Бижан Ж. Қ.
қандай айырмашылық бар деп сұрағанға, екеуіне түсініктеме беру
өміршеңцікте
үстемдігі 74 жылға жетсе, теледидар - адамдар емірімен бірге
жалғасатын өміртану құрапдарының бірі. Қорытып айтқанда, бі-
ріншісі, биліктің жаңа мемлекет құрудағы мақсатын түісіндіру
болса, екіншісі, теледидар публицистикасының керкем тілі мен
монтаждау кезіндегі шеберлікпен үйлесуі
нәтижесінде енердің биік шыңын айғақтайды.
Телерадиожурналист өз заманының көрінісін нақты және
ашық беруді үнемі жан-жақты ойластыруы қажет. Сонда ғана
ол езінің дүниетанымы мен қоғамтанымы бойынша түйген
ойларын логикалық жүйеде тізбектеп, сөз бен бейне арасындағы
байланыстарды ескере отырып, эфирге шығарылатын тақы-
рыпты емір шындығына сай өрнектейді. Бұл ретте телерадио
теорияшыларының көпшілігі айтып жүргендей, бірінші сез
жазылып, содан кейін бейне монтаждалады. Теледидардың
тәжірибесінде бұл үдеріс жиі қолданылады. Сөз арқылы ақпарат
ритмі және бейнелеу шеберлігін керсету реті анықталады. Бейне
бұл түста сездің керкемділігіне қызмет етеді. Бірақ, мұндай қызмет
тұрақгы заңдылық емес, ақпарат жанрларын пайдалану кезінде
ол керісінше болады. Мәселен, оқиғаға байланысты тікелей
репортаждар берілгенде алдымен бейне керсетілетім көпшілікке
ұсынылады. Осы кезде телерадиожурналист өзінің ақпарат беру
рөлін және айтар сөзінің орнын дұрыс анықтай білу талабынан
шыққаны абзал. Бұл жерде ол «Мен көргенімді айтамын» деген
ұстаным негізінде сөйлейді. Осылайша журналистің кәсби
ерлігі шыңдалады.
Мұндай
тәжірибеден
тәуелсіз
Қазақстанның
тұңғыш
Президенті Н.Ә.
журналистерінің
бірінші болып сұхбаттасқан, алғашқылардың қатарында жүріп
Елбасының облысқа сапарынан, Парламент мәжілістерінен
жасалған түңғыш репортаждар беру кезінде өттім. Қазіргі
эфирден көрсетіліп жүрген «Көзқарас», «Дүрысы осы» тарихи-
саяси, сапт дәстүр тақырыптарына арналған ток-шоу, 14 жастағы
Болат Күзембаев жүргізетін жас жеткіншекгің білуге қүмарлығын
айқындайтын «Сұрайын дегенім осы» хабарлары да тынымсыз
ізденістің нәтижесі деп ойлаймын.
г
жазуы және сөйлей білу қабілетімен ғана шектелмейді.
Телерадиожурналист пен сухбаттасушының ой-өрісі және біліктілік
деңгейі тең болуы тиіс. Ол үшін журналист қоғамның дамуын
бағдарлар, қозғайын деген мәселеге орай ой түйіні баяндалған
сценарийді алдын-ала шығармашылықтоп мушелері: режиссердің,
оператордың, дыбыс режиссерінің назарына үсынады. Осындай
жүмыс жобасы бар автор мен сүхбаттасушы айтайын деген
ойларын тақырыптың мазмүнына сай қүруға, пішіндеуге, үлгілеуге
мүмкіндік алады. Сонда ғана автор да, сұхбат беруші де өз ойларын
жүйелеп, айтар тақырып аясында таңқаларлық ерекшелікті,
деректерді, өзінің нақты үсыныстарын аудиторияға деп жеткізеді.
Сол арқылы жеке адамның тұлғасы айқындалады. Көрермендер
мен тыңдармандар өздерінің еміртанымдық деңгейінде дуалы
ауыздан шыққан сезге иланады. Осындай тиянақты жүмыс
арқылы автордың түрақгы аудиториясы пайда болады, олардың
саны сапа өскен сайын біртіндеп көбейеді.
Бұл ретте сөздің түйіні: теледидар - өмір шындығын қаз
қалпында көрсетумен бірге, адамдар үшін әсемдікті, көркемдікті,
өркениетті бірінен-бірі үйренуге қолайлы ақпарат қүралы болып
табылады.
