қарай түзу
сызық бойымен
қозғалады.
Тісті берілістерде тісті дөң-
гелек негізгі міндет атқарады
және оны сызбада кескіндеудің
көптеген
ерекшеліктері
бар.
Оның тістері әр түрлі қисық-
148-сурет
тармсн (эвольвснта, цимлоида және т.б.) шектследі. Сондықтан
тістсрді пішіндерін сақтап ксскіндеу оңайға соқпайды. Сызба салуды
жеңілдстіп, тісті дөңгелектерді оңай кескіндеу үшін шартты
ксскіндер
тағайындалған.
Цилиндрлік
түзу
тісті
дөңгелекті
қарастыралық.
Тісті
дөңгелсктің
негізгі
ерекшелігі
оның тістсрі. Тістср са-
нын
2
әрпімен бел-
гілсйтін боламыз. Тісті
екі
бөлікке
бө.
тістің жүзі және түбі
(149-сурст). Тістің би-
іктігін Л, оның жүзінің
биіктігін
һш
бінің
; және тү-
биіктігін
һт
әріптерімен белгілейді.
Тісті дөңгелекті орап
түратын цилиндр жүр-
пзсск,
ол
цилиндр
деп
149-сурет
тістерді дөңсстері
аталатын беттері бой-
ынша жанайды. Осын-
дай цилиндрдің диаметрін дөңестср диаметрі деп атап
О,
әрпімен
белгілейді. Диаметрі
Ое
болатын шеңберді дөңестер шеңбері дейді
және ол тісті дөңгелекті қоршап түрады. Енді тістерді түгелдсй
түптеріне дсйін жонып тасталық. Сонда тісті дөңгелектің қалғанын
шсктсйтін цилиндрдің диамстрін ойықтар диамстрі деп атап, Д
әрпімсн бслгілейді. Бүл тістсрдің түптсрі арқылы жүргізілетін
шеңберді ойықтар шеңбері дсп атаймыз. ДөңсстСр шеңбері мен
135
ойықтар шенбсрі аралыгында, тістсрді жүзі жәнс түбі дсп аталатын
бөліктсргс бөлстін бөлгіш шснбср жүргізілсді. Бөлпш шснбер диа-
мстрін
(і
әрпімсн бслгілсйді.
* __
Тісті деңгелсктің негізгі парамстрін модуль деп атаиды және
оны
т
әрпімсн бслгілсйді. Модуль миллимстрмсн өлшснсді және
оның мәндсрі күні бүрын ессптслген. Тағайындалған модуль мәндсрі
4-ксстсде келтірілгсн. Осы кестсдсн мүмкіндігінше бірінші қатардағы
модульдер мәндерін пайдалану қажст.
4-кеспіе
Катар
Модульдердің мәндері, мм
1
1
1.25
1,5
2
2,5
3
4
5
6
8
10
12
16
20
2
1,125
1,375
1,75 2,25
2,75
3,5
4,5
5,5
7
9
11
14
18
22
Тісті бсрілісті жобалау кезіндс конструктор алды^сн модульдщ
мәнін есептейді. Модульдердін ессптелген мәнін оның 4-кестедеп
мәндсрімсн салыстырады. 4-ксстедсн модульдің ессптелген мәнше
жақынын тауып, қабылдайды. Модульдің кабылданган мәнін паи-
даланып, тісті дөңгслсктің басқа өлшемдсрін есептейді.
Бөлгіш шенбердің диамстрі
Тіс жүзінің биіктігі
Тіс түбінің биіктігі
Дөңсстср шеңберінің диамстрі
Оиықтар шсңберінің диаметрі
Тістердің үзындығы
Тісті дөңгслск қүрсауының қа-
(1
=
т г \
А* =
т\
Достарыңызбен бөлісу: |
