Үйде оқытудың ерекшеліктері
Денсаулығына байланысты білім алуда ұдайы немесе уақытша қиындық
көріп
жүрген балаларды үйде жеке оқытуды ұйымдастыруда білім беру
бағдарламаларын игеру жалпыға міндетті білім беру стандартының аясында
жүргізіледі. Қазіргі таңда балаларды үйде оқыту Қазақстан Республикасының
Конституциясымен, "Білім туралы" заңымен бекітілген. Оқыту бағдарламасын
(жалпы білім беру бағдарламасы, психикалық дамуы тежелген балаларға
арналған бағдарлама, бірінші және екінші типті коррекциялық қосымша
бағдарлама) ата-аналардың қатысуымен психологиялық-медициналық-
педагогикалық комиссия (ПМПК) анықтайды. ПМПК-ның ұсынысына қарай
білім беру ұйымы оқыту бағдарламасын әзірлейді.
Үйде оқытуды жүргізетін әр мұғалім міндетті түрде кемтар балалардың
дамуы мен білімді сапалы игеруі туралы динамикалық бақылау күнделігін
жүргізеді. Баланың іс-әрекетіне талдау оның психика-дене дамуына қатысты
жасалады.
Сабақ кестесі Типтік оқу жоспары және баланың жеке ерекшеліктерін
ескере отырып мұғалімдердің дайындаған жекелеген оқу жоспарының негізінде
құрастырылады. Сабақ кестесі ата-аналармен келісіліп, үйде оқытуға жауап
беретін мектеп директорының орынбасарымен бекітіледі.
Үйде оқытуды жүргізетін мұғалім өткізілген сабақтарды тіркейтін
журналды толтырып отырады. Журналда сабақтың өткізілген күні, оқытылған
материал мазмұны және оған бөлінген сабақтар саны көрсетіледі.
Білім алушыларды аттестациялау және көшіру «Білім туралы» заңға,
«Білім алушылардың үлгерімін ағымдағы бақылау, аралық және қорытынды
мемлекеттік
аттестациялау
жүргізудің
үлгі
ережесіне
(Қазақстан
Республикасының Білім және ғылым министрінің 2008 жылғы 18 наурыздағы
№125 бұйрығымен бекітілген (04.11.13 жылғы өзгертулер мен толықтырулар)
сәйкес жүргізіледі.
Денсаулығына байланысты білім алуда ұдайы немесе уақытша қиындық
көріп
жүрген балаларды үйде оқытуды ұйымдастыру мен жүргізу бойынша
бақылауды мектепішілік тексеру аясында мектеп әкімшілігі жүргізеді.
Әдістемелік
-
нұсқаулық хатǀ2016
-
2017 оқу жылы
М
19
1.
«МӘҢГІЛІК ЕЛ» ПАТРИОТТЫҚ АКТІСІ
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаев «Қазақстан жолы-
2050: «Бір мақсат, бір мүдде, бір болашақ» Қазақстан халқына Жолдауында
жаңа жүйеқұраушы «Мәңгілік Ел» құндылығын жалпыұлттық патриоттық
идеясы ретінде ұсынды.
Оның құрылымдық құрамдастары ретінде тәуелсіздік, ұлттық тұтастық,
тұрақтылық, толеранттылық, қоғамдық келісім, аумақтық тұтастық, егемендік,
теңдік анықталды.
Мемлекеттік саясаттың іргелі негізін құрайтын жоғарыда аталған
басымдықтар бүгінгі таңда тәрбие процесін қазіргі қазақстандық қоғам
дамуының негізгі стратегиялық және басым міндеттерінің бірі ретінде
көрсетеді.
«Мәңгілік Ел» жалпыұлттық идеясын өмірде іске асырудың іргетасы
мектепте қалануы тиіс. Білім беру ұйымдарында тәрбие жұмысы мақсатты
түрде жүргізілуі тиіс, оқытудың тәрбиелік құрамдасын күшейту қажет.
