КРИТИЧЕСКОЕ  МЫШЛЕНИЕ  СТЕРЖЕНЬ  РАЗВИТИЯ

www.akmol-orleu.kz

МҰҒАЛІМ   Ж

УРНАЛЫ          УЧИТЕ

ЛЬ

СКИЙ Ж

УРНАЛ   

№1 (2016)

34

                                                                                              

Орынбасарова Ж.С., Шортанды музыка 

мектебінің домбыра класы  мұғалімі

учащихся. («По страницам поэзии», «Годы, опален-

ные войной», «Эта коварная запятая»).

ДОМБЫРА  КЛАСЫНДАҒЫ ОҚУШЫЛАРДЫҢ  МУЗЫКАЛЫҚ -ОРЫНДАУ 

ҚАБІЛЕТТЕРІН ҚАЛЫПТАСТЫРУ

Музыкалық этнопедагогиканың ең негізгі тапсыр-

масы, оқушының күйге деген қатынасын өзіндік есту 

мәнісі негізінде, образды – интонациялық мазмұны 

арқылы  оқушы  бойында  дамыту  болып  табылады. 

Мұнда  оқушы  бойындағы  әнге  деген  ынтасының 

арқасында  өмірлік  құндылық  пен  әсерін,  өзіндік 

тәжірибе  негізінде  музыканы  орындау  қабілетін 

дамыту.  Педагогикалық  орындаушылықтың  негізгі 

мақсаты    -  қойылған  тапсырмаларды  өз  бетінше 

шешу, саналы болуды оқушы бойындағы қасиеттерді  

дамыту. Педагог -  тұлға бойындағы логикалық ойла-

уды дамыту негізінде: күйдің бірегейлілігін арттыру, 

музыкалық композиция мазмұны  ерекшеліктерінің 

арасында  байланыс  бар  екенін  жеткізе  білу  және 

сезіндіре білу. 

Мұнда,  домбыра  класындағы  күй  бойынша  жа-

салып  жатқан  жұмыс  үрдісінің  өнерлі  көрінісі  мен 

музыкалық  орындау  қабілетін    қалыптастыруды 

ерекшелік  бойынша  көруге  болады.  Күй  өнерінің 

небір сан қилы жұмыс барысында кейбір әдістемелік 

нұсқаларын даму үрдісінде байқауға болады. Бұнда 

тұлға бойында дәстүрлі - қазақи өнерге деген эмоци-

яналды тәрбиелік қасиетті сезінуге болады. 

Оқушылар 

домбыра 

сыныбындағы 

оқу 

барысының бірінші  кезеңінде ең күрделі қойылым 

дағдыларын  бойларында  қалыптастырады.  Домбы-

ра тарту үрдісінің жан –жақты ең қарапайым деген 

техникасын ұғына бастайды және жеңілден ауырға 

қарай    қолдарын  жаттықтырады.  Мұндай  үрдіс  - 

оқушы бойында музыкалы теориялық тәртіпте және 

ең  негізгі  музыкалық  аспаптармен  оқытушының 

көмегімен жекеленген дәрістерде музыкалық аспап-

тармен жұмыс жасауды жақсартады,  музыкалық ды-

быстарды  есту,  метроритмикалық  және  музыкалық 

өнерлі  ұсыныстарды  жақсы  ұғынуына  көмек 

береді.    Музыкалық  аспаптардың  негізгі  сыныбын-

да  ұсынылған  әуеннің  музыкалық  дыбысын  есту, 

шығармашылық білімі мен орындау дағдыларының 

іргетасы қаланады.   

Домбыраны  үйрету  сабағында  музыкалық  ма-

териалды  оқушыға  дұрыс  үйрете  алу  үлкен  рөл 

атқарады.  Осымен  қатар  күйді  тарту  барысын-

да  мақсаттылық  пен  айқындылық  артады  және 

халықтың шығармашылық ойлау қабілеттері де арта 

түседі. 

Ұстаздың міндеті – қазақтың домбыралық әуеніне 

еркін,  жауапты  қарауға  дағдыландыру,  домбыралы 

әуеннің  образды  мағынасын  бере,  жеткізе  білуді 

үйрету. «Күй тарта білудің өнері – қазақи музыкалық 

мәдениеттің жетекші жанрының бірі болып санала-

ды» деп, профессор, домбырашы А. Есенұлы айтқан 

болатын. 

