұжымдық 
əзірлемені 
қолдау дəрежесі 
Операциялық 
жүйенің 
түрі 
Дербес жүйелер; жергілкті жəне жаһандық 
желілерде пайдаланылатын жүйелер 
Ұжымдық əзірлемені қолдамайды; жобаны 
нақты уақытта əзірлеу жүйелері; жекелеген 
кіші жобаларды біріктіруге мүмкіндік беретін 
жүйелер 
Белгілі бір операциялық жүйе түріне 
бағдарланған жүйелер, кроссплатформалық 
жүйелер 
CASE-жобалау әдіснамалары. Жалпы əдіснамалар арасында екі 
негізгі əдіснаманы белгілеуге болады: DATARUN жəне RAD (Rapid 
Application
Dеvеlорmеnt) [5]. 
DATARUN әдіснамасы ISO 12207 ақпараттық жүйесінің өмір 
циклінің стандартына негізделеді. Бұл əдіснама жүйенің өмір циклін 
бизнес-үдерістер мен белгілі үрдегі модельдер жиынтығы ретінде 
қарастырады. Жобалау элементтері 2.12-кестеде келтірілген. 
2.12-кесте 
DATARUN әдіснамасының жұмыс элементтері 
Элемент 
Сипаттамасы 
Business Prосеss 
Бизнес-үдерістердің моделі. Ұйыммен 
Mоdеl (BPM) 
орындалатын функциялар, 
тапсырыс беруші- 
ұйымның 
құжат 
айналымы 
үдерісінде 
пайдаланылатын шектеу-қағидалар тізбесі 
Primarу Data 
Бастапқы деректер құрылымы. Жүйенің мəндік 
Struсturе (PDS) 
саласында 
белгілі 
бір 
объектілер 
жинағын
белгілеуді көздейтін деректердің тұжырымдамалық 
моделі 
SystemProcess 
Деректердің тұжырымдамалық моделі. Мəндік 
Mоdеl (CDM) 
саланың объектілері арасындағы байланыстарды 
айқындау объектілердің атрибуттер тізбесін белгілеу 
Sуstеm Prосеss 
Жүйе үдерістерінің моделі. Ақпараттық ағымдарды 
Mоdеl (SPM) 
жіктеу, олардың ерекшеліктерін белгілеу 
Information System 
Ақпараттық жүйенің архитектурасы. Жүйенің 
Агchitecture(ISA) 
модульдері, 
деректер 
сипаттамасы 
жəне, 
олардың түрлері, іске асырылған функциялары 

64 
2.12 -кестенің соңы 
Элемент 
Сипаттамасы 
Aррliсаtiоn Data 
Қосымша деректерінің моделі. Деректер қорын 
Mоdel (ADM) 
белгілі бір өнеркəсіптік (стандарттық) формат 
түрінде физикалық іске асыру 
Interface 
Интерфейстің ерекшелігінің моделі 
Sресifiсаtiоn 
Бағдарламалық модульдер, экрандық нысандар 
Mоdel (ISM) 
есептік нысандар мəзірі құрылымының сипаттамасы 
Interface 
Интерфейсті ұсыну моделі 
Prеsеntаtiоn Mоdel 
Жүйенің бағдарламалық қамсыздандыруы- 
(IPM) 
интерфейсінің, бағдарламалық қамсыздандырудың 
жекелеген модульдері жəне жүйенің деректер қоры 
арасындағы өзара іс-қимыл қағидаларының. Егжей- 
тегжей 
сипаттамасы. 
Мəзірдегі 
экрандық 
нысандармен жұмыс істеген кездегі навигация 
DATARUN 
əдіснамасы 
бойынша 
жобалау 
үдерісінің 
технологиялық тізбегі 
2.6-суретте көрсетілген. Схемадан 
технологиялық үдерістің құрылымы тұйық екендігі көрінеді. Үдеріс 
үшін кіріс ақпарат тапсырыс беруші-ұйымға арналған бизнес-талаптар 
моделі болып табылады, ал шығыс ақпарат екі модельдер түрімен 
ұсынылған: интерфейсті жəне жүйенің үдерістерін көрсету. 
Жүйені жобалау барысында ақпараттық жүйенің моделі жəне онда 
жүйені пайдалану жоспарланатын ұйымның моделі. 
Жүйені DATARUN əдіснамасы бойынша құру үдерісі алты 
сатыны қамтиды: 
1) 
талаптарды қалыптастыру жəне жоспарлау — жобаның көлемі 
мен құнын бастапқы бағалауды анықтау; 
2) 
тұжырымдамалық жобалау — бастапқы деректерді егжей- 
тегжей талдау, деректердің тұжырымдамалық моделін нақтылау, 
жүйенің архитектурасын жобалау; 
2.6-сурет. DATARUN технологиялық үдерісі 

