Өзбекстан республикасы жоғары және орта арнаулы білім министрлігі
Диктант жаздыру ҥшін қойылатын талаптар
жүктеу/скачать 0,55 Mb.
|
ана тілі оқулық
- Бұл бет үшін навигация:
- Кӛру диктанты
- Ӛздік диктанты
Диктант жаздыру ҥшін қойылатын талаптарБуын диктантында мынадай басты мәселелерге кӛңіл бӛлген жӛн: дыбыс пен әріпке қарағанда буынның ӛзіндік ӛзгешелігі бар, буын қҧрамындағы әріптер бір-бірімен қосылып жазылады; буыннан сӛз қҧрайды, ал дауыссыз дыбыстар жеке емес, тек дауыстыларға қосылып айтылады. Сӛйлем диктантын жҥргізудегі негізгі мақсат - оқушыларға сӛйлем деген ҧғымды тҥсіндіріп, оны жаңа сӛздерден қҧрай білуге тәсілдіру. Сӛйлем диктантын жҥргізген сайын, сӛйлемнің бір, екі, ҥш немесе, әлденеше сӛз тіркестерінен қҧралатынын, бірінші сӛз бас әріппен басталып, әр сӛз бӛлек жазылатынын, сӛйлем соңынан нҥкте, сҧрақ, леп белгілерінің бірі қойылатынын ауызша талдаттырып алып жаздырып ҥйретеді. Әліппе кезеңінде жҥргізілетін ҥйрету диктанттарының міндеті оқушыларды ҥйренген әріп, буын, сӛз және сӛйлемдерін тҥсініп, сауатты, кӛркем етіп жазу мен дҧрыс сӛйлеуге жаттықтыру. Кӛру диктантыБҧл диктант оқушылардың кӛру, есте сақтау, затты тану қабілеттерін дамыту мақсатымен жҥргізіледі. Кӛру диктантына әліппе бойынша ӛтілген әріп, буын және жеке сӛздермен бірге жазылуы қиын сӛздер, сӛз тіркестері және шағын текстер, жҧмбақ, жаттауға берілген ӛлеңдер алынады. Диктант мәтіні ҥзіліс кезінде тақтаға немесе алдын ала плакат қағазға жазылып қойылады. Оларды оқушылардың екі-ҥш рет оқып шығуына, асықпай кәріп, жадында сақтауына 1-2 минут уақыт беріледі. Содан кейін жазылған мәтін жабылады. Оқушылар тақтадан оқыған мәтінін есіне тҥсіріп, дәптерге жазады. Ӛздік диктантыОқушылар ӛтілген материалдарға байланысты ӛздері әріптер мен буындарды, сӛз бен сӛз тіркестерін және жекелеген сӛйлемдер мен жаттап алған ӛлең, жҧмбақ, жаңылтпаш, мақал-мәтелдерді естеріне тҥсіріп, ойлана отырып - диктантты ӛз бетінше жазады. Олар, бірінші -ӛтілген тақырыпты санаға тоқыту мақсатында мҧғалім диктант тексін тақтаға жазады, жеке сӛздердің жазылуы, грамматикалық ереже тҥсіндіріледі. Екінші - мҧғалім мәтінді кітаптан кӛрсетеді. Мәтін бірнеше рет оқылған соң, кітап жабылып, оқушылар жатқа жазады. Ҥшінші оқушыларға ӛлеңдерді жатқа жазғызу. Шығармашылық диктанттың ӛзіндік ерекшелігі оқушыларды ойлауға жетелеу болып табылады. Бҧл диктантты орындау ҥстінде оқушылар шығармашылық еңбекке ҥйренеді. Мәселен, мҧнда оқушылар сӛйлемдегі кӛп нҥктенің орнына тиісті әріптерді қойып, сӛздерді дҧрыс орналастыру арқылы сӛйлем қҧрау, басы жазылған мәтінді аяқтау сияқты басқа диктанттарға қҧсамайтын ӛзгеше жҧмыс атқарады. Ескерту диктантының кӛлемі, орфографикалық емле, сӛздік қоры жағынан бақылау диктантына жақын. Ескерту диктантының ерекшелігі - осы уақытқа дейінгі барлық материалды тҥгел қамтып, оқушыларды бақылау диктантына тікелей әзірлеу. Диктанттың бҧл тҥрі бастауыш ҥш сыныпта да жҥргізіледі. 1-сыныпта айтылуы мен жазылуында ерекшелігі жоқ сӛздер алынады, әрі ол дҧрыс жазу дағдысына ҥйретіледі. Мәтін біртіндеп кҥрделендіріле келіп, 3-сыныпта айтылуы мен жазылуында ӛзгешелік бар сӛздер енгізіледі. жүктеу/скачать 0,55 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|