Оқулық «Федералдық білім беруді дамыту институты»
жүктеу/скачать 4,15 Mb. Pdf көрінісі
|
Мезенцев Автоматтандырылған ақпараттық жүйелер. Оқулық
| Жүйені
пайдаланушының жұмыс сапасын бағалау. Пайдаланушының жүйемен жұмыс тиімділігін бағалау үшін мынадай сапа көрсеткіштері пайдаланылады: [16]: тезəрекеттік; оператор жұмысының қауырттылығы, экономикалық тиімділік, оператордың сенімділігі Оператордың жауап əрекетін — жүйемен жұмыс істеген кездегі тезәрекеттілігін бағалау үшін мынадай тəуелділік енгізіледі: ∑ онда Т ц — жұмыс уақытының циклі; Т оп — жұмыс құрамындағы операцияны орындау уақыты; Т з — кешігу уақыты, яғни ағымдағы операцияның аяқталу жəне келесі операцияның басталу уақыты. Операцияны орындау уақыты мынадай құрастырушылардан тұрады: онда Т ож — əрекеттің орындалуын күту уақыты; Т р — операцияны орындаудың жұмыс уақыты. Операцияны орындаудың жұмыс уақытын анықтау үшін мынадай тəуелділік пайдаланылады: а коэффициенті 0,2 с тең болып қабылданады; оол жүйеде опеарцияны орындаған кезде кешігуді сипаттайды. R о коэффициенті жүйе опеарторының өнімділігін көрсетеді; ол 0,15... 0,35 с/бит тең болып қабылданады. Оператор жұмысының қауырттылығын бағалау мынадай формула бойынша орындалады онда у, у, тах —нақты жəне экстремалдық жағдайда i-ші операцияны орындаған кездегі оператор жұмысы қауырттылығының физиологиялық санды көрсеткіштері Адамды жүйнің операторы ретінде пайдаланудың экономикалық тиімділігі оның жұмысының ссандық нəтижесінің Ұйымның операторды оқытуға жəне оның біліктілігін арттыруға жұмсаған 159 шығындарына қатысы ретінде белгіленеді. Оператордың сенімділігі — бұл оның белгілі бір уақыт аралығында өз функцияларын орындау мүмкіндігін бағалауға мүмкіндік беретін қасиеті. Оператор жұмысы үдерісінде іркілістер пайда болуы мүмкін. Іркілістер жалпы кездейсоқ сипатқа ие жəне тұрақты жəне уақытшы іркілістерге бөлінеді. Тұрақты іркілістер — биологиялық, уақытша — психологиялық. Биологиялық іркілістер оператордың шаршауымен, ауруымен байланысты болады, психологиялық іркілістер кездейсоқ сипатқа ие. Психологиялық іркілістер зейінсіздігімен, өзінің жүйедегі негізгі функциясын орындауда алаң болуымен қоздырылуы мүмкін. Оператордың іркілісссіз жұмыс істеу ықтималдығын анықтау үшін мынадай тəуелділіктер пайдаланылады: ; онда K оп — оператордың дайындығы коэффициенті; Pg— биологиялық сенімділік ықтималдығы; P n — психологиялық сенімділік ықтималдығы; T— лператордың жұмыс орннында болмау уақыты; T— оператордың жалпы жұмыс уақыты. ААЖ іркіліссіз жұмыс істеу ықтималдығы техникалық құралдарды жəне адами факторды ескере отырып мынадай формула бойынша анықталады онда — жүйенің техникалық құралдарының (ЭЕМ жəне перифериялық жабдық) іркіліссіз жұмыс істеу ықтималдығы; — жұмыстарды уақтылы орындау ықтималдығы. Осы көреткіштерді талдау жүйенің операторлары мен пайдаланушыларының белгілі бір дайындық деңгейін қамтамасыз ету; ақпараттық жүйенің аппараттық қамсыздандыруын инженерлік психология талаптарына сəйкес таңдау; жүйе операторларының жəне оның пайдаланушыларының əрекеттерін бақылау; жүйе операторларының демалсыны ұйымдастыру жəне олардың жұмысындағы бұзушылықтардың алдын алу; операторлардың ақпараттық артық жүктелуін жою немесе барынша азайту үшін қажетті шешімдерді қабылдауға мүмкіндік береді. |