Оқулық физика 9 проект башарұлы Р. т б



Pdf көрінісі
бет88/219
Дата22.12.2023
өлшемі5,74 Mb.
#142615
түріОқулық
1   ...   84   85   86   87   88   89   90   91   ...   219
бірінші ғарыштық жыл-
дамдықтың формуласын
аламыз:
v
gR
1
=
æ
немесе 
v
G
M
R
1
=
æ
.
(3.12)
Жер бетіне жақын орбитаның радиусын жуықтап Жер радиусына 
тең деп алып (
r

R
ж
= 6300 км), соңғы формуладан 
бірінші ғарыш 
жылдамдығының сан мәнін
анықтаймыз: 
v
gR
1
æ
=
= 8 км/с.
Ғарыштық жылдамдықтарды бірінші, екінші және үшінші ғарыш-
тық жылдамдықтар деп ажыратады. Олардың соңғыларын жоғары сы-
ныптарда қарастырады. Алайда қысқаша анықтамаларын білген жөн.


116
ПРОЕКТ
Сурет 3.39. Жасанды серіктің траекториялары
а
)
ә
)
Бірінші ғарыштық жылдамдық
(
v
1

8 км/с) деп денені Жер бетінен 
көтеріп, оның төңірегінде дөңгелек орбита бо-йымен қозғалтуға қажетті 
жылдамдықты айтады (сурет 3.39, 
а
).
Екінші ғарыштық жылдамдық
(
v
2

11,2 км/с) деп денені Жердің 
тарту күшін жеңіп, эллипистік орбита бойымен қоз-ғалатын Күн серігіне 
айналдыруға қажетті жылдамдықты айтады.
Үшінші ғарыштық жылдамдық
(
v
3

16 км/с) деп денені Күннің 
тарту күшін жеңіп, Біздің Галактикаға сапар шектіретін жылдамдықты 
айтады.
4. Жасанды серік орбитаға шыққаннан кейін радиустары Жер ра-
диусынан үлкен әртүрлі шеңберлер бойымен қозғалуы мүмкін (


R
). 
Мұндай жағдайларда дене әртүрлі орбиталарда қандай жылдамдық- 
пен қозғалады
? деген сұрақ туындайды. Оған жауап алу үшін бірінші 
ға-рыштық жылдамдығының 
v
G
M
R
1
=
æ
.
формуласындағы Жер радиусы-
ның орнына дененің Жер бетінен 
һ
қашықтығын (сурет 3.39, 
ә
) ескере-
тін (
R
ж
 

һ
1
); (
R
ж
 

һ
2
) т.с.с. нақты шеңберлердің радиустарын пайда-
лануымыз қажет. Олай болса, дененің Жер бетінен кез келген 
һ
биік-
тігіндегі қозғалыс жылдамдығының формуласын мына түрде жазамыз:


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   84   85   86   87   88   89   90   91   ...   219




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет