Пайдалы қазбаларды барлау мен өндiру кезiнде жер қойнауын ұтымды әрi кешендi

тасымалдануы; 

      бiр қаты пайдалану объектiлерiнiң ауданы бойынша 

өткiзу бiр тектi еместiгi; 

      шоғырдың әлдеқайда өнiмдi бөлiктерiнiң жылдам 

өндiрiлуi өткiзу қабiлетi төмен блоктарға су айдау 

арқылы шоғырды "табиғи" түрде бөлу және қайта өңдеу; 

      барлық қаттардың жылдамдығы бiрдей болып, мұнай 

(айдалған су фронттары) контурларының көп қаты, 

фильтрациялық қабiлетi ұқсас қаттар бойынша жиналған 

объектiлерде өткiзу; 

      әр төменде жатқан қаттың оның үстiндегi қатқа 

қарағанда өнiмдiлiгiн жылдамдату, кейiн көп қатты 

объектiлерде суланған қаттарды сөндiру, қаттардың 

қалыңдығы мен өткiзгiштiгi астынан үстiне қарай артқан 

кезде; 

      шоғырда үлкен мұнай жиегiнiң болуы жағдайында 

шоғырдың барлық ауданы бойынша су мұнай контактiсiнiң 

бiртектi көтерiлуiне қатысты қамтамасыз ету. 

      Реттеу қағидалары басқа да геологиялық-физикалық 

шарттар кезiнде қолданылады. 

      307. Таңдалған қағида негiзiнде өңдеудi жетiлдiру 

жұмыстарын ұйымдастыру әлдеқайда аз экономикалық 

шығындармен қойылған мақсаттарға жетудi қамтамасыз 

етедi. 

      308. Өндiрiстi реттеу пайдалану объектiсiнiң 

ағымдағы жағдайына қарай жүйеде маңызды өзгерiстерсiз 

немесе оған түзетулер енгiзусiз бұрғыланған ұңғымалар 

арқылы жүзеге асырылуы мүмкiн. 

      309. Реттеудiң iске асыралатын жүйе шеңберiнде 

оларды өзгертусiз өңдеудi реттеудiң негiзгi әдiстерi 

мен тәсiлдерiне мыналар жатады: 

      айдама ұңғымаларының жұмыс iстеу режимдерiн 

өзгерту, оның iшiнде жұмыс қысымын айдауды арттыру 

немесе шектеу, ұңғымалар арасында айдауды тоғысу 

қысымымен және тағы басқаларымен өзгерту арқылы тарату; 

      өндiрiс ұңғымаларының жұмыс режимдерiн өзгерту, 

соның iшiнде жеке ұңғымалар немесе ұңғыма топтары 

бойынша сұйықтық шығаруды арттыру немесе шектеу, мұнай 

өнiмдерiн сыртқы қатар ұңғымалардан iшкi қатар 

ұңғымаларға алмастыру, қатты суланған немесе ластанған 

ұңғымаларды сөндiру, сұйықтықты шығару және; 

      аршуды жақсарту және өңдеу объектiсi қатының 

префорациясы аралықтарын өзгерту; 

      ұңғымаларды гидродинамикалық тұрғыдан жетiлдiру 

үшiн ұңғымаларды қышқылмен өңдеу арқылы ұңғыманың 

аумағына ықпалы, үстi-белсендi заттарды айдау арқылы, 

қаттың гидрокесiлуi мен тағы басқа; 

      ұңғымаларға құйылатын iлеспе суларды цементтеу 

арқылы немесе басқа құюлармен оқшаулау немесе шектеу, 

түрлi тосқауылдар жасау, химиялық реагенттер 

ерiтiндiлерiн айдау және басқалар; 

      сұйықтың құйылысы немесе судың шығынын 

профильдiк, әр интервалды игере отырып, өткiзгiштiгi 

жоғары қаттарды бекiте отырып, химиялық реагенттер, 

механикалық заттар, бейтарап газдар, қойыртпақ сулар 

және басқалар арқылы тегiстеу; 

      бiр уақытта өндiрушi ұңғымаларды пайдалануды және 

айдамалау ұңғымаларына су айдауды бөлiп жүргiзетiн 

сенiмдi жабдықтарды қолдану; 

      жекелеген учаскелерде қосымша ұңғымаларды жобалық 

құжатта қарастырылған резервтiк ұңғыма есебiнен 

бұрғылау; 

      резерв есебiнен немесе суландырылған өндiрушi 

ұңғымалар есебiнен жаңа айдамалау ұңғымаларын бұрғылау 

арқылы өндiрушi ұңғымаларға айдауды жақындату; 

      су айдау ошағын ұйымдастыру; 

      сүзiлу ағындарының бағытын өзгерту және циклдiк 

су айдау. 

      310. Жер қойнауын пайдаланушы игерудiң жобаланған 

жүйесiн жетiлдiрудi осы жобалық құжатты әзiрлеу үшiн 

жасаған жобалық ұйымның келiсiмi бойынша жүзеге 

асырады. 

      311. Егер қолданылып отырған игеру жүйесi мұнай 

айырып алу процесiн тиiмдi басқаруды қамтамасыз етпесе, 

онда ол жүйенi жетiлдiру мыналар арқылы орындалады: 

      ұңғымалар торын тығыздау (қаттың нашар 

параметрлерi учаскелерiнде); 

      қатты объектiнi қалыңдығы жұқа объектiлерге бөлу 

және олардың әрқайсысында өзiндiк дербес ұңғымалар 

бұрғылау; 

      қатқа ықпал жасау әдiсiн немесе су айдау түрiн 

өзгерту; 

      айдау қысымын едәуiр ұлғайту. 

      312. Игеру жүйесiн өзгерту жөнiнде iс-шаралар 

бұрын бекiтiлген жобалық құжаттарға қосымша ретiнде 

жасалады немесе мiндеттi түрде экономикалық және 

технологиялық тиiмдiлiгi бағаланған жаңа жобалау 

құжаттары жасалып, белгiленген тәртiппен өндiруге 

арналған келiсiмшартқа кейiннен өзгерiс енгiзумен 

бекiтiледi. 

2.3. Көмiрсутектi кен орындарын әзiрлеу кезiнде 

авторлық қадағалау

 

      313. Авторлық қадағалауды жыл сайын қабылданған 

жобалық шешiмдердiң iске асырылуы үшiн көмiрсутек 

шикiзаты кен орнын өндiруге арналған жобалық құжатты 

жасаған жобалық ұйым жүргiзедi. 

      314. Авторлық қадағалау кезiнде игерудi бақылау 

кезiнде алынатын ағымдағы геологиялық-кәсiпшiлiк 

ақпарат пайдаланылады, ал жер қойнауын зерттеу және 

пайдалану жөнiндегi уәкiлеттi органға ұсынылатын 

қадағалау нәтижелерi жыл сайынғы есеп беру түрiнде 

баяндалады. 

      315. Авторлық қадағалау бойынша жыл сайынғы 

есепте мына ережелер көрiнiс табуы тиiс: 

      қол жеткiзiлген технологиялық параметрлердiң 

нақты мәнiнiң мұнай және сұйықтық өндiру деңгейлерi, 

айдаған электр тасушылар көлемiн, бұрғыланған және 

өндiру жұмысын атқарып тұрған ұңғымалар қорының, орташа 

дебиттiң және ұңғымалардың сыйымдылығы, қат қысымы мен 

түпкi қысымдардың динамикасы, жобаға сәйкестiлiгi 

(немесе сәйкес емессiздiгi), игеру объектiсi өнiмiнiң 

ағымдағы сулануы; 

      нақты және жобалау көрсеткiштерi арасындағы 

айырмашылықтарды және (немесе) жобалау шешiмдерiнiң 

орындалмау себептерiн ашу; 

      жобалау шешiмдерiне қол жеткiзуге және игеру 

жүйесiн меңгеру жолында жiберiлген кемшiлiктердi жоюға 

бағытталған ұсынымдар берiлдi; 

      жекелеген жобалау шешiмдерiн және көрсеткiштерiн 

өзгерту туралы өндiрiстiк ұйымдардың ұсыныстары (егер 

ондай болса) жөнiнде қорытындылар берiлдi. 

      316. Көмiрсутектерi кен орнын игерудi талдау 

геологиялық-кәсiптiк, геофизикалық, гидродинамикалық 

және өзге де ұңғымалар мен қаттарды пайдалану 

объектiсiн әзiрлеу процесiнде зерттеу нәтижелерiн 

кешендi зерделеудi, сондай-ақ осы негiзде көмiрсутек 

шикiзатын өндiру және шығаруды оңтайландыру 

коэффициентiн ұлғайту мақсатында әзiрлеу жүйесiн 

жетiлдiру жөнiнде ұсыныстарды дайындаумен көмiрсутегi 

шикiзаты қорларын ағымдағы орналастыруды белгiлеу үшiн 

әзiрлеу көрсеткiштерiнiң және өнiмдi қабаттарда жүрiп 

жатқан процестердiң динамикасын көрсетедi. 

      317. Жұмыстардың мерзiмдiлiгi авторлық қадағалау 

нәтижелерiнен туындайтын немесе кезектi жобалау құжатын 

жасау қажеттiлiгiне байланысты айқындалады. Iрi және 

күрделi кен орындары бойынша олардың игерiлуiн талдауды 

екi-үш жылда бiр рет жүргiзу орынды. 

      318. Талдау нәтижесiнде бағаланатындар: 

      игерiлудегi объектiлердiң энергетикалық жағдайы, 

оның iшiнде қаттық қысымның динамикасы, алынғанның 

орнын айдаумен толтыру, табиғи режимдер және басқалар; 

      көмiрсутек шикiзатын, сұйықты, өнiмнiң сулануы, 

жұмыс агентiн айдау және басқалары және олардың жобалау 

құжаттарына сәйкестiгi, газдың жылдық өндiру 

динамикасының сипаттамасы; 

      ұңғымалар тобының жағдайы және оның жобалық 

құжаттарға сәйкестiгi; 

      игеру объектiсiндегi қаттар мен қатшаларда әсер 

етумен қамту дәрежесi, ауданы мен қимасы бойынша 

қорлардың алыну жағдайы; 

      су-мұнай жапсарының көтерiлуi және мұнайлы 

шектемелердiң жылжуы есебiнен, ал контурiшiлiк сулану 

болғанда қатқа айдалатын жұмыс агентiнiң есебiнен 

шоғырға судың сiңу сипаты; 

      нақты шоғыр немесе объект үшiн зор маңызы бар 

басқа мәселелер: 

      суық суды айдаудан қат температурасының төмендеу 

сипаты мен салдарларын зерделеу, қат тұздар, 

парафиндердiң түзiлуi, сазды бөлшектердiң iсiнуi, 

қаттық қысымның азаю себептерi, сiңу қасиеттерiнiң 

төмендеуi, сұйықтықтың жедел алынуы және резервтегi 

қордың есебiнен қосымша ұңғымалардың бұрғылауын жүргiзу 

және басқалар. 

      319. Игерудi талдау жұмысы объектiлердегi болашақ 

жобалық жұмыстар көрсеткiштерiнiң орындалуына арналған 

ұсынымдарды жүзеге асыру бойынша техникалық-

экономикалық көрсеткiштердiң гидродинамикалық 

есептеулерiн (математикалық модельдерiн) жасаумен 

аяқталады. 

      320. Егер игерудiң нақты және жобалық 

көрсеткiштерi арасында айтарлықтай (5 пайыздан аса) 

айырмашылықтар болып, игеру жүйесiне елеулi өзгерiстер 

енгiзу қажет болса, онда игерудi талдаудың нәтижелерi 

кен орындарын пайдалану жөнiндегi орталық комиссияның 

қарауына жатады. 

      321. Жер қойнауын зерттеу және пайдалану 

жөнiндегi уәкiлеттi орган бекiткеннен кейiн, игерудi 

талдау 3 жыл бойы игеру жөнiндегi технологиялық құжат 

болып саналады. Осы мерзiмде жер қойнауын пайдаланушы 

игерудiң жаңа жобасын белгiленген тәртiппен бекiтедi. 