Ө.Т. Соңгы он жыл ішінде нарықтық экономикалық
қатынастар теледидарга енді. Бүл туралы не айтар едіңіз?
Ж.Б. Әрұдай пікірлер заманында көрермендердің талап-
тілектеріне жақын келетін телехабарлар жасау - шығармашылық
топқа үлкен сын. Отыз жеті жылдық өткені бар облыстық
теледидарда жүмыс істеп жүрген қазіргі үжым көрермендердің
қалауын тауып, жаңарған Қазақстанның бүгінін нақтылап,
болашағын айқындап, ілгері басуға бастау болып септігін тигізетін,
ықпалды қоғамдық пікірлер алмасуын білікті үыймдастырып
келеді.
Коммерциялық қызметті жетілдіру мақсатында облыстық
телерадио хабарларын эфирге шығару орталығымен (бастығы
Шалғынбаев) бірлесіп, «Арна» каналын ашуда сол кездегі бас
редактор Владимир Малышев, телеорталықгың директоры Олег
Лебедев, облыстық телерадиокомпаниясының төрағасы Мүрат
Әбдірахманов ынталы қызмет көрсетті. «Арна» каналын ашуға
l
байланысты дәйектемелер жөніндегі қүжатты алып, сол кезде л
b t~ —
—
—
* ------------------- —
м
Ой толқыны (I бөлім)
Солай десек
те телерадиожурналистің кәсіби шеберлігі
Бижан Ж. Қ.
алғашқы Қазақ ССР-і Баспасөз және ақпарат қүралдарының
министрі Қуаныш Сұлтановқа келдім. Ол қүжатпен ұқыпты
танысып,
оны
өзінің бірінші орынбасары,
Республикалық
телерадиокомпаниясының төрағасы Ғаділбөк Шалахметовке:
етуге
қүжаттың
Ғаділбек Шалахметовке келдім. Ол: «Облыстар арасында
теледидарға коммерциялықбірінші талпыныс екен, іске сәт», -д е п
рүксатын беріп, қол қойғаннан кейін ризалық сезіммен Павлодарға
оралдым. Осыдан кейін «Арна» коммерциялық каналын ашу
женінде облыстық атқару комитетінің арнайы шешімі шықгы. Ол
шешім Павлодар облыстық архивінде бар.
Алғашқы «Тіл туралы» Заң жарық керісімен Қазақстан
Компартиясының
Орталық
Комитеті
облыс
телерадио-
компанияларында орыс редакцияларында босаған орын есебімен
қазақ редакцияларына штат қосуға ауызша нұсқау берді. Біздің
облыста орыс редакциясының шығармашылық топтарының
кәсіби шеберлігі жоғары болатын. Сондықтан, бос штат бола
қоймады. Біздің мұратымыз үжым ынтымағын сақтау еді. Осы
үлпілдек мәселені ез деңгейінде сақтау үшін 1991 жылы облыстық
телерадиокомпаниясының терағасы Мұрат Әбдірахмановпен
ақылдасып, тағы да Ғаділбек Шалахметовке бардым. Бұл жолғы
үмітім - облыста қазақ тілінде хабарлар тарату келемін бұрынғы
30 пайыздың орнына 50х50-ге жеткізу үшін қаржы алу еді. Үмітім
ақталды. Ол берген уәдесін кешіктірмей орындады. Сол кезде
жаңа ашылған Талдықорған облыстық телерадиокомпаниясы
тоқсан аяғында игеріп үлгермеген бюджеттік қаржыны біздің
компанияға аударды.
Осындай жолым болған күндерімнің бәрі жоғарыда айтқан
менің бақытты сәттерім деп санаймын.
Ө.Т. Жұмасейт Қогабайұлы, двстүр жалғасы бар ма?
Ж.Б. Құдайға шүкір бар. Олай дейтінім, бүгінгі республикалық
телерадио басшылары аға үрпақтың дәстүрін жалғастырып,
облыстық журналистерді «Қазақстан» үлттық телеарнасы арқылы
стажировкадан еткізуді, хабарлар алмасуды қайта бастады.