В процессе проектной деятельности у учащихся 

формируются и развиваются общеучебные умения: 

рефлексивные и поисковые (исследовательские); на-

выки оценочной самостоятельности и работы в со-

трудничестве, а также способности достойно пред-

ставлять и защищать свой проект.   

Могу с уверенностью утверждать, что повысился 

интерес  учащихся  к  изучению  предметов,  ученики 

принимают активное участие в творческих конкур-

сах разного уровня, научно-практических конферен-

циях,  предметных  и  гуманитарных  олимпиадах  по 

русскому языку и  литературе, занимают призовые 

места. Проектная деятельность на уроках  русского 

языка  и  литературы  способствует  развитию    само-

стоятельной,  активно  развивающейся  творческой 

личности, способной к самореализации в обществе. 

Использованная литература

1. Аяганова ШЖ. Использование технологии крити-

ческого  мышления  в  учебном  процессе  //  Админи-

стратор в казахстанской школе. 2011. № 1. 

2. Бейлеров Э.Б. Одаренность и школа // Билим-об-

разование. 2011. №3.

3. Жиенбаева Н.Б. Формы и виды организации диа-

логического общения в учебно-воспитательном про-

цессе // Вестник АПН РК. 2010. № 2.

4. Заир-Бек СИ. Развитие критического мышления на 

уроке. М.: Просвещение, 2004. 

5. Руководство для учителя. АОО «Назарбаев интел-

лектуальные школы», 2012. 

6. Халперн Д. Психология критического мышления. 

СПб.: Питер, 2000. 

МҰҒАЛІМ   Ж

УРНАЛЫ          УЧИТЕ

ЛЬ

СКИЙ Ж

УРНАЛ   

www.akmol-orleu.kz

№1 (2016)

 35

Күй  –  жетілген,  жоғары  дамыған  өнер,  бүкіл 

ұлттың  рухани  мәдениетін  бойына  сіңірген  және 

өнер тарихының ең жақсы қырларының бірі болып 

табылады. 

Ұстаз  ең  алдымен  әр  сабақта  халық  өміріндегі 

ең  негізгі  жағдаяттарды  көрсететін,  оның 

батырлық тарихын көрсете білетін, сонымен қатар, 

табиғат  үйлесімділігімен  өмірлік  құбылыстарын 

айқындайтын  күйлерді  орындауы  қажет.  Күйді 

мұқият орындау, олардың білім беру және көркемдік 

құндылығы  тұрғысынан  таңдалған  негіз  болып  та-

былады. 

Оқудың  бастапқы  кезеңінде  оқытушыға  ең  ал-

дымен  күй  –  төкпелерден  тұратын,  типтік  нысаны 

анық  байқалатын  –  сызбалық    бағдарламаны  жа-

сап  алуы  қажет.  Мысал  ретінде,  Құрманғазының 

«Ақсақ  киік»,  «Ұзақ  Ақжелен»,  «Аман  бол,  ше-

шем,  аман  бол»  атты  күйлері.  Осы  мысалдар 

негізінде  күйдің  композициялық  құрылымымен, 

оның заңдылықтарымен және дауыс ырғағымен та-

нысады. Бұл оқушыларға әрбір бөлімнің жеке дара 

өзінше бөліктердің шекарасын анықтауға, есту және 

көру қабілеттерін жақсартуға әсерін тигізеді. Келе-

шекте  күйді  орындау  барысында,  әрбір  музыкалық 

шығармалардың  жеке  әңгімесі  ретінде  бірнеше 

сұрақтар  туындауы  мүмкін.  Музыкалық  әуеннің 

нормативті  емес  үні,  тематикалық  қажеттілігі, 

алғашқы  бөлікке  деген  ысырма  әдістері,  мы-

салы:  Құрманғазының  «Жима»,  «Төремұрат», 

Дәулеткерейдің  «Ващенко»,  Динаның  «Домалат-

пай»  атты  күйлерін  атауға  болады.  Күй  –  төкпе 

құрылымын ұғыну – оқушылардың бойында, орын-

далып жатқан күй композициясының даму, сезімдік 

қалпын қалыптастырады.  

Ұстаз оқушыларға ең алдымен күйдің халықтық 

атауына байланысты, ішкі сезімдік байланысын терең 

ұғындыра  білуі  шарт.    Күй  атауларының  дәстүрлі 

түрде  мән  –  мағынасын  ашу,  егжей  –  тегжейлі 

мазмұнын  мұқият  меңгеруге,  түсінуге  көп  септігін 

тигізеді.    Күйді  үнтаспадан  немесе  концерттік 

бағдарламалардан  тыңдағанда  оқушыларға  көп 

септігін тигізеді. Әуенді тыңдаудың жанды үрдісі - 

ұстаз бен педагогтің назарын өзіне қарай жақсы ау-

дартады. Олардың бірлесіп атқарған шығармашылық 

жұмыстары ән мен күйді орындау әрекеттерін, әнге 

қатысты жабдықтар мен тыңдалған әуеннің мәнерін 

терең түрде ұғынуға жетелейді. 

Музыкаға 

қатысты 

жанасу 

техникалық 

жабдықтардың 

және 

қазақтың 

музыкалық 

аспаптарының дәстүрлі түрде  рухына толыққанды 

түрде, терең енуге және мазмұнын түсінуге септігін 

тигізеді.  Оқушылармен  жеке  –  дара  жұмыс  жа-

сау – оқушы бойындағы жанасу мен аппликаторлы 

техникалық  құралдардың дамуын, келешекте педа-

гог  –  музыканттың  сапалы  деңгейінің  күрделілігін  

әрдайым қадағалап отыруға өзіндік әсерін тигізеді. 

Сондықтан да оқушыларға көбіне техникалық үрдіс 

қажет.  Оқушы  бойындағы  арнайы  дағдыларды  да-

мытуда,    нұсқаулы  материалмен  жұмыс  жасау  ба-

рысында, күйді тартуды үйренуде олар жүйелі түрде 

жұмыс (жаттығулар, этюдтер және т.б.) жасаулары 

керек. 

Оқушы  бойында  музыкалық  мүмкіндіктермен 

шығармашылық 

қабілеттердің 

дамуына, 

мамандық  бойынша  ұстаздың  үлкен  әсер  ететіні 

этнопедагогикалық  тәжірибеден  белгілі.  Күйді 

орындау барысында, ұстаз оқушыға оның мазмұны 

мен  стилін  түсіндіреді,  одан  жоғары  сапалы 

дыбыстың  шығуын,  метроритмитикалық  дәлдіктің, 

шығармашылық  –  нақты  тіркестердің  үндесуін 

қадағалайды.  Мұндай  музыкалық  –  тәрбиелік 

жұмысты  ұстаз  оқушымен  жеке  отырыс  негізінде 

жасай  алады.  Сонда  оқушы  өзінің  бойындағы 

музыкалық  –  шығармашылық  қабілеттерін  көрсете 

алады. Ұстаз оқушы бойындағы әрдайым музыкаға 

деген  сүйіспеншілігін,  эмоциялық    қарым  – 

қатынасын тәрбиелейді. Күйді тек қана, эмоционал-

ды түрде қабылдау үрдісін құру дұрыс емес болып 

есептеледі.  Сондықтан  да  ұстаз  басынан  бастап, 

оқушының  тек  ішкі  түйсігіне  ғана  емес,  сонымен 

қатар оның ойлау қабілеті мен логикасына басты на-

зар аударуы тиіс. Сонда ғана оқу үрдісі - музыкалық 

құралдарда ойнау кезінде түйсіктік және сезімталдық 

болып оқушы бойына сіңеді. 

Күйді  орындау    жұмысын    жасағанда    тыңдап 

отырған  тыңдаушыларға  күйдің    шығармашылық  

мән  –  мазмұнын  ашып  бере    алатындай  етіп, 

тыңдаушыларға  жеткізе  білу  керек.  Қазақтың  

күйлері  өзіндік  жеке  –  дара  нақты  құрылымы  бо-

лады,  ішкі  байланыс  үдерісі  мықты  болып  келеді. 

Соны  ұстаз  оқушы  бойына  түсінікті  етіп,  жеткізе 

білуі  шарт.    Күйдің  музыкалық  жағынан  орындау 

барысында,  оқушы  алдын  –ала  орындалған  күйдің 

шығармашылық –құрылымдық байланыс бар екенін 

сезіне  білуі  тиіс.  Құрманғазы  мен  Дәулеткерей 

күйлерінің 

шығармашылық 

–құрылымдық 

негіздерін  салыстыра  отырып,  этномузыкантшы 

А.  Мұхамбетованың  қазақтың    құрал  –  саймандық 

мәдениетіне  әлеуметтік  образды  мінездемелі 

шығармашылық  жағынан  негіз  болатын  мынадай 

күйлердің  ерекшелігі:  «Құрманғазының  әуендері 

–  динамикалық,  екпінді,  батырлық  эпостың  тыл-

сым күшімен  екпінді халді еске түсіреді»; ол өзінің 

заманында  күйлердің  трагедиялы  -  әлеуметтік 

жағдайын,  халықтық    рухты  күшін,  оның  өркенді 

және өмірлік күй жағдайын бере білді. Дәулеткерей 

-  өз  заманындағы  білімді,  талғамды,  классика-

лы  –  мұсылмандық  білімі  бар,  араб  тілімен  парсы 

тілін  білген,  музыкаға  деген  ынтасы  мол  адам  бо-

латын.    Сопы  ретінде  ол  көбіне  әйелдер  образына, 

махаббаттық  лирикасына;  оның  шығармаларының 

трагедиялық  образы  философиялық  рефлексия  са-

рынында берілген. 

Оқушы күйдің құрылымын анализдеу барысында, 

шығарманы  толығымен  музыкалық  мағынасының 

дамуын  анықтайды.  Оқушылар  күйді  образды  ғана 

емес, эмоциялы, конструктивті сауатты түрде, оның 

болашақ кәсіби бағытын айқындауға тырысады.  

Оқушының  күйді  орындағанда  дыбысты  естуі, 

сауатты орындауы, құрылымын талдай білуі негізге 

алынады.  Бір  жағынан  оқушы  бойындағы  әнге, 

күйге  деген  ынтасын  көруге  болады.  Ал  екінші 

жағынан  баланың  бойындағы  музыкалық  қорын, 

эмоционалды  және  шығармашылық  қабілетін 

көруге  болады.  Оқушының  әнге    сүйіспеншілігін 

арттыру  мақсатында,  балаға  көптеген  әндер  мен 

www.akmol-orleu.kz

МҰҒАЛІМ   Ж

УРНАЛЫ          УЧИТЕ

ЛЬ

СКИЙ Ж

УРНАЛ   

№1 (2016)

36

күйлерді  тыңдау  қажет,  көрмелер  мен  концерттік 

бағдарламаларға  көптеп  қатысу  керек.  Сонда 

баланың ой өрісі кеңінен дами түседі. 

Күйдің  музыкалық  –  шығармашылық  деңгейін  

жақсарту  үшін,  оны  мәнерлеп  орындау  қажетке 

алынады.  Ұстаздың  міндеті  –  оқушыны  музыкаға 

мәнерлі  өнер  жағынан  қарауға  үйрету,  дауыс 

ырғағын дұрыс пайдалана білуге дағдыландыру. А. 

И. Мұхамбетованың сөзінде: «Күй – жоғары концен-

трация мен қатар дағдыны, ойға кедергі келітіретін әр 

түрлі ойларды аулақ ұстауды қажет етеді» делінген. 

Бұл  әуен  –  қоршаған  ортаны,  ойлау  қабілетін, 

қыратты  және  символикалық  даму  үрдісінің    әуені 

болып табылады. 

Күйдің  репертуарын  үйрену  барысында,  оқушы 

әр  түрлі  шығармаларды  орындауда  кейбір  ұқсас 

жағдайларды ескеруі тиіс. 

Музыкант  тұлғаны  шығармашылық  жағынан 

тәрбиелеу  кезінде,  көзге  түсетін  ең  негізгі 

тапсырмалардың  бірі  әуенді  тыңдай  алу  мен  оның 

ертеде  тыңдалған  күйдің  дыбыстық  үйлесімділігін 

жаңашыл  көзқараста  бағалай  алуы  көзге  түседі.  

Шығарманың  түпкі  мағынасын  ашуда,  орындалып 

жатқан  күйдің  мазмұндық  құрылымының  негізі 

ескеріледі. Күйдің тематикалық және ритмитикалық 

жағынан  әсері,  соның  ішінде  күй  әуенінің  мәнісін 

ұғыну мен қатар есту қабілетін дамытуы қажет.  

Оқушы  ән  мен  күйдің  заңнамалық  қалыптасуда 

шығармашылық 

– 

ойлы 

құрылымдардың 

құрылысын,  логикасымен  даму  мәнерін  іс  жүзінде 

ұғынады.    Оқушылар  бойында    біртіндеп  күйді 

орындау  ережелері  қалыптасады.  Мысалы:  саға 

бөлігіндегі дыбыс үнінің күшеюі мен керісінше, бас 

буын қозғалысындағы үннің бәсеңдеуі; шығарманың 

соңында  бәсеңдеу,  жанасу  соққысымен    үлестің 

астын сызу және т.б.   Оқушы бойындағы музыкалық 

әсерін  кеңейту  мен  тереңдетуде,  педагогтің 

көмегімен  оларды  жүйелендіруде,  оқушы  жоғары 

дәрежеде қорытынды жасауға мүмкіндік ала алады 

және стильге қатысты сұрақтар туындаған жағдайда 

өзіне үлкен әсер алады.  Күйлермен немесе басқа да 

дәуірдегі  мәнерлі  құралдардың  ерекшелігі    көбіне 

мектептер мен аймақтарда  ерекшеленеді. 

Домбырамен  жұмыс  жасау  тәжірибесінде 

жұмыстың  ең  негізгі  әдістері  құрылды,  көрнекі 

құрал  ретінде  (домбырада  қалай  ойнау  керектігі 

көрсетілген)  және  сөздік  әдіс  (оқушының  сана 

сезіміне  берілген  түсініктеме).  Ал  екінші  әдіс 

ретінде,  күйдің  орындаудағы    мазмұндылығы, 

оқушыны  алғырлы  етіп  қалыптастырады,  тұлға 

бойындағы шығармашылық – ойлау әрекетін макси-

малды түрде мүмкіндіктерді жақсартады. Оқу бары-

сында сабақ жоспарын ойлы – систематикалық етіп 

құрастыру  қажет.  Егер  баланың  сабаққа  деген  ын-

тасы мен талпынысы жақсы болса, оның музыкалы 

–  теориялық  және  музыкалы  –  тарихи  мәліметтері 

жақсы меңгеріледі. 

Музыканы  орындау сабағы барысында,  оқушыға 

ауызша әсер ету үшін, мүмкіндік болса, сабақты кең 

көлемді  қорытулар  мен  ұстамды  етіп  өткізу  қажет. 

«Интеллектуализация»  деген  сұрақтары,  егер  ұстаз 

оқушыны  бір  қалыпты  жағдайдан  жалпы  жағдайға 

өткізсе, немесе  жеке – дара дерексіз – түсініктен ау-

ыстырса ғана өз шешімін табады. Күй құрылымының 

бір бөлігіне қатысты  контекстегі мәселенің қиын әрі 

байсалды етіп шешуге оқушының назарын аударту. 

Күйді орындау жұмысының тарихи – теориялық 

мәселесіне  жүгіну  шеңберінде,    ұстаз  музыканы 

эмоциялы  сезіне  білуде,  дұыс  естіп  қабылдай  алу 

заңдылығынан  аттап  өтіп  кетпес  үшін,  әрдайым 

қадағалап отыруы тиіс. Айтылған сөздер оқушының 

жадында  жақсы  сақталып  қалуы  үшін,  оның 

шығармашылық  және  эмоционалды  қиялына  әсер 

етуі шарт. 

Әрбір музыкалық тапсырмалар тікелей дыбыстық 

жанасуда,  метроритмде  және  домбырада  ойнаған 

кезде    айқын  көрініп  тұруы  шарт.  Сонымен  қатар, 

айтылған  сөз  анық,  нақты  және  мақсатты  болғаны 

дұрыс.  Мысалы:  шығарманың  образдық  мазмұнын 

терең  ашуда  күйдің  құрылымымен  мінездемесін 

анықтау,  дыбыстық  бояғышын  бірден  анықтап 

алу,  қозғалыс  пульсін,  қарапайым  деректерін,  со-

нымен  қатар,  техникалық  құрылғыларын,  анықтап 

алған жөн. Күйдің шығармашылық - музыкалық об-

разда  жұмыс  жасауда  және  ойын  түрлерін  қосуда 

абстрактілі  емес,  музыкалық  –  ойлы  тапсырмалар-

мен байланысты жұмыс жасау керек. 

Кез – келген күй арасында айырмашылықты іздеу 

барысында  оқушы  өз  тарапынан,  ойлау  қабілеті 

жағынан  ұқсастық табуы мүмкін. Мұндай жолмен 

жаңадан енгізілетін ұсыныстар мен ерекшеліктерді, 

түсініктер  мен  образдарды  эмоциялы  түрде  кең 

көлемді  әдіс  ретінде  педагогиканың  музыкалық  – 

орындаушылық әрекеті ретінде маңызды әдіс болып 

табылады. 

Енгізілген  салыстырулар  оқушы  бойында  эмо-

ционалды  көлемді  толғандырады  және  музыкалық 

образды  шығармашылық  түрде  ойландырады. 

Музыкалық ойлау қабілетін дамытуда күйге өзіндік 

атау  беруге  іздену,  сонымен  қатар,  өз  бетінше 

бағыттаушы  интонациялар  мен  тірек  ойларды, 

музыкалық  ойдың  мазмұнын  ашатын  ізденіс  қажет 

етіледі.  Осылайша,  оқушы  бойында  музыкалық  – 

ойлау  қабілеттерін  дамытуда  әсер  ететін  фактор 

– ол ұстаздың күйді тартуды үйрету жолы.  Дыбыс 

үндестігінің материалды құрылымдық принциптерін 

түсіне  алу,  орындаушылық  қабілеттерін  іске  асыра 

білу негізге алынады. 

Педагог  –  музыканттың  бойында  бірнеше 

қасиеттер болуы шарт: шығармашылық шығарманы 

эмоционалды  түрде  ұғына  алуы;  ынталы, 

икемді  қиялымен;  ерікті  және  мықты  қалаумен 

орындаушылық 

қабілетінің 

жоғары 

болуы; 

шығармашылық әл – ауқатының жоғары деңгейде бо-

луы; зияткерлік деңгейінің жоғары; орындаушылық 

шеберлігінің  жоғары  дәрежеде  болуы  ескеріледі. 

Осындай  компоненттердің  біреуінің  жұмыс  бары-

сында болмаған жағдайда педагогикалық шеберлікті 

шыңдауда өз әсерін тигізеді. Бұл  ұстазға қойылатын 

ең негізгі талаптардың бірі оқушы бойында музыка-

лы  –  педагогикалық  мәдениетті  қалыптастыратын, 

сапа мен мүмкіндіктердің даму ынтасының жоғары 

болуы негізге алынады. 

Күйді орындау қабілетінің дағдысы, домбыра кла-

сында көптеген толыққанды және кең көлемді ішкі 

түйсік  домбыралы  күйлердің  қайталанбас  қазақи 

МҰҒАЛІМ   Ж

УРНАЛЫ          УЧИТЕ

ЛЬ

СКИЙ Ж

УРНАЛ   

www.akmol-orleu.kz

№1 (2016)

 37

ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ИНФОРМАЦИОННО-КОММУНИКАЦИОННЫХ 

ТЕХНОЛОГИЙ В  ОБУЧЕНИИ АНГЛИЙСКОМУ ЯЗЫКУ

                                                                                              

Жакупова А. А., учитель  английского языка 

СШ №21  г. Кокшетау

Одной из наиболее важных целей в обучении ан-

глийскому  языку  является  развитие  коммуникатив-

ных  способностей  учеников.  И  одним  из  наиболее 

эффективных  средств  для  достижения  этой  цели 

является  ИКТ.  Преподавание  английского  языка,  в 

силу специфики самого предмета, представляет со-

бой  благоприятную  сферу  для  применения  совре-

менных информационных технологий, поэтому что 

способствует развитию познавательного интереса, а, 

соответственно, способствует формированию моти-

вации учащихся в изучении английского языка и их 

результативности  в  обучении,  а  это  и  есть  одна  из 

основных целей педагога.

Применение  ИКТ  на  уроках  позволяет    сделать 

их более интересными, так как современные дети с 

легкостью  овладевают  цифровыми  технологиями. 

Использование компьютеров, интерактивных досок, 

работа с презентациями, просмотр видеофильмов и 

аудиозаписей, поиск информации в интернете при-

влекают  внимание  детей  в  разы  сильнее,  нежели 

учебники.  Программа  третьего  (базового)  уровня 

дает нам возможность по-новому осмыслить методы 

преподавания и обучения, которые мы используем в 

своей практике.

Применение ИКТ является значимым инструмен-

том, который помогает  ему облегчить объяснение и 

обеспечивает понимание учащимися научных поня-

тий. Использование информационно-коммуникатив-

ных технологий на своих уроках имеет ряд преиму-

ществ,  которые  помогают  мне  в  работе,  а  именно: 

экономия  времени  на  уроке;  глубокое  погружение 

в материал; повышение мотивации обучения; инте-

грированный подход в обучении; возможность одно-

временно использовать аудио-, видео, мультимедиа-, 

материалы.  Возможность  формирования  коммуни-

кативной  компетенции  учащихся,  так  как  ученик 

является  активным  участником  урока  не  только  на 

этапе его проведения, но и при подготовке, на эта-

пе  формирования  структуры  урока.  Позволяет  во-

влекать  учащихся  в  различные  виды  деятельности, 

рассчитанные на активную позицию учеников, полу-

чивших  достаточный  уровень  знаний  по  предмету, 

чтобы  самостоятельно  мыслить,  рассуждать.  При 

подготовке к уроку необходимо продумать, насколь-

ко  оправданным  является  применение  интерактив-

ной доски. Надо всегда помнить, что ИКТ – это не 

цель, а средство обучения. Компьютеризация долж-

на касаться лишь той части учебного процесса, где 

она действительно необходима. 

Изучение английского языка подразумевает  отра-

ботку фонетических и лексических навыков,  имен-

но поэтому  в начале урока проводится фонетическая  

зарядка. Это начальный этап урока, который предна-

значается  для  формирования  и  совершенствования 

слухо-произносительных навыков учащихся для на-

стройки слухового и речевого аппарата учащихся с 

целью облегчения включения их в сферу изучаемого 

языка. Поэтому  на своих уроках использую видео-

ролики со скороговорками такие как Tongue Twister 

– Big _black_ bug. AVI,TongueTwister - Whether the 

weather. AVI. и другие, используя интерактивную до-

ску. Учащиеся могут прослушать скороговорку, про-

читать  и  воспроизвести  ее  сами  сначала  медленно, 

потом быстрее. Если раньше фонетическую зарядку 

учитель проводил сам, сейчас же можно довериться 

детям,  то  есть  после  прослушивания  скороговорки 

они сами могут ее воспроизвести без каких-либо за-

труднений.                       

При  изучении  нового  лексического  материала 

также  можно  использовать  мультимедийную  ви-

деоэнциклопедию  по  темам  для  определения  темы 

урока.  Видеофильм  выступает  в  роли  наглядности, 

повышая мотивацию учеников, развивая их память, 

совершенствуя  умения  аудирования  и  говорения.

Просмотр фильма вызывает у учеников большой ин-

терес,  они  смотрят  и  слушают  очень  внимательно. 

При  подборе  фильма,  нужно  учитывать,  чтобы  ви-

деоролик был с озвучиванием на английском языке, 

речь диктора была четкой и понятной и не слишком 

быстрой.  Использовать  просмотр  видеороликов  ре-

комендуется  для  стимулирования  иноязычных  вы-

сказываний  обучаемых.  После  просмотра  фильма 

следует вопрос учащимся «How do you think, what we 

are going to speak about today? - Как вы думаете, о чем 

дәстүрлі  ойлау  қабілетін  жақсартады,  икемділігін 

жоғарылатады,  қазақи  музыкалық  тілдің  мәнерлі 

құралдарының  көп  образды  және    әмбебаптылығы  

негіз болып саналады.

Үйлесімді  сезімталдықты  сабақ  барысын-

да  ендірумен  қатар,  танымдық,  домбырада  күйді 

үйлесімді етіп, домбыраны үйрену мен бірге алдағы 

уақытта жақсы меңгеру үшін,  муызкалық  орындау 

қабілеттерін жақсарту.

        

 Пайдаланылған әдебиеттер: 

1.А.  Есенұлы  «Жаратушының  Жолдау  күйі».  А. 

Көкіл, 1997 ж.

2.А.Мұхамбетова  «Ежелгі  түрік  субстаттары 

мәдениетіндегі Батыс Қазақстан күйлері мен 

Орта Азия көкнәрінің мәселесі. // Қазақ дәстүрінің 

музыкасы мен ХХ ғасыр. А: Дайк Пресс, 2002 ж.

3.А. Мұхамбетова «Күй жанрының семантикасы мен 

аксиологиясы». Қазақ дәстүрінің музыкасы мен ХХ 

ғасыр. А: Дайк Пресс, 2002 ж.

www.akmol-orleu.kz

жүктеу/скачать 5,86 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: