пайда болуы", "Мезгілсіз пайымдаулар", "Заратустра осьшай деген", "Антихристианин жэне т.б.") батыстық мэдениет генезисінің өзіндік концепциясы өз-өзінен туындайды. Ол батыстык мәдениеттің кайнар көздерін антикалык заманнан шығара отрып, онын кезевдерін - христиандықты, кайта өрлеуді, жаңа заманда өзінше пайымдайды. Ф.Ницше мәдениетті адамзаттың өзін-өзі іске асыруының тэсілі ретінде карастырып, онда физикалык гұрғыда әлсіз "зоологиялык түрдің" (адамның) аман калу барысыдда калыптаскан басты қасиеттері ретінде интеллект пен киялды бөліп көрсетеді. Ницшеннің түсінігінше, мэдениет "билікке деген ерік", "өмірге деген ерік" кағидаттарымен өлшенеді. Адам болмыстың касіретінен жоғары тұрып, жоғары адамға айналуы тиіс. Жоғары адам идеясы өмірдің неғұрлым жетілген формаларын куру үшін адамзат табиғатының көптеген касиеттерін игеру кажеттілігіне меңзейді. Жоғары адам өміріндегі барлык өзіне карсы кеселді, жалғандыкты, дұшпандыкты жоя алады, тобырдың моралынан азат бола отырып ол өзінің әрекеті үшін жауапкершілікті мойнына алады. Жоғары адам өмірінің өрлеуімен сипатталатын трагедиялык дәуірдің туындысы, оның энергиясы екі бастаумен толтырьшған: дионистік жэне аполлондык. Мұндай нағыз мэдениетті Ницше Сократка дейінгі Грекиядан табады, онда болмыстың тұтастығының, өмірдің толыктығының символдары — Апполлон мен Дионис энергияларының, бұл екі бастаудың теңдігі мойындалған болатын. Бұл екі түпкі бастау антикалык мәдениеттің ғарышын калыптастырды, ол кейінірек бүкіл батыстық сананы камтыды, бірак өзінің бұрмаланған формасында. Бұл бұрмалау Ф.Ницшенің пікірінше, батыстык мэдениетті дағдарыска экелді, "кұндылыктардың барлығын кайта бағалау" ахуалын орнаткан,