Оқулық физика 8 Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі ұсынған
жүктеу/скачать 0,98 Mb.
|
Оқулық физика 8 Қазақстан Республикасының Білім және ғылым минис-emirsaba.org
- Бұл бет үшін навигация:
- 6 зертханалық жұмыс Өткізгіштерді параллель жалғауды зерттеу
| І
1 , А І 2 , А U 1 , В U 1 , В R 1 , Ом R 2 , Ом R қ , Ом R, Ом 5-тапсырма. Зерттеу қорытындысын қысқаша түйіндеп жазыңдар. №6 зертханалық жұмыс Өткізгіштерді параллель жалғауды зерттеу Жұмыстың мақсаты: өткізгіштерді параллель қосудың заңдылықтарын тексеру. Аспаптар мен жабдықтар: үш зертханалық амперметр мен үш вольтметр, жалғастырушы сымдар, ток көзі, тізбекті тұйықтайтын кілт, екі резистор, реос тат. 1-тапсырма. Төмендегі тізбекті жинап (су- рет 5.19), тізбектегі І ток күшін, R 1 және R 2 резис- торларынан өтетін І 1 мен І 2 ток күштерін және R 1 мен R 2 кедергілерінің ұштарындағы U 1 мен U 2 кернеулерін жазып алыңдар. 2-тапсырма. Өткізгіштерді параллель қосудың мына заңдылықтарының: І = І 1 + І 2 ; U = U 1 = U 2 = const дұрыстығына көз жеткізіңдер (сурет 5.20). 3-тапсырма. Тізбек бөлігінің жалпы кедергісін R = U І Ом заңы бойынша есептеңдер. 4-тапсырма. Тізбек бөлігінің жалпы кедергісін параллель қосылған өткізгіштердің 1 R ж = 1 R 1 + 1 R 2 формуласы бойынша есептеңдер. 5-тапсырма. Ом заңы бойынша табылған тізбек бөлігінің R жалпы кедер- гісінің параллель қосылған өткізгіштердің формуласы бойынша табылған R ж жалпы
ж = R. 6-тапсырма. Тәжірибе мен есептеу нәтижелерін төмендегі кестеге түсіріңдер: І, А І 1 , А І 2 , А І = І 1 + І 2 U 1 , В U 2 , В R 1 , Ом R 2 , Ом R , Ом R ж , Ом 7-тапсырма. Зерттеу қорытындысын қысқаша түйіндеп жазыңдар. Сурет 5.20 Сурет 5.19 R 1 R 2 R 1 R 2 Все учебники Казахстана на OKULYK.KZ * Книга предоставлена исключительно в образовательных целях согласно Приказа Министра образования и науки Республики Казахстан от 17 мая 2019 года № 217 134
ЭЛЕКТР ТОГЫНЫҢ ЖҰМЫСЫ МЕН ҚУАТЫ. ТОКТЫҢ ЖЫЛУЛЫҚ ӘРЕКЕТІ. ДЖОУЛЬ–ЛЕНЦ ЗАҢЫ 1. Электр тізбегінің ішкі бөлігін құрайтын ток көзінде бөгде күштер электрлік емес энергия есебінен (мысалы, механикалық энергия есебінен) жұмыс жасап, оң және теріс зарядтарды бір-бірінен бөлектейді (§22). Мұндай жағдайда тізбектің сыртқы бөлігіндегі өткізгіштердің ішінде электр өрісі пайда болып, потенциалдар айырымы туындайды. Сөйтіп, тізбектің сыртқы бөлігінде электр өрісінің кулондық күші зарядтарды бағыттай қозғап, электр тогын туғызады. Осылайша, бөгде күштердің әрекетімен механикалық т.с.с. энергиялар электр энергиясына түрленеді. Өз кезегінде электр тогын пайдаланатын қондырғыларда электр өрі- сінің энергиясы энергияның басқа түрлеріне айналады. Мысалы, электр қозғалтқыштарында электр тогының энергиясы қайта механикалық энергияға ауысады; электр шамдарында жылу және сәулелік энергияға, электр плиталарында кедергілері үлкен резисторлардың ішкі энергияла- рына түрленеді. Ал олардың ішкі энергиялары жылу алмасу жолымен қоршаған ортаға беріледі. 2. Энергиялардың түрленіп өзгеруі барысында белгілі бір жұмыс атқарылады. Өйткені кез келген энергия өзгерісінің өлшемі жұмыс бо- лып табылады. Сондықтан электр энергиясы өзгерісі кезінде де электр тогы жұмыс жасайды. Электр тогының жұмысы деп отырғанымыз, шындығына келгенде, өткізгіштің ішіндегі электр өрісі күшінің за- рядтарды бағыттап қозғайтын жұмысын айтады. Бұл жұмыс, §23-те көрсеткеніміздей, мына өрнектен табылады: U = А q , мұндағы: U – кернеу; А – өткізгіш ішінде туындайтын электр өрісіндегі кулондық күштің q зарядты бағыттап қозғағанда жасайтын жұмысы. Жоғарыдағы формуладан электр өрісінің зарядтарды бағыттап қоз- ғағанда жасайтын жұмысын анықтаймыз: жүктеу/скачать 0,98 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|