Оқулықтар мен әдебиеттер. «ҚР әлемдік қауымдастықта» пәні «Қазақстанның қазіргі заман тарихы»
жүктеу/скачать 1,53 Mb.
|
«Қ Р әлемдік қауымдастықта» курсы бойынша дәрістер.Смағұлов С. 09.06.2020 2
| Түрікменстанмен екі жақты қарым-қатынастар белсенді түрде дамып келеді. Осы елмен қарым-қатынастың шарттық-құқықтық негізін 40-тан астам шарттар мен келісімдер құрайды. Біздің елдеріміздің арасындағы қарым-қатынасты реттейтін негізгі құжаттар ҚР мен Түрікменстан арасындағы достық қатынастар мен ынтымақтастық туралы шарт болып табылады, оған 1993 ж. 19 мамырда қол қойылды, ал Ынтымақтастықты одан әрі дамыту туралы декларацияға 1997 ж. 27 ақпанда қол қойылды.
Қазақстан үшін Түрікменстанның іс жүзіндегі транзиттік әлеуетінің маңызы үлкен. Бұл мемлекет Қазақстанның табиғи әріптесі, өйткені Каспий жағалауы елдерінің қатарына жатады. Оның үстіне екі тараптың құрғақта ұзындығы 400 км. ортақ шекарасы бар. Қазақстан мен Түрікменстанды біріктіретін теміржол құрылысын салуға ерекше назар аударылуда. Өйткені, оны іске асыру еуропалық елдердің Иранмен, Түркиямен, Оңтүстік Азия мемлекеттерімен жол қатынасындағы тасымалын елеулі түрде жақсартуға мүмкіндік береді. Қазақстан тарапы шекаралас облыстардың азаматтары үшін шекарадан өтудің жеңілдікті режимін қарастыруды ұсынуда. Түрікменстанда тұратын қазақ диаспорасының саны 90 мыңға жуық адамды құрайды, мұның өзі ел халқының 2 пайызына сәйкес келеді. Түрікмендік өкімет органдары қазақтарға оң көзқарас танытуда. Қазақ тіліндегі мектептер жұмыс істеп тұр. Қазақстанға қоныс аударғысы келетін адамдарға кедергі келтіріп отырған жоқ. Саяси-экономикалық тұрғыда Каспий теңізінің мәртебесі, Каспий ресурстарын пайдалану, көмірсутегі шикізатын өндіру сондай-ақ әлемдік рынокқа тасымалдау және жүктердің тасымалы саласында елдер арасындағы әріптестік пен кооперация, сондай-ақ Экономикалық Ынтымақтастық Ұйымы шеңберінде (ЭЫҰ) екі тараптың мүдделерін ілгері жылжыту жөніндегі позицияларды жақындастыру екі мемлекеттің күш-жігерін жандандыруда анағұрлым перпективалы бағыт болып табылады. Өзара ынтымақтастыққа дәйекті сипат беруді қамтамасыз етуде жоғары деңгейдегі тұрақты кездесулердің маңызы зор. Президент Н. Назарбаевтың 1999 ж. сәуірдегі Ашхабадқа сапары екі жақты қатынастардың тарихында маңызды оқиға болды. Екі елдің Президенттері өзара ынтымақтастықты тереңдетуге бағытталған шараларды талқылады. Мемлекеттік шекараны делимитациялау туралы меморандумды қоса алғанда, бір топ маңызды құжаттарға қол қойылды. 2001 ж. 5-6 шілдеде Түрікменстан Президенті С. Ниязов Қазақстанға ресми сапар жасады. Тараптар мемлекеттік шекараны делимитациялау және демаркациялау туралы шартты, Мемлекеттік шекараны қорғаудағы ынтымақтастық туралы келісімді, сондай-ақ Кеден ісіндегі ынтымақтастық пен өзара іс-қимыл туралы, Салық заңнамасын бұзушылыққа қарсы күрес саласындағы ынтымақтастық және ақпарат алмасу туралы және т.б. келісімдер жасасты. Екі елдің басшылары Каспий теңізінің құқықтық мәртебесін айқындау проблемасына, Түрікменстан аумағы арқылы Иранға қарай қазақстандық мұнайды тасымалдаудың перспективаларына айрықша көңіл аударды. Сарапшылардың бағалауы бойынша бұл бағыт басқа жобаларға қарағанда анағұрлым қысқа және коммерциялық тұрғыдан тиімді болып табылады. Сонымен қатар Каспийдің құқықтық мәртебесі мәселесі бойынша Ашхабад Каспий теңізінің түбі бойынша орта сызық жүргізу туралы Қазақстанның позициясын жақтап пікір білдірді. Соңғы кездері екіжақты үнқатысуды дамытуға 2007 жылдың мамырында Түрікменстан президентінің Қазақстанға жасаған ресми сапары қуатты серпін берді. Екі ел басшылары Ғ. Бердімұхамедов пен Н. Назарбаевтың кездесуі іс жүзінде дәстүрлі әріптестікті жан-жақты белсенді етіп тереңдетуге тараптардың әзір екендігін айшықтады. Ал 2007 жылдың қыркүйегіндегі Қазақстан Президенті Н. Назарбаевтың Түрікменстанға ресми сапары екі мемлекеттер арасындағы қарым-қатынасты сапалық тұрғыдан жаңа деңгейге көтеруге негіз қалады (ЕҚ, 25.10.2008). Түрікменстанмен ынтымақтастық біздің мемлекетіміздің сыртқы саясатында маңызды орын алады. жүктеу/скачать 1,53 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|