жстектслуші біліккс бсру үшін червякті бериистер қолданыладьі (146-сурет). Осындай бсріліс чсрвяк (1) деп аталатын винт тәрізді 2 146-сурет
тстікбалшсктен жәнс чсрвякті дөңгелсктсн (2) түрады. Чсрвяк оілікпсн біргс -жасалған немссе білікке қондырылған көбіне цилиндр пішінді бүрандалы бст түрінде кездеседі. Кебіне, червяк жетектеуші, ал чер- вякті деңгелск жетектелуші болады. Храповикті механизм (147-сурет) храповик (1) деп аталатын тісті дөңгелсктен, шаппалы саусақтан (2) және саусақты тіреп түратын пластин- ка тәрізді серіппеден (3) қүрастыры- лады. Храповик тістерінің пішіні шаппалы саусаққа сәйкес болуы қажет. Храповик білікке қондырыла- ды. Білік тек бір бағытта ғана айнала алады, ал қарсы бағытта айналуына храповик тістері арасына кіріп түра- тын ссріппе саусақ жол бермейді. Хра- повикті механизмді білікке псриодты аз мезгілдсп кеиін қаиталаитын айналмалы қозғалыс беру үшін де пай- далануға болады. 134
Айналмалы қозғалысты түзу сызықты қозғалысқа түрлендіру үшін рейкалы тісті беріліс қолданылады (148-сурет). Ци- линдр тәрізді тісті дөңгелек (1) айналғанда, онымсн ілініскен тісті рейка (2) оңға немесе солға
