Оқулық физика 9 проект башарұлы Р. т б
жүктеу/скачать 5,74 Mb. Pdf көрінісі
|
| жылдам нейтрондар
босап шыға- ды. Туынды нейтрондардың жылдамдығы аса үлкен болғандықтан, уран- ның жарылмаған ядролары оларды өздеріне қосып алуға үлгере алмай- ды. Сондықтан тізбекті бөліну реакциясы жалғасын табу үшін жылдам нейтрондарды тежеп, баяу (жылулық) нейтрондарға айналдыруға тура келеді. Жылдам нейтрондардың кинетикалық энергиясын азайтып, жыл- дамдықтарын кеміте алатын, материалдарды тежегіштер ( баяулат- қыштар ) деп атайды. Жақсы тежегіштер қатарына графит түріндегі көміртек, су және бериллий жатады. Тежегіштерден өткен нейтрондардың жылдамдығы кеміп, жылу нейтрондарына айналады. Олар өз кезегінде жолындағы уран-235 ядроларына соғылып, тізбекті бөліну реакциясы жалғасын табады. Алғашқы ядро жарылғанда 2–3 нейтрон босайды да, олар келе- сі ядроларды жарады. Осылайша туынды нейтрондардың қатысуымен ядролардың тасқынды бөлінуі жалғаса береді (сурет 7.3). 262 ПРОЕКТ Cурет 7.3. Тізбекті ядролық реакция Уранның әр ядросы бөлінгенде аса мол энергия (200 МэВ) босап шығатынына көз жеткізейік. Уранның меншікті байланыс энергиясы 7,6 МэВ/нуклон шамасына тең. Ал уран сынықтарының массалары одан екі есе кіші десек, олардың орташа меншікті байланыс энергиясы 8,5 МэВ/нуклон болады (сурет 7.1). Сонда бөлінетін ядро мен бөліну жарықшақтарының (туынды ядролардың) арасындағы бір нуклонға шаққандағы энергия айырымы ∆ Е = (8,5 – 7,6) МэВ = 0,9 МэВ болады. Уран-236 изотопының бір ядросында 236 нуклон бар. Ендеше, уранның бір ядросы бөлінгенде 0,9 МэВ • 236 = 200 МэВ энергия босайды. Босаған энергия туынды бөлшектердің (ядролардың, нейтрондардың) кинетикалық энергиясынан және гамма-кванттардың электрмагниттік энергияларынан тұрады. жүктеу/скачать 5,74 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|