      322. Пайдалану объектiсiнiң динамикалық 

геологиялық-кәсiпшiлiк моделi – геологиялық-техникалық 

кешеннiң ағымдағы жай-күйiнiң белгiлi бiр күнге 

бейнеленетiн картографикалық, графикалық, кестелiк және 

өзге де материалдар кешенi – пайдаланылатын объектi 

және игерудiң техногендiк жүйесiмен түзiлген күрделi 

жүйе. 

      323. Осы модельдi жер қойнауын пайдаланушылар жыл 

сайын, ал түптеп келгенде, игеруге iргелi талдау 

жүргiзгенде немесе екiншi қайта жобаланғанда жасалуы 

мүмкiн. 

      324. Объектiнiң құрылыс ерекшелiктерiне және 

динамикалық геологиялық-кәсiпшiлiктiк бастапқы 

ақпараттың сипатына байланысты модель бiрнеше түрлi 

кескiнде көрiнуi мүмкiн. Динамикалық модельдеу кезiнде 

мiндеттi түрде мынадай материалдар әзiрленедi: 

      модельдердiң мерзiмiне жасалған сызбалық 

геологиялық қатарлар, оның iшiнде: 

      изобарлардың карталары, онда аймақтар бойынша 

және пайдаланудағы бiртұтас объект бойынша орташа 

қысымның есебi; 

      мұнай-газды шектеулердiң бастапқы және ағымды 

жағдайлары, онда суланған белдемдер толығымен және 

iшiнара көрсетiлген; 

      мұнай-газбен қаныққан қаттардың қалдықтар 

карталары; 

      ұңғымалардың ағымдағы және жинақталып алынған 

мұнай мен судың карталары (игерудiң карталары); 

      геологиялық профильдер, онда ағымдағы әртүрлi 

мұнайгаз, сумен қаныққан белдемдер бөлiп көрсетiлген 

(суландырылмаған, iшiнара және толығымен 

суландырылған); 

      пайдалану жұмыстарының басталуынан осы кезеңге 

дейiнгi игеру сызбалары, онда абсолюттiк және тиесiлi 

мәндерде негiзгi жылдық технологиялық көрсеткiштердiң 

динамикасы бейнеленген (мұнай, сұйықтық өндiру, өнiмнiң 

суланғандығы, жұмысшы себепкерi айдау, өндiрушi және 

айдаушы ұңғымалардың қоры, қорлардың алыну дәрежесi, 

мұнай мен суықтық бойынша ұңғыманың дебитi, қаттық 

қысым); 

      ұңғымалар қорының сырын ашатын кестелер (жұмыс 

iстеп тұрғандары, тоқтаңқырап тұрғандары, 

тоқтатылғандары, жабылғандары және басқалары). 

      Изобарлар карталары, игеру карталары, онда тоқсан 

сайынғы ұңғымалар бойынша жасалатын ұңғымалардың 

қабылдағыштығы, айдау көлемдерi көрсетiледi. 

      325. Көп қатты объектiлердiң динамикалық моделi 

көрсетiлген сызбалық және кестелiк материлдар әрбiр 

қатқа бөлек жiктеп, жалпы бiр объектiге тұтас 

бiрiктiрiп жасалады. Жiктеу дәрежесi объектiнiң құрылыс 

ерекшелiктерiне де (қаттардың саны мен бiртексiздiк 

сипаты), олардың әрбiреуi бойынша қолда бар ақпараттың 

санына да байланысты. 

      326. Статикалық және динамикалық геологиялық-

кәсiпшiлiктiк модельдер негiзiнде математикалық модель 

жасалады, ол зерделенген процестiң сипатын физикалық 

көзқарас тұрғысынан бейнелейтiн теңеулер жүйесiн 

бiлдiредi. 

      327. Математикалық модельдеу жолымен мұнай-газ 

айырып алу процесiнiң одан әрi дамуына болжау жасалады, 

ол осы қалыптасқан игеру жүйесi кезiнде және 

геологиялық-техникалық әрi технологиялық шаралар 

кешенiнiң бұрын жүргiзiлiп, жүзеге асырылған кезi. 

      328. Кен орнын игеру бiткеннен кейiн жасалатын 

динамикалық геологиялық-кәсiпшiлiктiк модель әрбiр 

пайдалану объектiлерiнiң (шоғырдың) алаңдары мен 

қималары бойынша көмiрсутектерi қорларының қазылып 

алынбай қалған барлық қалдықтарының жатқан орындарын 

бейнелеуге тиiс. 

