1.Физикалық агрессия-басқа біреуге бағытталған физикалық күшті пайдалану
2.Жанама агрессия-бұрмаланған жолмен басқаға бағытталған немесе ешкімге де бағытталмаған агрессия түрі
3.Тітіркенушілік- (дөрекілік,шамданғыштық) кішігірім тітіркенушілікке жауап қайтаруға дайын тұрған негативті сезімдер
4. .Негативизм-тоқтатылған дәстүрлер мен заңдарға қарсы ,пассивті қарсылықтан белсенді күреске дейінгі тәртібіндегі оппозициялық әдеті(өз көзқарасын басқа көзқарасқа қарсы қою)
5. Өкпелегіштік-жанындағыларының нақты және ойластырылған әрекеттерін қызғану және жеккөру
6. Күдіктенушілік- адамдарға қатысты басқалар жоспар жасап және зиян келтіреді деген тұжырымдарымен сенбеушілік пен сақтықтың өріс алуы
7.
Жауаптар сегіз шкала бойынша бағаланады:
1. Физикалық агрессия: ия – 1, жоқ – 0.
Келесі тұжырымдарға: 1, 25, 31, 41, 48, 55, 62, 68. Жоқ – 1,
ия – 0, келесілерге – 9, 7.
2. Жанама агрессия: ия – 1, жоқ – 0. 2, 10, 18, 34, 42, 56, 63, 3. Жоқ – 1, ия – 0: 26,49.
3. Тітіркенушілік: ия – 1, жоқ – 0: 3, 19, 27, 43, 50, 57, 64, 72. Жоқ – 1, ия – 0: 11, 35, 69.
4. Негативизм: ия – 1, жоқ – 0. 4, 12, 20, 28. Жоқ – 1, ия – 0: 36.
5. Өкпелегіштік: ия – 1, жоқ – 0. ия – 0: 5, 13, 21, 29, 37, 44, 51, 58.
6. Күдіктенушілік: ия – 1, жоқ – 0. 6, 14, 22, 30, 38, 45, 52, 59. Жоқ – 1, ия – 0: 33,66, 74, 75.
7. Вербальды: ия – 1, жоқ – 0. 7, 15, 23, 31, 46, 53, 60, 71, 73. Жоқ – 1, ия – 0: 1,33, 66, 74, 75.
8. Кінәні сезінуі: ия – 1, жоқ – 0. 8, 16, 24, 32, 40, 47, 54, 61, 67.
Көрсетілген шкала бойынша жауаптарды балдарға аударып, барлық жиналған ұпайлардың екі түрлі қосындысы шығарылады. Біріншісі, қастандық индексі деп аталады да, ол 5 және 6 шкалалардың қосындысы арқылы анықталады. Ал екіншісі, агрессия индексі – 1, 3, 7 шкалалар қосындысы бойынша анықталады. 6, 5 плюс-минус 3 – қастандық көрсеткіші нормада екпіннің белгісін көрсетеді. 21 плюс-минус 4 - агрессияның нормадағысын көрсетеді.
Зерттеу нәтижесі:
Басса-Дарки әдістемесі бойынша зерттеу нәтижесін біз бірнеше көрсеткіштері бойынша талдадық. Олар келесі кестеде көрсетілген.
Басса-Дарки әдістемесі бойынша баланың мазасыздану деңгейін бағалау.
Мазасыздану түрлері
|
Көрсеткіштері
|
Зерттелінушілер саны
|
1. Физикалық агрессия
|
Жоғары, орта, төмен
|
2, 5, 11.
|
2. Жанама агрессия
|
Жоғары, орта, төмен
|
5, 9, 9.
|
3. Тітіркенушілік
|
Жоғары, орта, төмен
|
7, 8, 1.
|
4. Негативизм
|
Жоғары, орта, төмен
|
11, 6, 8.
|
5. Өкпелегіштік
|
Жоғары, орта, төмен
|
17, 3, 1.
|
6. Күдіктенушілік
|
Жоғары, орта, төмен
|
1, 3, 9.
|
7. Вербальды агрессия
|
Жоғары, орта, төмен
|
12, 11, 3.
|
8. Кінәлі сезіну
|
Жоғары, орта, төмен
|
2, 6, 1.
|
Зерттеу нәтижесі көрсеткендей мектеп оқушылары арасында жоғары дамыған агрессия түрлі вербалдьдық және физикалық агрессия болып табылады. Ол әсіресе ұл балаларға тән, олар балағат сөздерді өте көп қолданатыны анықталды. Екінші орында күдіктенушілік пен негативизм көрсеткіштері болады. Бұл жас кезеңіндегі балалардың күдіктенушілігінің жоғары болуы заңды нәрсе. Өйткені балалар өз мамандықтарын таңдап алып, болашақта дербес өмір сүру жолын тауып алу қажеттілігі алдында тұрғанымен байланысты. Біз төмендегі кестеде зерттелінген балалардың жетеуінің агрессиясының түрлерін көрсеттік. Бұл тестімен зерттелінген 23 баланың көрсеткіштері бір-біріне өте ұқсас келді. Олардың басым көпшілігінде жанама агрессия мен өкпелегіштік анық байқалды, сонымен қатар ұл балалардың барлығы және кейбір қыз балаларда вербалдық агрессия көрініс берді.
Достарыңызбен бөлісу: |