Жаһандану және ақпараттандыру процестері, көші-қонның өсуі, әртүрлі
мәдениеттер тасымалдаушыларымен түрлі деңгейде халықаралық байланыстың
артуы, бірыңғай әлемдік экономикалық, ақпараттық, мәдени, білім беру
кеңістігін қалыптастыру білім алушы тұлғасын мәдениетаралық қатынастар
субъектісі ретінде тәрбиелеу жұмысын күшейтуді талап етеді.
Уақыттың жаңа сын-тегеуріндері мен тәуекелдері көпмәдениетті тәрбие
мәселесі және білім беру ұйымдарының жұмысында мәдениетаралық,
этносаралық қатынастарды күшейту өзекті әрі маңызды болады.
Көшбасшылық қасиеттері бар азамат және патриот қалыптастыру
мақсатында
білім
беру
ұйымдарында
Қазақстан
Республикасы
Тәуелсіздігінің 25 жылдығын мерекелеуге дайындық және «25 жыл: Бір Ел.
Бір Тағдыр» патриоттық акциясын өткізу бойынша шаралар ұйымдастыру
қажет. Еліміз Қазақстан-2030 стратегиясын мерзімінен бұрын жүзеге асырып,
егемен дамуының 25 жыл аралығында әлемнің дамыған 50 елі қатарына
енгенін, 2050 стратегиясын, «100 нақты қадам: баршаға арналған қазіргі
заманғы мемлекет» Ұлт жоспарын жүзеге асыруды бастағанын түсіндіре
отырып, әрбір оқушының бойында өз Отаны үшін мақтаныш сезімін
қалыптастыру қажет.
Тәуелсіздіктің 25 жылдығын мектептерде мерекелеудің негізгі мақсаты
мемлекеттілікті, халықтар бірлігін және барлық қазақстандықтарды «Мәңгілік
Ел» құндылықтары төңірегіне шоғырландыруды одан әрі дамыту:
Қазақстанның Тәуелсіздіктің 25 жыл аралығындағы жетістіктері мен
табыстарын көрсету; қазақстандық қоғамның одан әрі табысты дамуын
біріктіретін түйіні болатын «Мәңгілік Ел» жалпыұлттық патриоттық идеясын
және оның құндылықтарын алға бастыру; бірегейлік пен бірлікті нығайту; елі
үшін мақтаныш сезімін нығайту; еліміздік барлық азаматтарын мемлекеттің
басты стратегиялық міндетін – әлемнің дамыған 30 елінің қатарына енуін іске
асыру болуы тиіс.
«Бес институционалдық реформаны іске асыру бойынша 100 нақты қадам»
Әдістемелік
-
нұсқаулық хатǀ2016
-
2017 оқу жылы
20
Ұлт жоспарындағы 85-ші және 89-шы қадамдар Мәңгілік Ел идеясына
арналған. Сынып жетекшілері тәрбие жоспарына «Мәңгілік Ел» жалпыұлттық
патриоттық актіні түсіндіру және зерделеуді ұйымдастыру жөніндегі іс-
шаралар жоспарын енгізу қажет (төменде ұсынылып отыр).
Сынып сағаттарын өткізу кезінде тәрбиенің жаңа технологиялары мен
белсенді формаларын өнімді пайдалану ұсынылады. Ресурс ретінде отандық
әдебиеттерден, кинематограф, жарияланымдарды, поэзияны, өзінің өмірлік
жағдаяты туралы шығармаларды қолдану ұсынылады. Қазақстан тарихындағы
негізгі оқиғалардың бірі болып табылатын «ЭКСПО-2017» халықаралық
көрмесін өткізу туралы материалдарды пайдалану орынды болар еді және
еліміздің беделін қалыптастыруға, экономикасы мен мәдениетін, туризмін
дамытуға өз үлесін қосады.
