мобильді
объектілер
мониторингінің жүйесіне (МОМЖ) қосымша жүйе ретінде кіруі
мүмкін (5.1-сурет).
МОМЖ функцияларды іске асырудың технологиялық тәсілдерін
қарастырамыз.
ЖҚ координаттық-уақыттық ОЖА заманауи құралдарына серіктік
жайғастыру жүйелері жатады.
15
2
Жайғастыру (жаһандық) — серіктік жүйелерді
пайдаланып үш өлшемдік кеңістікте объектінің абсолюттік
координаттарын анықтау әдісі.
Жайғастыру
полигонометрия,
триангуляция
және
трилатерация сияқты, классикалық әдістерді толықтырады
және ығыстырады. Осы жүйелердің әсіресе маңызды
ерекшелігі олардың геоақпараттық жүйелермен (ГАЖ)
ықпалдасуы болып табылады.
ОЖА серіктік жүйелерінің бірінші буынына 1970 жылдарға
дейін әзірленген және екі он жылдықтан астам
пайдаланылған, бастапқы АҚШ Әскери теңіз флотына
арналған NNSS (Navy Navigation Satellite System) (АҚШ)
жүйесін жатқызуға болады. Кейіннен жүйе TRANSIT атауын
алған. ҚСРО осыған ұқсас жүйе ЦИКАДА деп аталды.
Сондай-ақ басқалары да болды, мысалы COSPAS-SARSAT
халықаралық апатқа ұшырағандарды табу жүйесі және
басқалар.
Екінші буынға (әзірлемелер 1970 жылдардың ортасында
басталды) екі қолданыстағы жүйе жатады:
■
GPS (Global Positioning System), қатар аты
NAVSTAR (Navigation Satellite Timing and Ranging)
(АҚШ), оның пайдаланушылық дайындағы 1995 жылы
басында жарияланды;
■
ГЛОНАСС (Жаһандық навигациялық серіктік
жүйе) (ҚСРО — Ресей Федерациясы), ол 1993 жылы ресми
түрде
пайдалануға
қабылданды.
«Азаматтық
5.1-сурет. Мобильді объектілері мониторингінің жүйесі
|
