Оқулық Түзетілген және толықтырылган екінші басылым 1-кітап алматы, 2004 ббк28. 86 я 73 р 12
жүктеу/скачать 23,05 Mb. Pdf көрінісі
|
| dentes decidui,
және тұрақты тістер, dentes permantes). Кейде 3 рет ауысады (100 жасқа келген еркектің тістерінің үшінші рет ауысуы кездесті). Акула қабыршаты құрылысында тістің ең басты бөліктері тіс кіреукесі (эмалі) мен дентин көрінеді, сондықтан акулатәрізді балық- тардан адамта дейінгі эволюция үрдісінде тістердің гомологиясы туралы айтуға болады. Эволюция барысында жорталаушылардың тіс- тері жақсүйектерінде беріктеу орнығып, соның нәтижесінде жақттың ұяшықтарында орналасқан түбір бөлігі мен тамақты механикалық өңдейтін сыртқы бөлігін - тіс сауытын ажыратады. Соның өзінде құрылықта тіршілік етуге байланысты қорек түрінің көптігінен тістер дамып, мамандана бастайды. Соның нәтижесінде балықтардағы тек қоректі ұстауға арналған бірыңтай сүйір тістердің орнына сүт- қоректілерде әр алуан қорек түрін ұстап, өңдеуге арналған түрлі пішінді тістер пайда болады, атап айтқанда: айырып-үзу үшін ( ит тістер), кесу үшін ( күрек тістер ), ұстау үшін ( премолярлар) және ұнтақтау үшін (молярлар) (191, 192, 193, 194-суреттер). Талғаусыз қоректенетін- дерге жататын адамда осы тістердің барлық түрлері сақ- талған. Алайда ұстап алу қызметінің жақсүйектерден қолта ауысуына байланысты оның жақсүйектері кішірейіп, тістерінің саны азайған. Мәселен, плацентті сүтқорек- тілерде тіс саны 44-ке жетеді (тіс формуласы 3 1 4 - 3 ) . 191 с у р е т. Ж оғар ғы ж а қ с ү й е к т ің түрақты т іс т е р і м ен т а ң д а й д ы ң ш ырыш ты қабығы; асты нан қарағандағы к ө р ін іс і. 1 - p lic a e palatinae transversae; 2 p a p illa in cisiv a ; жүктеу/скачать 23,05 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|