«
Мәңгілік ел» жалпыұлттық патриоттық актісін түсіндіру және зерделеуді
ұйымдастыру жөніндегі ісшаралар жоспары
№
р/с
Ісшаралар атауы
Аяқтау
нысаны
Жауапты
орындаушылар
Орындау
мерзімі
Қаржылан
дыру
1
Педагогикалық оқулар өткізу
(дәрістер)
Білім
беру
саласы
қызметкерлерінің
тамыз
конференциясы аясында білім
беру ұйымдарында «Мәңгілік
Ел» патриоттық актісін іске
асыру
Ұсыным-
дама
МДОБД, ТКБД,
ЖЖОБД
2016
жылғы
тамыз
Қарастыр
ылған
қаражат
шегінде
2
«2016-
2017
оқу
жылында
Қазақстан Республикасының
жалпы орта білім беретін
ұйымдарында оқу процесін
ұйымдастырудың
ерекшеліктері
туралы»
әдістемелік-нұсқау
хатқа
«Мәңгілік Ел» патриоттық
актісі» тарауын енгізу
Әдістеме-
лік-
нұсқау
хат
МДОБД,
Ы.Алтынсарин
атындағы ҰБА
2016
жылғы
шілде
Қарастыр
ылған
қаражат
шегінде
3
Педагог
кадрлардың
біліктілігін
арттыру
жөніндегі барлық курстардың
оқу жоспарларына «Мәңгілік
Ел» патриоттық актісі
міндетті дәрісін енгізу
Дәріс
МДОБД,
«НЗМ»ДББҰ
(келісім
бойынша)
«Өрлеу» АҚ
БАҰО, «Бөбек»
ҰҒПББСО
Ұдайы
Қарастыр
ылған
қаражат
шегінде
4
«Мәңгілік Ел» патриоттық
актісі
бойынша
тақырыптардың
тізбесін
анықтау;
-
Қазақ тілі және әдебиет,
орыс тілі және әдебиет
сабақтарына
арналған
шығармалар мен эсселер;
Шығарма
лар мен
эсселер
тақырыбы
, ЖАО
хат
МДОБД,
Ы.Алтынсарин
атындағы ҰБА
2016
жылғы
қыркүйек,
ұдайы
Талап
етілмейді
Әдістемелік
-
нұсқаулық хатǀ2016
-
2017 оқу жылы
21
-
Қазақ тілі және орыс тілі
сабақтарына
арналған
диктанттар;
Сабақтарда пайдалану.
5
2016
жылы - 1 сыныптарда ,
2017
жылы - 2, 5, 7 сыныптарда,
2018
жылы - 3, 6, 8, 10
сыныптарда,
2019
жылы-
4, 9,11,12
сыныптарда іске асырылатын
«
Мәңгілік ел» патриоттық
актісі білім беру мазмұнын
жаңарту аясында жалпы білім
беру бағдарламаларына енгізу
ҚР БҒМ
бұйрығы
МДОБД,
Ы.Алтынсарин
атындағы ҰБА,
ЖАО
2016-2019
жылдар
Талап
етілмейді
6
Онлайн-кездесу өткізу «НЗМ –
орта мектеп: «Мәңгілік ел»
патриоттық актісі ( НЗМ
тәжірибесін тарату бойынша
«Шаңырақ»жобасын
іске
асыру)
Ақпарат
МДОБД,
«НЗМ»ДББҰ,
ЖАО (келісімі
бойынша)
2016-2017
оқу жылы
Талап
етілмейді
7
Әлеуметтік сұрақ жүргізу
жастар
патриоттық
деңгейінде
«
Мәңгілік
ел»
патриоттық идеясын іске асыру
аясында 2000 жасөспірімдер
мен жастарды қамту
Жаппай
сауалнама
ЖСД
ЖЖОБД
2017
жылға
дейін
Қаралған
қаражат
шеңберін-
де
8
«
Мәңгілік ел» патриоттық
актісі
және
жалпыұлттық
патриоттық идеяны түсіндіруді
ұйымдастыру
бойынша
ақпараттық-түсіндіру
жұмыстарын жүргізу үшін
қоғамдық
пікір,
жастар
ортасында танымал блогерлер
мен көшбасшыларды тарту,
(АПТ құру)
Ақпаратт
ық жұмыс
ЖСД,
ЖЖООБД
Жыл
бойына
Қарастыр
ылған
қаражат
шегінде
9
«
Мәңгілік ел» жалпыұлттық
патриоттық идеясын меңгеру
және
түсіндіру
бойынша
әдістемелік
әдістемелік
материалдарды
әзірлеу
Ғылыми
–
танымдық
www.zivatker.ora
сайтында
балаларға арнап орналастыру
Әдістемел
ік
Материал
дар
МОБД
РОСО
Жыл
аяғына
дейін
Ұдайы
Қарастыр
ылған
қаражат
шегінде
10
Қазақстанды мекендейтін басқа
этностар мен қазақ халқының
салт-дәстүрін және мәдени
құндылықтарын
түсіндіру
бойынша өлкетану және
туристік
экспедициялар
ұйымдастыру (шығу және
жаяу)
ҚР БҒМ-
ге ақпарат
Облыстардың,
Астана және
Алматы
қалаларының
білім
басқармалары
Ұдайы
ЖБ –дан
қаралған
қаражат
шеңберін-
де,
демеуші-
лердің
және ата-
Әдістемелік
-
нұсқаулық хатǀ2016
-
2017 оқу жылы
22
аналар-
дың
есебінен
11
Қайта
Өркендеу
ұлттық
мектептерінің
желісін
кеңейту Қазақстан халықтары
Ассамблеясы «Үлкен ел —
үлкен отбасы» жобасы аясында
жастар мен балаларды қамтуды
кеңейту (Ұл жоспары 86-
қадам)
ҚР БҒМ-
ге ақпарат
Облыстардың,
Астана және
Алматы
қалаларының
білім
басқармалары
Ұдайы
ЖБ-да
қаралған
қаражат
шеңберін-
де
12
www.ziyatker.org
порталында
«
Жалаңаш
патриоттың»
туристік
маршруты
.
Интернет-жобасын құру
Туристтік
маршрут
ы
МОБД,
ҚБРОӘО
2017
жыл РБ-да
қаралған
қаражат
шеңберін-
де
13
Ең үздік балалар белсенділігіне
өңірлік конкурстар өткізу.
Ұлттық және жалпыадамзаттық
құндылықтар негізінде балалар
мен
жастардың
белсенді
жобалараның
мәліметтер
жинағын құру
ҚР БҒМ-
ге ақпарат
Облыстардың,
Астана және
Алматы
қалаларының
білім
басқармалары
Ұдайы
ЖБ –де
қаралған
қаражат
шеңберін-
де
14
2016
жылғы 1 қыркүйек-Білім
күні
«
Мен
елімнің
патриотымын» атты Бірыңғай
сабақ өткізу
Ақпарат
Облыстардың,
Астана және
Алматы
қалаларының
білім
басқармалары
Сентябрь
2016
жыл
қыркүйек
Қаралған
қаражат
шеңберінд
е
15
«
Үлкен ел — үлкен отбасы» (Ұл
жоспары
86-қадам)жобасы
аясында жазғы демалыс және
сауықтыру мекемелерінде
жалпыреспубликалық кезек
өткізу
ҚР БҒМ-
ге ақпарат
МДОБД,
«Балдәурен
РОСО,
Облыстардың,
Астана және
Алматы
қалаларының
білім
басқармалары
Ұдайы
Қаралған
қаражат
шеңберін-
де
16
www.ozin-ozi-tanu.kz
порталында педагогтер мен
ата-аналарға қолдау көрсету
мақсатында
«
Рухани-
адамгершілік
тақырыбына
әңгіме» айдарын құру
Интернет
портал
рубрикас
ы
МДОБД,
«Бөбек»
ҰҒПББСО
2017
жыл Қаралған
қаражат
шеңберін-
де
17
Республикалық
ісшаралар
өткізу:
-«
Менің Отаным – Қазақстан»
туристік
экспедициялық
жасақтардың слеті (жарыс,
жорықтар);
-
Мәдени-танымдық «Ұрпақ*»
жобасы
асында
жас
МДОБД,
ҚБРОӘО,
2016-2019
жылдар
Қаралған
қаражат
шеңберін-
де
Әдістемелік
-
нұсқаулық хатǀ2016
-
2017 оқу жылы
23
өлкетанушылардың,
экологтардың және табиғат
зерттеушілерінің "ЭКСПО -
2017"
форумы
18
«
Мәңгілік ел» патриоттық
актісі білім беру ұйымдарында
ақпараттық
стендтер,
бұрыштар, кітап көрмелерін
дайындау
Ақпарат ЖСД,
МДОБД,
ЖАО
2016
жылға
дейін
Қаралған
қаражат
шеңберін-
де
20
Республикалық
қашықтық
конкурстары:
-
шығаршылық (эссе, өлеңдер,
зерттеу жобалары, туған өлке
туралы
бейнефильмдер,
суреттер) «Ұлы Дала Елі»
педагогтер арасында, колледж
және мектеп білім алушылары
арасында;
-
колледж және мектеп білім