2.4. Көмiрсутектi кен орындарын игеру кезiнде жер 

қойнауын және қоршаған ортаны қорғау

 

      329. Жер қойнауын қорғауға: жер қойнауынан мұнай 

мен газды өндiрудiң толықтығын қамтамасыз ету, ұтымды 

және жан-жақты пайдалану, жер қойнауының жоғарғы 

бөлiктерiнiң энергетикалық ахуалының қасиеттерiн, 

техногендiк процестердi (жер сiлкiну, сырғыма, су басу, 

топырақтың шөгуi) болдырмайтын жағдайда сақтау; 

ұңғымаларды бұрғылау, жайғастыру және игеру негiзiнде 

мұнайдың, судың және газдың қатаралық ағыны әсерiнде; 

сонымен қоса өндiрiс қалдықтарын және қалдық суларды 

iске асыруда жер асты су көздерiнiң ластануына жол 

бермеу. 

      330. Жер қойнауын және қоршаған ортаны қорғау 

шаралары төмендегiлердей қарастырылады: 

      мұнай, мұнай-газды, газды және газконденсатты кен 

орындарын игерудiң және жайғастырудың жобалау алдындағы 

және жобалық құжаттарында; 

      жер қойнауын пайдалануға арналған 

келiсiмшарттарда. 

      331. Табиғатты қорғау iс-шараларын iске асыру 

талаптарын сақтау және бақылау жер қойнауын 

пайдаланушыға жүктеледi. 

      332. Мұнай, газ, конденсат орындарын игеру 

инженерлiк-геологиялық, гидрогеологиялық, 

геоэкологиялық және басқа да зерттеулердiң 

қорытындылары негiзiнде жүргiзiледi. Қосымша 

жүргiзiлетiн жұмыстардың қажеттiлiгiн табиғатты қорғау 

нормативтiк құжаттарының талаптарын жобалау ұйымдары 

белгiлейдi. 

      333. Мұнай, мұнай-газды, газды және 

газконденсатты кен орындарын барлау, бұрғылау және 

игеру кезiнде тек экологиялық таза технологиясы мен 

химиялық өнiмдерi, жоғары сапалы технология мен жабдық 

егер әлемдiк стандарттардың талаптары қазақстандықтан 

төмен болмаса, оның iшiнде жоғары құрамдағы 

күкiртқышқылының деңгейi Қазақстан Республикасының және 

әлемдiк стандарттарға сәйкес келсе қолданылады. 

      334. Жобада таңдап алынған технологиялық 

параметрлердiң экологиялық қауiп дәрежесi бойынша ең 

мықты әлемдiк аналогтармен салыстырылған бағасы 

берiледi. 

      Көмiрсутек шикiзаты кен орнын өнеркәсiптiк игеру 

бойынша жобалау құжатында мiндеттi түрде iлеспе газды 

қайта өңдеу (кәдеге жарату) жөнiндегi бөлiм қамтылуы 

тиiс. 

      335. Қоршаған ортаның ластануы мен әсер етуiнiң 

негiзгi көздерiне мыналар жатады: 

      ұңғыманы бұрғылау кезiнде: бұрғы және цемент 

ерiтiндiлерiн химиялық дәнекермен дайындау 

(гидроциклон, вибросит), айналу жүйесi; сорғы блогы; 

ұңғыма сағасы; жуу сұйықтығын сақтайтын қосалқы 

қамбалар, бұрғылау қалдықтары (қойыртпақ, ағын сулар, 

бұрғы ерiтiндiсi) жанар-жағармай және олардың қамбасы, 

бұрғылау мен тампонаж ерiтiндiлерiн дайындайтын 

химиялық заттар, пайдаланған сулар басқа да қалдықтар; 

      ұңғымаларды сынау кезiнде: құбырдың сыртындағы 

кеңiстiкпен кигiзбе құбырлардың ақаулықтар арқылы кешен 

арасындағы ағындысы, атқылау арматурасы, жандыру 

қондырғысы, мұнай, газ, конденсат минералданған қат 

суы, ұңғымадағы апат кезiндегi лақтыру өнiмдерi (қатты 

флюидтер, тампонаж қоспалары); 

      ұңғымаларды консервациялау және жою кезiнде: 

бағандардың саңлаусыздығы, кигiзбе құбырлар, атқылау 

арматурасы, жоғарғы қысымды жапқыш, қайта шапшылағанда 

қаттың үгiлуi, газ бен қаттың, судың, газ бүркемесiнiң 

шығуы мұнай, газ, конденсат, минералданған су. 