Осындай пікір алмасу, тәжірибе шыңдау мектебінен ақпарат
редакциясының бас редакторы Құралай Еркінқызы Баяндина
таяуда ғана етіп, шеберлігіне республика керермендерінің ғана
ОЙ ТОЛҚЫНЫ (I б ө л ім )
таңцай
Қоғамдық
телерадиода
редактор болып, ішкі технологияның барлық сатыларынан
өтіп, бай тәжірибе жинақтаған, мамандығы журналист Марат
Әубәкірулы Ибраев басқарып отырған шығармашылық ужымы —
Ел мен Жердің қасиетін қадірлей білетін, өз ісінің білікті
мамандары бар ужым деп айта аламын. Кейбір үжымдарда
«Қазір бұрынғыны умытып барамыз, кызметімізді өткенмен
сапыстырып, таразыламай жүрміз» деген пікірлер естіліп
қалады. Ал облыстық телерадиода үш буынның өкілі қызмет
етеді. Күнделікті ақпарат редакциясында ардагер журналистер,
ақпарат редакциясы бас редактордың орынбасары Социал
Әйтенов, тақырыптық хабарлар редакциясында бас редактор Зоя
Бутэрус, оның орынбасары Ақмарал С
керсетуде
э буын екілдері - белгілі журналистер
іғазиналар, режиссерлер Жанна Туя
Бояубаевапар керермен тапғамына
жасап жүр. Екінші онжылдықтан бері жүмыс ютеп келе жатқан
шығармашылық қызметкерлер кейінгі ұрпаққа тәжірибелерін
ұсынып жүргенін кергенде ризалық сезімге беленемін. «Сельские
будни», «Градусник», «Наши земляки», «Ауыл емірі», «Сәрсенбілік
алақай» айдарлары бойынша берілетін хабарлар, «Телебиржа»,
«Телемагазин»
жарнамалары
жоғарыда
есімдері
аталған
тәжірибелі тележурналистердің қунарлы ой толғауларының жемісі
деп білемін.
Біздің ізбасарларымыз, жастар өсіп келе жатқаны аға ұрпақты
шаттандырады. Жастар арасында редакторлар Болат Аманбаев,
Гүлмира Бақгиярова, Ербол Әбішев, Руслан Біләлов, Александр
Гаммер, Меруерт Нурғалиева, Айнұр Әуезханова, Қуралай
Рахымжанова, Жанна Сәлімбаева, дикторлар Оразгелді Қанафин,
Аяулым Нурғалиева және басқаларының есімдері көрермендерге
жақсы таныс. Режиссерлер арасында бас режиссер Людмила
Баюшева мен узақ жылдар бойы режиссер, бас режиссер болған
Райхан Жолдасовадан, Үмітжан Сәдуовадан тәжірибе алған
—
-
— , ■
л і й
К
Жанна Тұяқо
іс-қимылдары шығармашылық топқа береке беріп отыр. Бейнеге
түсірушілер тобында Сергей Симоненко, Солтан Жолдасов,
Анатолий Классин сияқты аса бай тәжірибелі операторлар Марат
Тайжанов, Виталий Голотин, Сергей Классин, Ренат Ибраевқа
жен сілтеп жүр. Техниканы игеруде инженерлер Сергей Запата,
Сергей Горохов, Петр Горбатый, Валентина Серебрякова шеберлік
танытуда.
Осыдан отыз жеті жыл бурын басталған та маша іс -
теледидардың болашағы жарқын деп білемін. Тележурнапистердің
озық дәстүрі жапғаса береді деп сенемін.
«г
Сарыарқа самалы» 11.02.2003 ж.
(j^C "
_______________Бижан Ж. Қ._______________
ТЕЛЕДИДАРҒА 50 ЖЫЛ
(деректі ақпараттық сухбат)
Жумасейт
Қоғабайұлы
Бижан
Қарағанды
мемлекетік
пединститутын 1966 жылы бітірген соң Краснокутск (қазіргі
Ақтогай) ауданында мұгапім, аудандық «Білім қоғамының»
хатшысы, аудандық партия комитетінің нусқаушысы, аудан-
дық мәдениет бөлімінің меңгеруиіісі, 1978 жылы Алматы
Жоғары партия мектебінің журналистика бөлімиіесін бітірген
соң Екібастуз қалалық мәдениет бөлімінің меңгерушісі, ал 1979
жылдан 2005жылдар аралығында Павлодар облыстық телерадио
компаниясында редактор,
бас редактор,
бас продюсер,
облыстық телерадио компаниясы төрагасының орынбасары,
облыс әкімі аппаратының консультанты болды. Қазір де
қатарда жүр, С.Торайгыров атындағы Павлодар мемлекеттік
университетінде гылыми қызметкер.
Биыл Қазақстан улттық теледидарының қурылғанына
50 жыл толады. Осыған орай Қазақстан Журналистер одагы
сыйлығының лауреаты, КСРО Теледидары және радиосының
үздігі белгісінің иегері - Жумасейт Қоғабайулы Бижанға жолыгып,
теледидар қызметі жайында сұхбаттасқан едік.
Г.Б. Жумасейт Қоғабайулы, сіз теледидар қызметін
алгаш рет қай кезеңде бастадыңыз.
Ж.Б. Мен Қарағанды мемлекеттік пединститутының қазақ
тілі және әдебиеті фаультетінің соңғы курсында оқып жүргенде
Гүлшара Дәрібекова, Айтжан Жүнісова, Әлимаш Рысбаева,
Гүлмайра Сұлтанова және т. б. бір топ курстастарыммен бірге
Қарағандының облыстық теледидар компаниясының студиясына
хабар жүргізушісі болып шақырылдым. Студенттер үшін бұл
кутпеген, тосын жағдайда шығармашылар тобының айтқанынан
шыға алмай, дегеніне көне бердік. Дайын сценарийді жаттап алуға
ғана уақыт берді, қапғаны біз үшін қас қағымда өте шықты. Қалай
шыққанын өзіміз айырықшалай алмадық. Себебі тікелей эфир
екен. Ол кезде тікелей эфир жұмысының қалай өтетінін біз қайдан
білейік, жастық жігер мен эфирге бір шығайықшы деген қызықтың
жетегінде зыр етіп эфирден өте шықтық. Бүл 1966 жыл болатын.
Дегенмен, осы көріністің өзі менің жадымда орнығып, телехабар
31
Бижан Ж.
жүрді. Сол жылы
пединститут бітірген соң, Краснокутск аудандық оқу бөлімінің
меңгерушісі Мүхар Темірбайұлы маған өзім туған «Шұға» ауылына
мұғалімдік жолдама берді. Ауылда жүріп, облыстық теледидарға
хабар дайындаудың амалын ойластырып жүргенімде аудандық
«Коммунистік еңбек» газетінің журналисі Нәби Әбдірахманов
ауылға бір келгенінде: «Облыстық телерадио компаниясының
бас редакторы Рақай Балтабаев штаттан тыс автор қажет деп
еді, сен олардың «Майра» музыкалық хабарына сценарий жаз
мен кемектесемін», — деді. Сол 1968 жылдан бастап екі мықты
журналистің демеуінде теледидармен байланысым жиілей түсті,
штаттан тыс редактор
жүргізуші
1979 жылғы желтоқсанда білікті, алғыр ойлы, тосыннан
тосылмай парасатты байлам жасай алатын Павлодар облыстық
телерадио
компаниясының төрағасы
Хамза
Махамбетұлы
Тоқпанов мені штатына енгізді.
Г.Б. Теледидар адам өмірінің тұңгиық сырын аша ала ма,
олай болса, сіз оны өз қьізметіңізде багамдай алдыңыз ба?
Ж.Б. Рахмет. Сұрағыңыз көне Қытай философы шын аты
Ли Эр, лақап аты Лао-Цзының (б.д.д.579-499): «Адамдар сезімді
тыңдасын десең олардың айтқанына қулақ сап», — деген ұлағатты
сөзін есіме түсірді. Адам табиғаты шындыққа бейім. Пікірлер
тоғысында жарқылдаған шындық жарыққа шығады. Теледидарға
сұхбат бергендер шындықтан асып ешқайда кете алмайды.
Ендеше, теледидар
шындық пен жалғанның арасындағы
қылдай кедергіні жеңуге дәнекер болады. Журналист менің
адам
дамытуға
апамын дейтін сенімін оятуға
жылғы
V/vDI
w I iw.
- ----------
1
.
Екібастұз кеншілерінің миллиард тонна көмір шығаруына
байланысты хабар эфирден жарық керді. Оған қатысқан сол
кездегі «Екібастұзкөмір» ендірістік бірлестігінің ендіріс женіндегі
директоры Сәкен Садықов: «Екібастұз кеншілері алғашқы 100
миллион тонна көмір өндіруге 11 жыл уақыт өткізсе, ал бригадалық
әдістің тиімді қолданудың нәтижесінде миллиардыншы тонна
кемір өндіруге жеткізген соңғы 100 миллион тонна көмірді 1 жыл
ОЙ ТОЛКЫНЫ (I б ө л ім )
екі айда шығарды», - деді. Рекордты таоысқа жетуде өндіріске
жаңа техникалар мен технологиялар енгізуге қол жеткізген озық
ойпы ұжымдардың іс-тәжірибесіне көңіл бөлудің, оларды өз
қызметтерінде дер кезінде пайдалануға бейімді болудың нәтижесі
екібастұздықтарға өркендеуге бастау болған. Көптің сөзін тыңдау,
дұрысын сарапатау, қажетін пайдалану деген осы. Теледидар мен
адам өмірінің осындай байланысынан өміршең байламдар туады
деп ойлаймын.
Г.Б. Теледидардың адам және қогам өміріне тиімділігін
одан әрі арттыруда қандай байламдар жасалды?
Ж.Б. Біз қызмет істеген Кеңестік дәуірде де теледидардың
қоғамдық мәніне ерекше көңіл бөлінді. Республикада Алматы,
Қарағанды, Шығыс Қазақстан студияларымен қатар алғашқылар
болып біздің студияда түрлі түсті хабарлар таратылатын
техникалар оранатылды. Облыстық теледидар ашылған 1965
жылдан 1995 жылдар аралығында монтаждау техникасының
терт ұрпағымен жұмыс істедік. Көшпелі теледидар станциясының
қызметін пайдаландық. Көшпелі бұл техника заңғар автобустарға
орнатылды. Соған қарамастан Қашыр, Ақтоғай, Павлодар, Ақсу,
Май, Шарбақты, Лебяжі
аудандарынан, Екібастүз қаласынан
хабарлар жазылды және осы аудандардағы көрермендер
алдында теледидар ұжымының жылдық есебі жасапды. Павлодар
қаласында өтетін мемлекеттік мерекелерден тікелей репротаждар
берілді.
Алайда, Компартияның үстемдігі кезінде хабарлардың 70
пайызы орыс тілінде, 30 пайызы ғана қазақ тілінде таратылатын.
1986
жылғы
Алматыдағы
желтоқсан
оқиғасынан
кейінгі
озбырлықтан кейін Д. Қонаевтың орнына Қазақстан Компартиясы
Ортапық Комитетінің бірінші хатышысына
М.
Горбачевтің
тапсырмасымен сайланған Колбин жазбашаға қолы бармай, қай
елде жұмыс істеп жүргендерін, турасын айтқанда, шикілігін сезген
болар, босаған орындар есебінен облыстардағы теледидар және
радио хабарларын орыс және қазақ тілдерінде 50 пайыздан
таратуға ауызша келісім берген болатын. Қазақстан менің туған
елім, сүйікті Отаным дейтін нағыз отаншыл азаматтар бүл ауызша
келісімнің өзінен үтымды байламдар жасай білді. Мәселен,
сол жылдары Қазақстан Ұлттық телерадио компаниясының
төрағасы
Ғаділбек
Минашүлы
Шалахметовтен
облыстағы
Бижан Ж. К*
I
телехабарлар таратуды 50 пайызға жеткіэуге қажетті қаржы
телерадио
Мурат Әбдірахмановқа қол қойғызып, қызметтік хат апаруымнь ң
нәтижесінде ойлаған мяксатымызға жеттік. Ол жаңа ашылған
Талдықорған облыстық телерадио компаниясында игерілмеген
қаржыны
біздің
телерадиокомпаниясының бюджетіне аударуына
орай облыста теледидар хабарлары 50 де 50-ге көшті. Бүл - облыс
түрғындарының да серпілісін тудырды. Көрермендер студияға жиі
келіп көтерілетін мәселелерге орай тақырыптар ұсынып, тығыз
1
_____ 1III.IU М^иіріипо УЯПкІІГГҺІК
тұста теледидар
сипат алды. Республикада алғашқылар болып біздің студия
үжымы коммерциялық жұмыспен айналысты.
Алдымен
облыстағы
бизнеспен
шұғылданушылармен
тығыз қарым-қатынас жасаудың нәтижесінде шығармашылық
топтардың қаламақысын кетеруге мүмкіндік туды. Коммерциялық
қызметтің ұтымды тұстарын пайдалана білу дағыдысы бізді
бул жүмыспен кең көлемде жүргізу амалдарын қарастыруға
итермеледі. Павлодар обыстық телерадио компаниясының
терағасы М. Әбдірахманов, облыстық телеорталықтың директоры
О Лебедев, обыстық телерадио компаниясының орыс тіліндегі
хабарлар тарату бас редакциясының бас редакторы В. Малышев,
радионың бас редакторы В. Хижняк және қазақ тілінде хабарлар
тарату бас редакциясының бас редакторы, осы жолдардың
авторы
ынтымақтасып,
облыстық
телерадио
хабарларын
тарату орталығының бастығы Шалғынбаевпен бірлесіп, «Арна»
коммерциялық канал ын ашу мақсатында дәйектемелержазылыған
қужат ляйынлаллы.
Қазақ
ю/ралдарының министрі Қуаныш Султановқа барғанымда, ол
қужатпен ұқыпты танысып, езінің бірінші орынбасары, Қазақстан
¥лттық телерадио компаниясының төрағасы Ғ.М. Шалахметовке.
«Техникалық мүмкіндіктер болса ашуға руқсат етемін», - деген
ресми келісімін бұрыштамаға жазып, қолын қойды.
Ал Ғ.М. Шалахметов: «Облыстар
арасында теледидарда
коммерциялық бірінші талпыныс екен, іске сәт», - деп рүқсат
берді. Қазір ойлап отырсам мемлекеттік жоғары биліктің бір-оір
тутқасын устаған сол кездегі осы екі азаматтың болмыстарында
халқымыздың рухани қазынасын қалың қауымға жеткізушілерге
дер кезінде қолдау жасау қүдіреті ұялаған-ау деп қайран қаламыз.
Олай деп отырғаным мұндай мәселені облыстық теледидардың
бірінші басшыларымен ақылдасып шешеміз деп сөз бұйдаға
салса мәселе кейінге шегеріледі ғой. Олар бұлай жасамады.
Билік басында отырған Қ.Сұлтанов пен Ғ.Шалахметовтың
бұл байламдарының астарынан кемелді келешекке кемел
дүниетаным мен қоғамтанымға баршамыз болып жету жолында
қалың буқарамен байланыс нығая берсін, іс ілгері бассын,
бастамашылардың меселі қайтпасын дейтін кең пейілдері мен
парасат-пайымдары аңғарылады.
Жоғарыдағылардың осындай қолдауынан шабыт алған
павлодарлық тележурналистер қанаттана түсті. Хабар тарату
қызметінің шекарасын
кеңейтті.
Кеңес
Одағы
тұсындағы
Бүкілодақгық қүрылыстар: Байкал-Амур магистрапі, Екібастұз
ГРЭС
қүрылыстарынан
«Павлодарлықтар
Бүкілодақгық
қүрылыста» айдарымен түрақты хабарлар таратылды. Облыс
та өткен республикалық ақындар айтысы, облыстың озат
еңбеккерлері, білікті өндіріс мамандары жайында дайындалған
хабарларды Омбы қаласына, Алтай өлкесінің қазақ ауылдарына
апарып керсету дәстүрге айналды. Осы кезеңде тележурналистер:
Рақай Балтабаев, Владимир Малышев, Тамара Карандашова,
режиссер Ирина Кононенко КСРО Теледидар жэне радио үздігі
белгісінің иегерлері атанды.
1990 жылы Омбыда еткен Қазақстанның он күндігіне біздің
облыстық теледидардың шығармашылық тобы Республикалық
теледидардың екілі
ретінде
қатысты.
Одан дайындапған
«Омыбыдағы бес күн» хабары республикалық эфирден етті
(Хабарды дайындағандар: осы жолдардың авторы, режиссер
Үмітжан Сәдуова, оператор Солтан Жолдасов).
1990 жылдар мен 1996 жылдар аралығында Қазақ ССР
Жоғарғы Кеңесінің, тәуілсіздік апғаннан кейінгі Қазақстан Жоғарғы
Кеңесі, қос палаталы: Сенат және Мәжіліс жұмыстарынан
репортаждар жасалды.
Г.Б.
Қазір
ага
ұрпақтар
қызметінің
ынталы
қызметтерінің жалғасы бар деп ойлайсыз ба?
Ж.Б. Эрине, бар. Журналист Ақмарал Сағынбекова үлттық
дәстүрдің тәрбиелік мәнін жанымен сезінетін Жұмабек Хамзинмен
бірлесіп, Псков даласындағы майданда қаза болған қазақгыңбатыр
Достарыңызбен бөлісу: |