алушылары арасында -
«
Отанға жиырма бес игі іс!»;
-
колледж және мектеп білім
алушылары арасында «Көк
байрағым»
мемлекеттік
рәміздер және геральдикалар
тарихынан білімдері
Конкурс
МДОБД,
ҚБРОӘО
2016-2017
жылдар
Талап
етілмейді
21
«
Мәңгілік ел» патриоттық
актісі білім беру ұйымдарында
ата-аналарға
арналған
қоғамдық тыңдау өткізу
Ақпарат
ЖСД,
МДОБД,
ЖАО
2017
жыл
Қаралған
қаражат
шеңберін-
де
Әдістемелік
-
нұсқаулық хатǀ2016
-
2017 оқу жылы
24
2
МЕКТЕПАЛДЫ ДАЯРЛЫҚ ТОПТАРЫ МЕН СЫНЫПТАРЫНДА
ТӘРБИЕЛЕУ-ОҚЫТУ ПРОЦЕСІН ҰЙЫМДАСТЫРУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
Мектепалды даярлық білім беру жүйесі алғашқы саты ретінде мектепке
дейінгі және бастауыш білім берудің сабақтастығы мен үздіксіздігін
қамтамасыз етеді, 6-7 жастағы балалардың зияткерлік және денесінің дамуы
үшін жағдайлар жасайды.
Қазіргі таңда мектепалды даярлық мектепке дейінгі ұйымдарда және жалпы
білім беретін мектептердің мектепалды сыныптарында жүзеге асырылады.
Мектепалды даярлықтың негізгі міндеті – балалардың мектепте оқуға
уәжін және оған эмоциялық дайындығын қалыптастыру.
Мектепалды даярлықтың негізгі мақсаты мектеп жасына дейінгі
балалардың жалпы, зияткерлік, дене дамуын, олардың білімді игеруге
дайындығын қамтамасыз ету, оқу әрекетін меңгеру үшін балада тұлғалық
қасиеттерін қалыптастыру болып табылады.
Міндеттері:
–
балаларды мектепте оқуға мақсатты бағытпен және жүйелі дайындау;
–
жеке қабілеттері мен дарындылығын дамыту;
–
ұлттық, жалпы адами этикалық және мәдени құндылықтарға балаларды
баулу, баланың зияткерлігін дамуы;
–
рухани-адамгершілік құндылықтарды, отансүйгіштік, төзімділікті
қалыптастыру;
Әдістемелік
-
нұсқаулық хатǀ2016
-
2017 оқу жылы
25
–
балалардың коммуникативтік және әлеуметтік құзыреттіліктерін
қалыптастыру;
–
білуге құмарлықты, шығармашылық белсенділік пен бастамашылықты
дамыту;
–
балалардың денесі мен психикалық саулығын нығайту;
–
білім берудің сабақтастығы мен үздіксіздігін қамтамасыз ету.
2016-
2017 оқу жылында мектепалды даярлық сыныптарында білім беру
процесі Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2016 жылғы 13 мамырдағы №292
қаулысымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың жалпыға
міндетті мемлекеттік стандартына (бұдан әрі – Стандарт), Мектепалды
даярлықтың білім беру бағдарламасы (бұдан әрі – Бағдарлама) және Мектепке
дейінгі тәрбие мен оқытудың үлгілік оқу жоспарларына (бұдан әрі – ҮОЖ)
сәйкес ұйымдастырылады.
Мектепалды даярлық білім беру бағдарламасы баланың мектепте білім
алу даярлығын (әлеуметтік-психологиялық, тұлғалық, ерік-жігерлік, физикалық
және зияткерлік даярлығы) қамти отырып, сондай-ақ баланың коммуникативтік
дағдыларының қалыптасуына, танымдық және әлеуметтік мотивтерінің
көрінуіне, қызығушылығы мен білім алуға деген құштарлығының дамуына
ықпал етеді.