65 
3) 
қосымшаның ерекшелігі — деректердің тұжырымдамалық 
моделін реляциялық модельге өзгерту, қосымшалардың, қажетті 
интерфейстердің құрылымын белгілеу; 
4) 
əзірлеу, ықпалдастыру жəне тестілеу — тестілік деректер қорын 
құру, деректердің бақылау жинағын əзірлеу; 
5) 
енгізу — ақпараттық жүйені құратын əзірленген деректер 
қорын жəне бағдарламалық қамсыздандыруды өрістету; 
6) 
сүйемелдеу жəне дамыту — жүйедегі қателерді тіркеу, 
диагностикалау жəне айқындау, деректер қорына жəне бағдарламалық 
қамсыздандыруға өзгерістер енгізу. Ақпараттық жүйенің жаңа 
нұсқаларын шығару. 
RAD 
әдіснамасы 
ақпараттық 
жүйелердің 
бағдарламалық 
қамсыздандыруын 
құрудың «жылдам» 
технологиясы болып 
табылады. Ол өмір циклінің шиыршық моделіне бағдарланған. RAD 
технологиясы үшін мынандай негізгі ерекшелікктер тəн: 
а) əзірлеу шағын бағдарламашылар ұжымымен орындалады (2 — 
10 адам); 
б) жұмыстар кестесі оларды қысқа уақыт мерзімі ішінде 
орындауды болжайды, жəне де əр жұмыстың алгоритмі белгілі; 
в) бағдарламалық қамсыздандыруды əзірлеу итерациялармен 
жүзеге асырылады, əзірлеушілер тапсырыс берушіге жүйенің 
түптұлғасын ұсынады, кейіннен оған тапсырыс берушінің ниеті 
бойынша өзгерістер енгізеді. 
Ақпараттық жүйенің өмір циклі RAD əдіснамасы бойынша 
мынандай кезеңдерден тұрады: жүйеге қойылатын талаптарды талдау 
жəне жсопарлаы, жүйені жобалау, жүйені құру, жүйені енгізу (2.13-
кесте). 
Жүйені RAD технологиясы бойынша əзірлеудің ерекшеліктері ол 
итерациялармен орындалатынында тұрады; өмір циклінің əр кезеңінде 
жұмыстарды толық аяқтау талап етілмейді; пайдаланушылар жүйені 
əзірлеу үдерісіне міндеттітүрде тартылуы тиіс. 
RAD əдіснамасын күрделі есептік бағдарламаларды, операциялық 
жүйелерді құру үшін; жүйенің жұмыс қисынын көрнекі белгілейтін 
жүйенің бағдарламалық қамсыздандыруының интерфейстік бөлігі 
айқын жəне анық болмаса пайдалануға болмайды. 
RAD технологиясының негізгі ерекшелігі шиыршықты өмір 
циклінің əр итерациясында жүйенің дайын түптұлғасын құру болып 
табылады. Түптұлғаларды құру технологиясын іске асыру үшін екі 
кластағы аспаптық құралдар пайдаланылады [20]: белгілі бір ДҚБЖ 
ортасындағы аспаптық əзірлеу құралдары — Dеvеlореr класы; 
бағдарламалық 
қамсыздандыруды 
жылдам 
əзірлеудің 
ықпалдастырылған аспаптық құралдары — Builder класы. 

66 

жүктеу/скачать 4,05 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: