Немертиндердің бірқатар құрылым белгілері жалпақ құрттармен, соның ішінде турбелляриялармен жақын екендігін көрсетеді. Немертиндер мен турбеллярияларда зәр шығару мүшесі протонефридиялы, нерв жүйесінің негізгі бөліктері мен көздерінің құрылысы ұқсас, дене қуысы жок, ішкі мүше- лер аралығын паренхима толтырып жатады, денелері кірпікшелі эпителимен жабылған.
Кірпікшелі құрттарға тән немертиндерде де жұмыртқалары спиральды түрде бөлінеді және пилидий мен Мюллер личинкалары белгілі ұқсастығымен жақын.
Сонымен, осындай ұқсастық белгілеріне байланысты немертиндер кірпікшелі құрттардан шықты деген болжам туады.
Эволюциялық даму жағынан немертиндер кірпікшелі құрттардан әлдеқайда жоғары, оған артқы ішек пен аналь тесігінің, қан айналу жүйесінің пайда болуы дәлел.
ЖҰМЫР ҚҰРТТАР немесе АЛҒАШҚЫ ҚУЫСТЫ ҚҰРТТАР ТИПІ
-NEMATHELMINTHES немесе ASHELMINTHES
Жұмыр құрттардың көптеген түрлері теңіздер мен мұхиттарда, тұщы суларда, топырақта қозғалып өз бетімен тіршілік етсе, біразы өсімдіктер мен жануарлардың, адамның паразиттері. Бұлардың планета биосферасында кездеспейтін ортасы жок. Сондықтан бұлар космополиттік топ болып табылады.
Жұмыр құрттардың жалпақ құрттардан басты айырмашылығы, ішкі мүшелерінің арасында дене қуысының болуы. Бұл қуыстың өзіндік қабырғасы болмағандықтан оны алғашқы қуыс немесе схизоцель деп атайды. Сондықтан кейде жұмыр құрттарды алғашқы қуыстылар деп атайды. Денесінің ішкі қуысындағы сұйық заттың біркелкі қысымда болуы оның дене жұмырлығын тұрақты етеді. Құрттардың денесі жұмыр болып келетіндіктен типтің аталуы да солай.
Типтің негізгі сипаты: денесі бөлшектенбеген (сегменттелмеген); зәр шығару жүйесі дамымаған, зәрді денеден тері бездері шығарады, немесе протонефридияльды; қан айналу және тыныс алу жүйесі дамымаған; ас қорыту жүйесінде артқы ішегі және аналь тесігі дамыған; нерв жүйесі ортогонды, сезім мүшелері нашар дамыған; дара жыныстылар, жыныс жүйесінің құрылысы өте қарапайым.
Жұмыр құрттар типі 5 класқа бөлінеді:
НАҒЫЗ ЖҰМЫР ҚҰРТТАР КЛАСЫ - NEMATODA АДЕНОФОРЕА КЛАСС ТАРМАҒЫ - ADENOPHOREA СЕЦЕРНЕНТТЕР КЛАСС ТАРМАҒЫ - SECERNENTEA
ҚҰРСАҚ КІРПІКШЕЛІЛЕР КЛАСЫ - GASTROTRICHA
КИНОРИНХАЛАР КЛАСЫ - KINORHYNCHA
ТҮКТІ ҚҰРТТАР КЛАСЫ - NEMATOMORPHA
КОЛОВРАТКАЛАР КЛАСЫ - ROTATORIA
Достарыңызбен бөлісу: |