Бағдарлама құрылымы мен мазмұны мектепке дейінгі тәрбие мен
оқытудың тәрбиелік, дамытушы, оқытушы міндеттерінің бірлігі мен
Әдістемелік
-
нұсқаулық хатǀ2016
-
2017 оқу жылы
26
кіріктірілуі, бірізділігі, жүйелілігі, сабақтастығы сияқты педагогикалық
қағидаттар негізінде құрылған.
Барлық іс-шаралар мен сабақтар болашақ бірінші сынып оқушыларын
оқытуға емес, олардың белсенділігін, дербестігін, шығармашылық қабілеттерін,
танымдық қызығушылығын, құрдастарымен және ересек балалармен қарым-
қатынасқа түсе білу біліктерін дамытуға ерекше мән береді.
Бағдарламада «Денсаулық», «Қатынас», «Таным», «Шығармашылық»,
«Әлеуметтік орта» білім беру салалары мазмұнының негізгі аспектілері
анықталады. Барлық білім беру салалары бір-бірімен байланысты: бала
таниды, тани отырып, білгенін әңгімелеп береді; талқылау және зерттеу
барысында құрдастарымен және ересектермен өзара әрекет етеді. Білім беру
салаларының өзара байланысы және өзара әрекеттестігі қоршаған ортаның
тұтастай бейнесін қалыптастыруды қамтамасыз етеді.
М
ектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың мемлекеттік жалпыға міндетті
стандартына және Үлгілік оқу жоспарына сәйкес мектепалды даярлық
сыныптарында оқу жүктемесі 24 сағатты құрайды, оның ішінде 20 сағаты
сабақтарға, 4 сағаты – вариативтік компонентке қарастырылған.
Мектепалды даярлық сыныптарында ұзақтығы 25-30 минутты құрайтын
төрт сабақ өткізіледі. Олардың арасындағы үзілістердің ұзақтығы 10-12
минут болуы тиіс, үзілістерде баяу қарқынды қимылды ойындар
ұйымдастырылады.
«Денсаулық» білім беру саласы белсенді қимыл әрекеті дағдылары мен
денелік өзін-өзі жетілдіру қажеттілігіне деген қызығушылықты қалыптастыру
және дамыту, балаларды салауатты өмір салты негіздеріне баулуға бағытталған
.
«Қатынас» білім беру саласы айналасындағы адамдармен бірлесе әрекет
ету және байланысқа түсу ептіліктерін қалыптастыру, қарым-қатынас
жағдаяттарын ажырату, өз мінез-құлқын дұрыс және сәйкесінше ұстауға
бағытталған.
«Таным» білім беру саласы танымдық-зерттеу әрекеті үшін жағдай жасауға
бағытталған.
«Шығармашылық» білім беру саласы мектеп жасына дейінгі балаларда
шығармашылық қабілеттің, ойлау мен қиялдың қалыптасуына, эстетикалық
талғамы мен эмоционалды-сезімдік аясының, өзінің ішкі жан дүниесін
көркемдік формада жеткізе білуге деген ұмтылысын дамытуға жағдай жасау,
өнер құралдарымен тәрбиелеуге және музыкалық-көркемдік әрекет тәсілдері
мен ойын арқылы өнер әлеміне баулуға бағытталған.
«Әлеуметтік орта» білім беру саласы әлеуметтік ортаға бейімделу, кез
келген ортада еркін бірлесе әрекет ету, өз Отанына сүйіспеншілік таныту
біліктерін қалыптастыру, адамгершілік-рухани білім негіздерін дамытуға
бағытталған.
Мектепалды даярлық сыныптарында балаларды дамыту мен
тәрбиелеу үшін жағдайлар жасау
Стандарт талаптарын іске асыру үшін әрбір мектепалды даярлық
топтарында келесі талаптармен жағдайлар жасау қажет:
Психологиялық-педагогикалық жағдайларға қойылатын талаптар:
|