      336. Ұңғылардың берiктiгi, технологиялық 

қауiпсiздiк жағынан қоршаған ортаға зиян келмейтiндей 

деңгейде болуы керек, ол үшiн ұңғылар көп жылға 

төзiмдi, сапасы жоғары, жер бетiнен белгiленген 

төмендiкте орнатылуы стандартқа сәйкес келуi керек. 

      337. Ұңғыларды бұрғылау электр жетектерiн 

пайдалану арқылы жүзеге асырылады. Егер бұрғылау 

жұмыстары дизельгенератор немесе дизель жетегi арқылы 

атқарылса, атмосфераға шығарылатын газдар аз деңгейде 

болуы қажет. 

      338. Бұрғылау қондырғының орнын орналастыру 

жердiң құлдилау деңгейi, пайдаланған судың тұндырғыш 

қамбасына ағуын, жер асты деңгейiн, қорғау аймағының 

болуы, аймақтың сейсмикалық қауiпсiздiк, аэроғарыштық 

iшуге жарайтын су көзiне және балық шаруашылық 

қоймаларына жақындығын еске ала отырып, жобаланған 

бұрғылау қондырғысы орналастырылады. 

      339. Бұрғылау жұмыстарын жүргiзбес бұрын бу 

өткiзу жолдарын, айналу жүйесiн, бұрғы ерiтiндiсiн 

дайындау және тазарту блоктары, химиялық реагенттер 

сақтау қоймалары, бұрғылау мұнараның орны, ағу 

мүмкiндiгi бар жанар-жағармай қоймасы, тағы да басқа 

улы заттары бар ғимараттар тексерiлiп, жұмысқа жарайтын 

дәрежеге келтiрiлуi қажет. 

      340. Ауыл шаруашылығына пайдаланылатын 

құнарлылығы жоғары жерлерде, бұрғылау жабдықтарды 

құруға дайындық жұмыстарын жүргiзу кезiнде, болашақта 

бүлiнетiн жердi қалпына келтiру үшiн құнарлылығы жоғары 

жер қаты алынып, бөлек сақталынады. 

      341. Ұңғымаларды орнатуға бөлiнген учаскелерден 

тысқары жерлерде өсiмдiктерге және жер бетiне зиян 

келтiруге рұқсат етiлмейдi. 

      342. Бұрғылау қалдықтарының бұрғылау алаңының 

аумағына түсуiн және улы заттардың табиғи объектiлерге 

көшуiн болдырмау үшiн оларды ұйымдасқан түрде жинау, 

сақтау инженерлiк жүйесi мен технологиялық алаңдарды 

гидроизоляциялау көзделедi. 

      343. Ұңғымалардың құрылысы қамбасыз дайындау және 

бұрғылау ерiтiндiсiн тазарту мен ұңғыманы бұрғылау 

тәсiлiн қатаң қолданумен жүзеге асырылады. Құйма 

қамбаларының құрылысы қоршаған ортаны қорғау 

саласындағы уәкiлеттi органмен және Қазақстан 

Республикасының басқа да мемлекеттiк органдарымен 

келiсiм бойынша олардың құзыретi шегiнде рұқсат 

етiледi. 

      344. Бұрғылау және кәрiз суағарларын су 

қоймаларына және жер асты сулы қаттарына ағызуға тыйым 

салынады. Мемлекеттiк бақылау органдарының рұқсатын 

алған жағдайда бұрғылауды, пайдаланған суларды, тұзсыз 

және бальнеологиялық суы жоқ, жер асты қатына айдауға 

болады. 

