сүйенген кауымға индивидтің өз еркі бойынша, саналы түрде бағынуын белгілейді жэне сол кезде бүл "мемлекетке сенушілік" болып та табылады. Ислам мәдениеті бойынша индивидтің билікке деген талаптары ретінде адам кұкьгктары идеясын калыптастыру діни ережелерінің мызғымастығына кол сүғушьшык болып табьшар еді. Сонымен, еркіндік пен адамның даралығы идеясын калыптастырған христиан дінінін негізіндегі европалык өркениет кана индивидке барынша таңдау еркіндігін беріп адамды басшылык ететін ілімнің негізін қалады. XV -XVI ғасырлардан бастап, адам күкыктары мемлекеттердің екіжақтык шарттарында бекітіле бастады, ал XX ғасырда адам кұкыктары бойынша көпжактық келісімдер де кабылданды. Адам қүқыктарын корғауға арналған алғашка халықаралык шарттар діни азшылыктарды корғау жөніндегі европалық елдердің екіжактык келісімдері еді. 1815 жылғы Вена конгресінде поляк азшылығының кұкыктарына кепілдік беретін, яғни діни емес, ұлттык азшылықтың кұқыктарын корғауға бағытталған қүжат қабылданды. Сонымен бірге, осы конгресте европалык мемлекеттер алгаш рет негрлерді сатуды жою туралы Декларацияны кабылдады жэне бүл құжат бойынша осындай әрекеттер абыройсыздык болып танылып, мемлекеттерден осы тәжірибені тоқтату талап етілді. 314
¥лттар Лигиясының шеңберінде халыктың ең осал топтарының бірі - ұлттык азпіылыктарды арнайы халыкаралык корғау жүйесі алғаш рет орнатылды. Бірак, корғау механизмінің ойластырылмағандығынан, сондай-ак осы саладагы Үлттар Лигиясы мүшелерінің міндеттер көлемінің теңсіздігінен, бұл жүйе кұрушылырдың үмітін ақтамады.
