Оқулық жалпы орта білім беру деңгейінің жаңартылған мазмұндағы

113
өмір дің өзі нен туа ды, олар ды ха лық тұр мы сын да ғы ұқ сас жағ дай лар дың әде-
би ет те гі кө рі ні сі деу ге бо ла ды. Кей де олар са ра ла нып, ірік те ліп, қалып тас қан 
дәс түр лі са рын дар бо ла ды. Не ме се шығар ма лар дың құ ра мын да ғы бір ай шық 
же ке бө лі гі си яқ ты бо лып ке ле ді, мы са лы, ау ыз әде бие тін де гі сиқыр лы ай на, 
әке сі мен ба ла сы ның жек пе-же гі, абжы лан ның хан ша ны ұр лап әкетуі. Кей-
бір жанрлар да тұ рақ ты са рын дар, мотивтер ұшы ра са ды. Мы са лы, эпопея мен 
авантюра лық ро ман дар да ғы саяхат қа шы ғу, ке ме нің күй реуі, кө ре ген қар ға, 
өлік тің ті рілуі жә не т.б. Мұндай сарын дар кей де же ке-да ра ашы лып, бер тін 
ке ле ав тор дың өзін дік су рет кер лік ше бер лі гі мен, дү ни ета ны мымен, көр кем дік 
шы ғар ма құ ры лы мымен ұштас ты ры ла ды. 
Мі­нез­де­ме
Жа зу шы өз шы ғар ма сын да ғы кейiпкер лердiң мiнез-құлқын ай қын дап, 
оқыр ма ны на да ра лап көр се ту үшiн әртүрлi ше берлiк қыр ла рын iздейдi. 
Кейiпкер дің бей несiн сом дауда жә не өзін дік ба ға ла уын жет кі зуде ақын, 
жа зу шы қол да на тын өнiмдi тәсiл  – кей іп кер ге мі нез де ме бе ру. Кейiпкер дің 
мiнезiнен си пат та ма ны ав тор түсiнiгi ар қы лы та нып, оның өсу жол да рын 
бағ дар лай мыз. Көр кем шы ғар ма да кей іп кер ге ба ға бе руді әр кей іп кер ге сай 
да ра лау мен жи нақ тау, кейіп кер дің мі нез-құл қы, жү ріс-тұ ры сы, іс-әре ке ті 
ар қы лы ав тор жан-жақ ты ашып, си пат тап көр се те ді. Сол ар қы лы көр кем 
шы ғар ма ның идеясы ашы лып, кей іп кер дің мі нез-құл қы, қа ра ма-қай шы лық-
та ры ар қы лы жа зу шы ті лі нің ше бер лі гін аң ға ра мыз.
Мі нез деу – кей іп кер дің мі нез бі ті мі, көр кем об раз дың өзегі, не гіз гі ар қауы. 
Кей іп кер дің ру ха ни әле мін, жан сы рын, идеясын, кү рес жо лын, мақ са тын, 
іс-әре ке тін на ным ды бей нелеу ар қы лы аша ды. Әде би ет те ту ра жә не жа нама 
мі нез деу деген тү сі нік бар.

жүктеу/скачать 5,54 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: