ѳзіндік себептерді (мотив) тандау мүмкіндігі ретінде кѳрінеді. Осы
каситеттердіц аркасында адамдар ѳз еркімен ѳз мүддесіне карсы келетін,
керек болса ѳзін-ѳзі кұртатын, ѳзінік себептерді таңдап алуы мүмкін.
Мұндай карама-кайшьшык индивидуациялык кағидадан туындайды.
85
Индивидуацияға байланысты калыптаскан жаңа жағдайды түсінгенде,
адамға эділеттілік пен жанашырлык касиеттер пайда болады. Ал
жанашырлық әдептіліктің негізі. Жанашырлык тек адамға ғана емес,
сонымен бірге жануарларға да тэн.
Ал, индивидуацияның салдары өмір касіреттеріне әкелсе, онда
одан кұтылудьщ жолы біреу-ак, ол өмірге кұштар жігерді қуртып,
инднвидуациялык кағидадан кұтылу. Жігер өз алдына жете алатындай
максат қоймайды жэне түпкілікті канағаттанарлыкка, бақытқа жетуге
қабілетсіз, сондықтан ол ылғи да ұмтылыста болуы керек, себебі
ұмтылыс оның жалғыз мэні ғана. Кеңістік пен уакыт арқылы белгіленген
объектілерді,
себептілік қаидасын басшылыкка алған ғылымдар
қарастырады. Ал өнер данышпандары, өздерінің фантазия күшінің
аркасында мэңгілік идеяларды танып-біліп, оны поэзияда, бейнелеу
өнерінде, музыкада көрсете алады. Ал музыканың рөлі калған өнер
түрлерінен ерекше белек, себебі онда тек идея ғана бейнеленбейді,
сонымен катар, ол элемдік жігердің бізде тікелей объективтендірілуі
болып табылады.
Шопенгауэрдің жігер туралы ілімін немістің белгілі философы
Ницше Фридрих (1844-1900) ары карай дамытып, өзінің “Билікке
ұмтылған жігер” деген концепциясын курды. Негізгі еңбектері: “Музыка
рухынан трагедияның туындауы”, “Заратуштра осылай деген”, “Билікке
ұмтылған жігер” т.б.
Ницшенің пікірінше, өркениет (цивилизация) пен мэдениетге
Достарыңызбен бөлісу: |
