Өзіндік құнды жоспарлау негіздері
жүктеу/скачать 45,39 Kb.
|
1 2
Байланысты:Тақырып10 -ӨНДІРІС ШЫҒЫНДАРЫ МЕН БАҒАНЫ ЖОСПАРЛАУ
|
10 ӨНДІРІС ШЫҒЫНДАРЫ МЕН БАҒАНЫ ЖОСПАРЛАУ Өзіндік құнды жоспарлау негіздері Негізгі ұғымдар Шығыстар - ағымдық шот пен салымдар арқылы жабылатын, айналым төлеміне қатысатын төлем Салымдар – негізгі қайнар көзі пайда болып табылатын өндірісті дайындау және ұстау бойынша ақшалай шығындар Шығындар - өнімнің өзіндік құнын есепетеуде қолданылатын өнімді өндіру мен шығаруда жұмсалған материалдардың және басқадай құралдың ақшалай бағасы Өзіндік құн - қолданыстағы экономикалық шартта өнімді өндіру мен шығарудағы шығынның ақшалай көрінісі Экономиканың дамуының жекелеген кезеңдерінде шығындарды өтеу көздері өзгеріп отырады: олар не өзіндік құнға енгізіледі, немесе таза пайда есбінен іске асырылады. 1.2 Өнімнің өзіндік құнына енгізілетін шығындар құрамы (олардың баптар бойынша топтастырылуы) мемлекеттік стандартпен анықталады, ал калькуляциялау әдісі кәсіпорынмен анықталады. Өзіндік құнды қалыптастыруды регламенттейтін құжаттар 1) мемелекеттік стандарт: - Бухгалтелік есепке алу стандарты (БЕС) 7 Тауар-материалдық запастарды (ТМЗ) есепке алу - БЕС әдістемелік нұсқаулар, 1997 2) Қаржылық есеп берудің халықаралық стандарты - ҚЕХС (IAS) №1, №2 - ҚЕХС қолддану бойынша әдістемелік нұсқаулар жинағы, Бухгалтер анықұтамалығы, «БИКО», Алматы қаласы, 2006 3) Табиғи монополия субъектілерінің қызмет өндірісі мен көрсетілуінің бағаларын (тарифтерін) есептеуде ескерілетін шығындарды қалыптастырудың ерекше тәртібі туралы нұсқаулар 4) Статистикалық есеп беру нысандарына нұсқаулар Шығындарды топтастыру:
Кәсіпорындағы шығыстар туралы толық ақпараттарды ашу үшін жекелеген ілестірілетін кестелер жасалады, мысалы: Әкімшілік шығыстар: - персонал шығыстары - іс сапарлық шығыстар - байланыс қызметтері бойынша шығыстар - коммуналдық қызметтер бойынша шығыстар - кеңсе тауарлары бойынша шығыстар - басқадай 1.3 Жоспарлық өзіндік құны қалыптастырудың жалпы схемасы: а) Өткізілген өнімнің өзіндік құны (өткізу шығындарынсыз өндірістік ө/қ) = Материалдық шығындар + Еңбек төлемінің шығындары + Бюджетке салықтар мен төлемдер б) Негізгі қызмет бойынша шығыстар = Өндірістік өзіндік құн + Өткізу бойынша шығыстар (кезең шығыстары) 1.4 Өзіндік құнды жоспаралудағы баптар бойынша шығындарды топтастыру белгілері. Есепке алу саясатында баптар тізімі, олардың құрамы мен таратылу әдістері өнім түрлері бойынша кәсіпорынмен бекітіледі. - өнім бірлігінің өзіндік құнына енгізу тәсілі бойынша: тікелей және жанама; - өндіріс көлеміне тәуелділік сипаты бойынша: тұрақты және ауыспалы; - біртектілік дәрежесі мен құрамы бойынша: қарапайым (элементтік) және кешенді; - өндірістік процесске қатысу дәрежесі бойынша: негізгі (технологиялық) және үстеме. Тікелей шығындар өзіндік құнға бастапқы құжаттар негізінде енгізіледі. Жанама шығындар (жалпы цехтық, жалпы шаруашылық) жеклеген өнім түрлерінің өзіндік құнына үлестіру базасына пропорционалды түрде енгізіледі: өндірістік жұмысшылардың жалақысына, машина-сағаттар мен станок-сағаттарға, тікелей шығындарға, өткізілген өнім көлеміне. 1.5 Өзіндік құнның есептелуі тікелей калькуляция нысанында жүргізіледі. Кәсіпорындағы жоспарлауда калькуляцияның үш түрін қолданады: - нормативтік - жоспарлық (тікелей шығындардың жоспарлық көрсеткіштері мен сметалар – кешенді шығындар бюджеттерінің негізінде) - сесптік (нақты бухгалтерлік шығындар негізінде) Өзіндік құнады еспетеу, жоспралау және калькуляциялау әдістері: - қарапайым - тапсырыс бойынша - процесстік - нормативтік Жоспарлық калькуляция әзірлеу өндірістік ресурстардың прогрессивті нормативтерін пайдалануды қарастырады және сол кезде есептеулер делдігі өнім бірлігіне жанма (үстеме) шығындарды үлестірудің таңдалған тәсілдерімен анықталады. Жалпы түрде нормативтік өзіндік құны анықталады: Кәсіпорындағы нормативтік өзіндік құн = Нормативті материалды шығын + Нормативті еңбек шығыны + Нормативті үстеме шығын НҮШ – НЕШ пайыз бойынша анықталады. жүктеу/скачать 45,39 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|
1 2