Оқулық ретінде «Білім беруді дамыту федералдық институты»
жүктеу/скачать 8,53 Mb. Pdf көрінісі
|
| Пластидтер. Пластидтер жарық микроскопында жақсы көрінеді.
Пластидтердің болуы тек өсімдіктерге тән. Пластидтер түссіз және боялған болып келеді ( 1.7 сурет). Пропластидтер — пластидтердің жол салушылары. Бөлуге қабілеті жетілген жасушаларда бар. Олар ішкі мембранадағы сәл өрнектері бар сфералық пішінге ие. Пропластидтер құрылымы сақталған жетілген жасуша пластидтерін лейкопластар деп атайды. Оларда резервтік заттар сақталады. Резервтік заттар түріне байланысты амилопласт (крахмал сақталады), элайопластар (майлар сақталады) және протеинопластарға ( белоктар сақталады) бөлінеді. 1.7. Пастидтердің жіктелуі 19 1.8.суретХлоропласт құрылысы(А. С. Родионова және т.б.., 2010): 1 — хлоропласт қабыршағы; 2 — грана; 3 — строма; 4 — крахмал дәні; 5 — липид тамшысы Этиопластарөсімдіктерді қараңғы жерде өсіруде қалыптастырылады. Жарықтандыруда олар хлоропластарға айналады. Бояулы пластидтерхлоропластжәнехромо- пластарға бөлінеді. Ең маңыздысы оларда фотосинтез өтетін – жасыл пластидтер – хлоропластар. Хлоропластар жапырақ, сабақ, гүл, ұрық, тұқымдарда бар. Жапырақтарда хлоропластармезофилдеп аталатын жасыл тіндердің жасушаларында, эпидерма деп аталатын(устьицалардың жабық жасушаларында) жабық тіндер жасушаларында, колленхима деп аталатын механикалық тін жасушаларында болады. Жасушадағы хлоропластар саны 20-дан 100-ге дейін. Хлоропластардың пішіні дөңгелек-эллиптикалық ( 1.8 сурет). Хлоропластардың екі мембраналы қабыршағы заттардың алмасуы үшін хлоропласт, цитоплазма және жасушаның басқа органоидтары арасында тесіктермен тесілген. Хлоропластың ішкі кеңістігістрома деп аталады. Хлоропластың негізгі құрылым бірлігі бірқабаттымембранамен шектелген тилакиод —жалпақ дорба болып табылады, шектелген Тилакоид бір-біріне тығыз орналасқан және соңдарында қосылған екі параллельді мембрана сияқты көрінеді.Тилакоидтар қысқа және ұзын болуы мүмкін Қысқа тилакоидтардиск пішінді және тиын жинағы түрінде гранды құра тұра,бірінің үстіне бірі орналасқан. Рис. 1.9. Хлоропласт көрінісінің құрылымы (А. С. Родионоважәне т.б., 2010): 1—строма тилакоид ;2 — грана тилакоиды грны; 3 — ламелла; 4 — грана 20 Мұндай тилакоидтардыгран тилакоидтары деп атайды. Өз араларында грандарды байланыстыратын немесе олармен байланыс жасамайтынұзын тилакоидтарды строма тилакоидтары деп атайды ( 1.9 сурет). Хромопластардың құрамындасары, қызғылт сары, қызыл пигменттер - каротиноидтарбар. Каротиноидтаркөбінесе гүлдерде, жемістерде, сирек өсімдіктердің вегетативтік органдарында жиналған Хромопластар хлоропластардан дамиды және пішіні мен мөлшері де сондай. жүктеу/скачать 8,53 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|