      345. Жер қойнауын пайдаланушы пайдаланылған 

бұрғылау процесiнде қайта пайдалану, қоршаған ортаға 

қайтару үшiн өңделген бұрғылау ерiтiндiсiн, бұрғылаудың 

ағынды суларын және бұрғыланған таужынысты (үгiндiнi) 

мұнай мен газ саласындағы уәкiлеттi орган бекiткен 

нұсқаулыққа сәйкес кәдеге жарату, бейтараптандыру 

жұмыстарын жүргiзедi. 

      346. Сулы горизонттарды бұрғылау кезiнде 

шаруашылық-ауыз сумен жабдықтаушы көздер ретiнде 

қоршаған ортаны қорғау және денсаулық сақтау 

саласындағы уәкiлеттi органмен келiсiлген 

токсикологиялық сипаттамалары болуы тиiс бұрғы және 

цемент ерiтiндiсiн дайындау үшiн қолданылатын химиялық 

реагенттер пайдаланылуы мүмкiн. Сулы қаттардың астасу 

аралығы тұйықталуға тиiстi. 

      347. Жұтылу жағдайларында ұңғымаларды бұрғылау 

кезiнде құрамында шаруашылық ауызсуы бар ерiтiндiлер 

мен материалдардың қатқа түсуiне жол берiлмейдi. Бұл 

ретте, тез қататын қоспалар, әр түрлi құрылғылар және 

технологиялық процестер, сондай-ақ бұрғылаудағы 

көбiктi, ауалы ерiтiндiлер және басқалар қолданылады. 

      348. Ұңғымаларды сынау алдында мыналар 

тексерiлiп, қамтамасыз етiледi: берiктiлiгi және шығу 

жүйесiнiң сенiмдiлiгi, сынау ұңғымаларының 

(сеператорлардың) өнiмдердi бөлу қоңдырғысы, мұнай 

қоймаларының судан оқшаулануы, өлшеу құрылғысы, 

сыйымдылықтар, алаулар, айырғыштың алаңқайы және оның 

қоршауы. 

      349. Ұңғымаларды сынау процесiнде өндiрiлген 

мұнай, конденсат, минералданған су ыдысқа жиналып, 

белгiленген тәртiппен келiсiлген жерлерге жөнелтiледi. 

Теңiзде барлау ұңғымаларын сынау кезiнде экологиялық 

сараптама нәтижесi бойынша көмiрсутектердi алауда жағу 

қоршаған орта үшiн газды кәдеге жаратудың ең қауiпсiз 

әдiсi деп танылды. 

      350. Кен орнын игеруге дайындау кезiнде барлық 

мұнай-газ қаттарында сынамалау бойынша оларда судың 

болуына жұмыстар жүргiзiледi. Осы қаттарды сынамалау 

кезiнде су алған жағдайда, олардың химиялық, газ 

құрамын зерттеу, су түсу көзiн нақтылау жөнiнде зерттеу 

жұмыстары жүргiзiледi және қажет болған жағдайда, 

оқшаулау жұмыстарынан кейiн оларға қайта сынамалау 

жүргiзiледi. 

      351. Пайдалану құбырының сыртындағы цемент 

ерiтiндiсiнiң көтерiлу биiктiгi жер қойнауын қорғау 

жобасы мен талабына жауап берсе, онда ұңғымаларды игеру 

және сынау жұмыстары орындалады. 

      352. Жоғарғы қысымды, атқылау және ашық шапшылау 

қаупi бар қаттарды аршығанда, ұңғыманың орнатылған 

сағасы атқылауға қарсы қондырғылармен жабдықталады, 

ұңғыманы бұрғылау техникалық жобаға сәйкес жуу 

сұйықтығын қолдану арқылы жүргiзiледi. 

      353. Күкiртсутектi қаттарды аршу персоналдың 

қатты бұрғылау мен аршуға дайындығы тексерiлгеннен және 

белгiленгеннен кейiн және көмiрсутегi шикiзатының (ашық 

фонтан) авариялық шығарындысы жағдайында ықтимал 

газданушылық аймағында жұмысшылар мен тұрғындарды 

қорғау жөнiнде iс-шаралардың орындалуын тексергеннен 

кейiн жұмысты жүргiзуге жауапты адамның басшылығымен 

жүргiзiледi. 

жүктеу/скачать 480,09 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: