Сүттегі ақуыз құрамын формальді титрлеу әдісімен анықтау

Бұл   әдіс   прибордың   «Ақуыз»   әр   түрлілігінің   арасындағы   көрсеткіштер

шкаласының  зерттелетін сүт пен іріткіден өтетін  жарық сәулесінің сынуын

анықтауға негізделген.

Анықтау   техникасы.  Аспапты   электр   желісіне   қосу.   Призма

жазықтығын дистилденген сумен жуып, құрғағанша сүрту. Төменгі призмаға

шыны таяқшамен 3-4 тамшы іріткі тамызып, оны жоғарғы призмамен жабу.

Жоғарғы призманың астындағы тесікке жарық түсіріп орнату. Окулярға

байқап отырып, тұтқаны қара (жоғарғы жақ) және жарық (төменгі жақ) көру

алаңының нақ шерарасын анықтағанша айналдыру.

Түзетуші  шкаланың   үш   үзік   сызығы   қараңғы   жақты   жарық   жақтан

ажыратып   тұратын   сызыққа   қарама-қарсы   тұруы   керек.   Ақуызға   арналған

шкала арқылы бағдарша белгілерін есептеп шығару(Сс). Жоғарғы призманы

аздап   жоғарылату,   жоғарғы   және   төменгі   призмаларды   құрғағанша   сүрту.

Төменгі   призмаға   3-4   тамшы   сүт   тамызып,   жоғарғы   призмамен   жабу.

Түзетуші   шкаласының   қараңғы   және   жарық   көру   алаңының   арсындағы

шекарада   іріткіні   тамызу   арқылы   қалай   үш   үзік   сызықты   анықтайды.

Ақуызға арналған шкала арқылы бағдарша белгілерін есептеп шығару(См).

Белокты келесі формула арқылы есептеп шығару.

Б=См-Сс, мұнда

Б – жалпы белоктың құрамы, %;

См – шкала бойынша призмаға сүт тамызғандағы есептеу көрсеткіші;

Сс - шкала бойынша призмаға іріткі тамызғандағы есептеу көрсеткіші.

Есеп   мысалы.   Сүтті   зерттегенде   «Белок»   шкаласының   бағдарша

көрсеткіштері – 9,8, ал іріткі зерттеуінде – 6,4. 

Іріткі   бөлу   техникасы.  Сауытқа   зерттелетін   сүтті   өлшеп   алу,   10-12

тамшы 4 %-дық хлорлы кальци ерітіндісін қосу. Сауытты резенке тығынмен

жабады,   сілкілеп   араластыру   және   оны   10   минутка   қайнап   жатқан   су

моншасына қояды. Қайнаған соң сауыт ішіндегісін суытады және шыныдағы

конденсат іріткімен араласқандай сілкиді.

Мақта тампоны арқылы шыны түтікшемен сауыттан бөлінген іріткіні

алып, 3-4 тамшысын төменгі призмаға тамызу.

 

Ерігіш ақуыздар (альбумин және глобулин) қайнағанда тұнбаға түседі.

Казеиннің қышқылмен бөлінуі. Колбаға немесе стақанға пипеткамен 10

мл сүт және 50 мл дистилденген су өлшеп алу. Түзілген қоспаға тамшылап 5

пайыздық сірке қышқылын казеин үлпегі пайда болғанша тамызады. Казеин

тұнбасын сүзіп алу.

Казеиннің ұлтабар ферментімен бөлінуі. Фарфор ыдысқа 30-40 мл 35-

40

0 

С дейін жылытылған сүт құяды. Жылдам араластырғанда 5 мл 1пайыздық

ұлтабар ферментінің ерітіндісін құяды және 3-5 минутқа тыныштыққа қояды.

Ұйығандықтың пайда болуын бақылаймыз – параказеин. Ұйығанды  кеседі

және іріткі бөлу үдегенге дейін жылыту. 

Альбумин   мен   глобулиннің   жылумен   бөлінуі.   Казеин   бөлу   кезінде

алынған 5-10 мл мөлдір фильтрат, тұнбаның пайда болуын бақылай отырып

стақанды қайнату, ал содан соң альбумин және глобулин коагуляциясы. 

.

Анықтау техникасы.  Стақанға дистилденген су құйып (30-35

0

С) және

оны   Анализатор   қуысының   алдыңғы   жақтағы   корпусына   орнатады.   4-5

минуттан соң өлшеу нәтижелері сандық индикаторларды шығарады: МАЙ,

СОМО   және   стақанға   су   құйылу   байқалады.   Жоғарыда   көрсетілген

өлшемдерді 2-3 рет қайталау тиіс.

Егер дистилденген судағы көрсеткіштер май бойынша 0,06 пайыздан,

СОМО   бойынша   –   0,20-0,30   пайыздан   аспаса,   аспап   жұмысқа   дайын.

Келеңсіз жағдайда оны жуып, өлшеулерді қайталау керек.

Аспапты 30 мин уақытында соңғы рет су аққан соң стақанды нишадан

шығармай қыздырады. 

Сүт сынамасын дайындау. Май қабаты тұнып қалған болса (қаймақ),

сүтті   су   моншасында   40-45

0

  С   қыздырады   және   араластырып,   30-35  

0

 

С

температурасына дейін суыту қажет.

 

Анализға қышқыл сүтті қолдануға мүлдем рұқсат етілмейді.

Сүт   сынамасы   бар   стақанды   анализатор   қуысына   орнату.   4-5   минут

өткен   соң,   май   және   СОМО   салмақ   үлесінің   нәтижелері   индикаторларға

шығады   және   сүт  сынамасы  стақанға  ағады.  Өлшем  нәтижелерін  белгілеп

алып және қайталау керек. 

Егер екі жалғасқан анализдің жалғасу уақыты бір сағаттан көп болса,

өлшенетін ұяшықтарды келесі ретпен жуу қажет:

-

250 мл шамасында таза суды 70-80  

0

  температурада жылытып,

суды 6-8 реттен кем емес төгіп, қайта құйып анализаторды жуу.

Төгудің   жылдамдығын   тездету   үшін   стақанды   су   алған   соң,

қуыстан алып, қайта шапшаңдылықпен орнына қою керек;

-

аспапты дистилденген суиен жуу керек;

-

жұмыс аяқталған соң аАнализаторды синтетикалық жуу заттары

қосылған сумен жуу қажет. 

Уақыт бойынша сүттің ұюын 3 топқа бөледі: Бірінші топқа – 15

мин аралығында ұйыған сүтті, екінші топқа – 16-дан 40 мин-қа дейін,

үшінші топқа – 40 мин-тан жоғарыларды жатқызады. Нәтижесін жазып

ал.

 5 САБАҚ

Сүтті пастерлеу және табиғилығын бағалау

Аспаптар мен жабдықтар. Шыны түтікке арналған таған, шыны түтік,

1, 2, 5, 10, 20 мл арналған пипетка, термометрі бар су моншасы, тамызғыш,

100 мл сыйымдылыққа арналған химиялы стақандар, құйғыш, сүзгіштер, 50

мл арналған шыны сауыт.

Реактивтер. Натрий фенолфтаеинфосфат ерітіндісі, йодталған кальций

крахмалды   ерітіндісі,   0,5   пайыз   сутегі   тотық   ертіндісі,   кез-келген   әлсіз

қышқыл   ерітіндісі,   күкірт   қышқылы   тығыздығы   1,82   (100   мл   күкірт

қышқылына   1   тамшы   тығыздығы   1,030   болатын   берік   азот   қышқылын

тамызу).

Сүттің табиғилығын анықтау

Шаруашылықтан мемлекетке сатылатын барлық сүт табиғи болуы тиіс.

Табиғи   сүт   астарында   ешқандай   негізгі   құрамы   алынып,   бөгде   зат

қосылмаған сүт айтылған. 

Сүттің   табиғилығын   анқтағанда   сүттің   немен   бұрмаланғандығын

(бұрмалау сипаты) және қаншалықты (бұрмалау дәрежесі) екені анықталады.

Бұрмалау   сипаты   мен   дәрежесін   анықтау   үшін   сүттің   орындық   және

зерттелетін   сынауларын   білу   керек:   тығыздық,   май   құрамы,   СОМО   және

құрғақ заттар.

а) Жеке көрсеткіштердің өзгеруі бойынша бұрмалау сипатын анықтау

(май құрамы, СОМО және құрғақ заттар және тығыздық):

сүтті сумен сұйылтқан кезде  тығыздық,  қышқылдылық, май құрамы,

құрғақ зат және СОМО төмендейді;

қаймағы   алынбаан   сүтті   майсыздандырылған   немесе   қаймақпен

сұйылтса тығыздық жоғарылайды, азын-аулақ СОМО пайызы жоғарылайды,

ал май құрамы төмендейді;

екі мәрте бұрмалаған кезде, яғни сумен де, майсыздандырылған сүтпен

де   сұйылтса,   май   құрамы   күрт   төмендейді,   майсыздандырылған   қалдық

құрамы аздап төмендейді, ал тығыздығы  бір қалыпта немесе соған жақын

болады. 

б) Бұрмалау дәрежесін келесі формулаларды пайдаланып есептейді.

1. қосылған су % =((СОМО-СОМО

1

)/СОМО)*100;

2. қосылған майсыз сүт % =((М-М

1

)/М)*100;

3. екі мәрте бұрмалағанда алдымен бұрмалау дәрежесі, ал содан соң су

және майсыздандырылған сүт мөлшерін жеке анықтайды.

А. Су және майсыз сүт % =100-(М

1

*100)/М

Б. Қосылған су % = 100-(СОМО

1

*100)/СОМО

В. Майсыз сүт % = А-Б

Белгіленуі:   ҚМСҚ   –   құрғақ   майсыздандырылған   сүт   қалдығы

«орынды» сынама; ҚМСҚ

1

 – бұрмаланған сынаманың құрғақ сүт қалдығы; М

– «орынды» сынамадағы май %; М

1

 – бұрмаланған сынамадағы май %.

Фосфотазды сынама

Фосфотаза ферменті 63-65  

0

 

С температура шыдамдылығымен 30 мин

уақытында   жойылады.   Фосфотазды   сынама   бойынша   сүттің

пастерленгендігін немесе шикілігін анықтауға болады. Ол тіпті пастерленген

сүтке 2% шикі сүт қосылғандығын анықтайды.

Анықтау   техникасы.   Шыны   түтікке   2   мл   зерттелетін   сүт   пен   1   мл

натрий   фенолфталеинфосфатын   құяды.   Шыны   түтікті   тығынмен   жабады,

шайқап,   38-40

0

  С   су   моншасына   40   мин   қояды.   Қызғылт   түстің   көрінуі

фосфотаза ферменті. Яғни, сүт шикі немесе жеткілікті пастерленбеген немесе

сүтке шикі сүт қосылған.

Пероксидазды сынама

Сүтті   75

0

 

С-қа   дейін   10   с   және   одан   да   жоғары   уақытта   қыздырса

пероксидоз жойылады.

Анықтау  техникасы.  Шыны түтікке зерттелетін  5 мл сүт,  5-6 тамшы

сутегі   тотығы   ерітіндісін   құйып,   мұқият   араластырады.   Шикі   және   толық

пастерленбеген сүт көгілдір түске боялады.

Лактоальбумин сынамасы

80

0

 С жоғары қыздырса сүт альбумині тұнбаға түседі. Пастерленген сүт

іріткісін   80

0

  жоғарылағанда   қайнатқанда   альбумин   өлпектері   тұнбаға

түспейді.

Анытау техникасы.  Стақанға 5 мл сүт және 20 мл   су құяды. Әлсіз

қышқыл   ертіндісін   24   казеин   өлпектері   түкенше   қосып,   сүзіп   алу.   Сүзу

соңында   алынған   мөлдір   іріткіні   5-10   мл   мөлшерінде   қайнатуы   және

альбумин өлпектерінің бар болуын анықтау.

Сабақ 6

Дайындалып жатқан сүтке ГОСТ. Белсенді және титрленетін

қышқыл. Сүттің бактериалды тұқымдылығын және тазалық дәрежесін

анықтау.

Аспаптар   мен   жабдықтар:  рН-литр,   редуктазник,   сүт   тығыздығын

анықтайтын аспап, 1, 5, 10 және 20 мл арналған пмпеткалар, сүт тазалығын

анықтауға арналған эталон, лавсанды, фланелді немесе мақталы сүзгіштер,

конусты шыны сауыт және 100 мл сыйымды стақан, бюретка, тамызғыштар,

заттық шыны, плиткалар.

Реактивтер: метил көгінің қалыпты ерітіндісі, 0,005 % резазуриннің су

ерітіндісі (ерітінді 24 сағ көп сақтау керек), ащы натрийдің 0,1 н ерітіндіс

(титрленетін ыдысқа салынады), фенолфталеиннің 1%-дық спиртті ерітіндісі,

бояудың бақылау эталоны, 72 % этил спирті, дистилденген су.

Сүттің   санитарлы-гигиеналық   жағдайы   механикалық   қосылыстардың

бар   болуымен   сипатталады   (топ   тазалығы)   бактериалды   тұқымдылық,

микрофлора сипаттамасымен, ауру қоздырғыштардың болуы және басқалары.

Қышылдылығына байқап сүт балғындығын анықтайды.

Көрсеткіштер – сүттің тазалық тобы, бактериалды тұқымдылығы және

қышқылдылығы сортын анықтағанда арбитражды болады.

ГОСТР 52054 – 2003 бойынша шикі сүтті 4-ке бөледі: жоғары, бірінші,

екінші және сортталмаған.

Кесте 7 – Шикі сүттің сорт бойынша сипаттамасы

Көрсеткіштер

Сүтке арналған қалып

Жоғары

сорт

Бірінші

сорт

Екінші сорт

сортсыз

1

2

3

4

5

Иісі және дәмі

Сүтке   тән   таза,   бөтен   иіс   және   өзге

дәмдерсіз

Көрсетілген

азықтандырғышөзге

дәм мен иіс

Қыс-көктем

кезінде   әлсіз

азықтандырғы

ш өзге дәм мен

иіс

 

рұқсат

етіледі

Консистенция

Біртекті   тұнбасыз   және   өлпексіз

сұйықтық. Қатыру рұқсат етілмейді.

Ақуыз өлпектерінің,

механикалық

қоспалардың болуы

Түсі

Ақтан ашық сары түске дейін

Ашық   сары,   ашық

сұрдан   сұр   түске

дейін

Тығыздығы,

кг/м

3

 кем емес

1028

1027

1027

1026,9 кем емес

Қату

температурасы,

-0,520 дан жоғары емес

-0,520-дан жоғары

0

С

Қышқылдылық,

0

Т

16-18

16-18

16-20,99

15,99   төмен   немесе

21,00-ден жоғары

Эталон

бойынша

тазалық

дәрежесі,

топтан   төмен

емес

1

1

2

3

КМАФАнМ,

мың/см

3

300

дейін

300-ден

500

дейін

500-ден   4000

дейін

4000-нан   20000

дейін

Соматикалық

жасушаның

құрамы,

мың/см

3

500

1000

1000

1000-нан жоғары

Анықтау   техникасы.  (қалыпты   әдіспен):   Шыны   түтікке   1   мл   метил

көгін және 10 мл сүтті өлшеп құяды. Араластырған соң шыны түтікті 10

0

 С

өлшеп алу. Араластырған соң шыны түтікті 1,0

0

 

С температурада редуктазаға

қояды. Уақыт бойынша сүт классын және сүттегі бактерия санын анықтау.

Сүттің   резазурин   сынама   ерекшелігі   сүт   класын   бактериалды

тұқымсыздық   арқылы   1   сағ   аралығында   анықтауға   болады.   Редуктаза

ферментінің   әсерінен   резазурин   қызғылт   түсті   резофуринге   айналады.

Айналу   кезінде   көгілдір   түстен   бояу   барлық   түстерді   өткеріп,   тіпті   ақ   та,

қызғылт түс болады. 

Кесте 8. 

Сүт классы

Түссіздену   ұзақтығы,

сағ

1

 

мс

3

 

сүттегі

бактериялардың   нысана

мөлшері

Жоғары

3,5 жоғары

300 мың-нан астам

1

3,5

300 нан 500 мыңға дейін

2

2,5

500 мыңнан 4 млн дейін

3

40 мин

4-тен 20-млн-ға дейін

Анықтау  техникасы.  Шыны  түтікке  1  мл 0,005  пайыздық   резазурин

ерітіндісін және 10 мл сүт құяды. Араластырып тығынмен жауып, 37ұ 10 

0

 С

температурасымен су моншасына 1 сағ қояды. Кестені пайдалана отырып,

сүттің бактериалды былғануын анықтау. Нәтижесін 8-кестеге жазу.

Анықтау   техникасы.  Метал   торшаға   домалақ   сүзгіш   салу.   250   мл

шамасында   сүтті   35-40  

0

  С   температурасында   қыздырып,   мұқият

араластырып және аспап ыдысына құю. Сүтті сүзудің соңына сүзгішті таза

қағазға салып, құрғатып, эталонмен салыстырып және механикалық былғану

тобын анықтау. Зерттеу нәтижелерін 7-кестеге жазу.

А) белсенді қышқылдылық (оқытушы айтады)

Б) Балғын сүттің жалпы қышқылдылығы (титрленетін қышқылдылық)

құрамындағы ақуыз, қышқыл тұз және газдарға негізделген.

100   мл   сүтті   титрлеу   үшін   жұмсалған   денитрленген   сілті   мөлшері

Тернер (

0

Т) градусымен көрсетіледі, ол қышқылдылық деп аталады.

Сүт   қышқылдылығын   анықтаудың   бірнеше   әдісі   бар,   дегенмен

стандартты әдісі көп қолданылады (титрометрлік әдіспен).

Анықтау механикасы. Алдын ала 20

0

 С температурада жылытылған 10

мл сүтті  шыны сауытқа құйып, жақсылап араластырады. 20 мл дистилденген

су   су   және   2-3   тамшы   фенолфталеинмен   қосады.   0,1   н   сілті   ерітіндісін

әрдайым араластыра отырып, 1 мин ішінде жоғалып кетпейтін әлсіз қызғылт

түс пайда болғанша бюреткадан шыны сауытқа қосып отыру керек. Сілті мл-

нің санын 10-ға көбейту керек, яғни 100 мл қайта емептеу керек.

Параллелді анықтамалардың айырмашылығы ұ 1 

0

 Т аспауы керек.

Егер дистилденген су болмаса, сүт қышқылдылығын онсыз анықтауға

болады. Бұл жағдайда титрлеу нәтижесін 2

0

 Т қысқарту керек.

Шектік қышқыл деп максималды қышқылдылықты айтады, сүт балғын

деп саналады және оны сүт заводтарында қабылдайды. Шектік қышқыл 20

0

 

Т

деп   алайық.   Бұндай   жағдайда   10   мл   сүтті   титрлеу   үшін   2   мл   0,1   н   сілті

ерітіндісі жұмсалады, ал 5 мл -1 мл.

Шыны түтікке  бюреткадан  1 мл 0,1 н сілті, 2 тамшы фенолфталеин

және 10 мл су өлшеп алу. Осы шыны түтікке 5 мл зерттелетін сүт құйылады.

Шыны түтікке жауып, шайқап (аудара отыра) және түсі бойынша сүт сапасын

анықтау:   балғын   –   шектік   қышқылдылықтан   төмен   немесе   жоғары

қышқылдылықпен (балғын емес).

Жұмыс 7

Қайнатылған сынама, алкоголді сынама, қышқылды-қайнатылған

сынама, сүтті қантты, хлорлы, золды анықтау.

Қоюлатылған   стерилденген   сүт   өндіруге   арналған   сүт

термотұрақтылыққа   тексеріледі.   Термотұрақтылық   төмендесе,   қышқылды-

қайнатылған,   алкоголді,   хлоркальцийлі   және   жылы   сынамасын   қолданады.

Барлық бұл сынамаларды майсыздандырылған сүтпен құяды. 

Сүттің термотұрақтылығын анықтау.

Фосфатты сынама. Шыны түтікке 10 мл сүт өлшеп алып, оған 1 мл 1,5

н   бір   негізді   фосфорқышқылды   калий   ерітіндісін   қосып,   шайқап,   шыны

түтікті 5 мин су моншасына қояды. Төмен термостұрақтылықты сүтте шыны

түтікте   өлпектер   пайда   болады,   яғни     зарарсыздандырылған   сүт   өндіруге

жарамсыз.

Қышқылды-қайнатылған сынама.  3 таза құрғақ   шыны

 

түтікке 10 мл

сүттен   құ

 

яды,   сәйкесінше   0,7,   0,8   және   0,9   мл   0,1   н   күкірт   қышқылы

ерітіндісін   құйып,   шыны   түтіктерді   3   мин   қайнап   жатқан   суда   ұстайды.

Тұрақты қалпында ақуыз   фазасы болса 0,7 және 0,8 0,1 н күкірт қышқылы

қосылған   шыны   түтіктерде   сүт   ұюы   болмайды.   Егер   көрсетілген   шыны

түтіктерде ұйыса, онда термотұрақтылығы төмен сүт деп саналады.

Алкоголді   сынама  –   сүт   термотұрақтылығының   дәрежесін   анықтауға

мүмкіндік беред. Бұл мақсатпен 10 таза, құрғақ шыны түтікке 2 мл сүттен

құяды және бірдей көлемде этил спиртін құяды, бірінші шыны түтікке 68

пайыз спирт, ал келесілерне спирт концентрациясы 2 пайыз артып отырады.

Шыны түтік құрамын шайқайды (сілкусіз) және реакция 2-3 мин аралығын

қабылдайды. 76 пайыз және одан да жоғары пайыздық спирт қосылған шыны

түтіктерде ұю болса, төмен термотұрақты сүт деп саналады.

Хлоркальцийлі сынама. Таза, құрғақ шыны түтіктерге 10 мл сүт құяды,

әр қайсысына сәйкесінше 0,4; 0,5; 0,6; 0,7; 0,8 және 0,9 мл 1 пайызды кальций

хлоридын (СаСl

2

) қосып, қайнап жатқан су моншасыа 5 мин қояды. Төмен

термотұрақты   сүттің   ұюы   өлпектердің   пайда   болуымен   0,4   және   0,5   мл

кальций хориді қосылған шыны түтіктерде байқалады. Сүт ұюы 0,6 мл және

одан да жоғары реактив қосылған сынамаларда болады.

Жылулық сынама.  Молибден шынылы түтіктерге 2 мл-ден сүт құйып,

бетін   тығынмен   мұқтап   жауып,   ұстағышқа     қояды.   Ұстағыш   шыны

түтіктермен бірге 130

0

  ұ 1  

0

  С алдын ала қыздырылған  ультротермостатқа

құйылады. Температураны 130

0

 С жеткізу үшін глицерин немесе 150

0

 с дейін

қайнай   алатын   техникалық   май   қолданылады.   Ұстағыш+шыны   түтікті

глицерин   немесе   техникалық   майға   салған   соң,   қздырған   уақытын

коагуляцияның уақытын санайды. Қыздырғаннан бастап 5 мин аралығында

коагуляциясы байқалса, онда ол термолабилді сүт деп саналады.

Соңғы   уақытта   Белоусов,   Суровцев   және   Росихина   сүттің

термотұрақтылығын анықтайтын АС-2 аспабын ұсынды. 

Әдіс   келесілерден   тұрады:   кесеге   5   мл   зерттелетін   сүтті   құйып   140

0

дейін   жеткізеді.   Термотұрақтылықсыз   сүт   сынамада   кесе   түбінде   сүт

толығымен коагуленттенеді немесе күйген ақуыз шапқыны пайда болады.

Сүттегі   хлор   мөлшерін   анықтау.  200   мл   шыны   сауытқа   20   мл

зерттелетін сүт, 100 мл дистилденген су, 10 мл 20 пайыздық күкіртқышқылды

мыс   ерітіндісін,   8   мл   ащы   натрий   (100   мл   суға   1   г-нан)және     2   мл   10

пайыздық хромовоксил калий ертіндісін құяды (индикатор).

Алынған ертіндінің бейтарап реакцияға  ие екеніне көз жеткзу керек,

олай   болмаса   оны   ащы   натри   ертіндісімен   бейтараптайды.   Реакцияны

лакмусқа тексереді.

Шыны   сауытқа   белгісіне   дейін   дистилденген   су   құйып,   тығынмен

жауып, жақсылап шайқайды. Содан соң шыны сауыт ішіндегісін сүзеді. 

100 мл өлшеп алып, кірпішті қызыл түс пайда болғанша азотқышқылды

күміспен тирлейді(1 л суға 4,788 г азотқышқылды күміс).  

10   көбейтілген   азотқышқылды   күміс   100   мл   сүт   құрамындағы   хлор

грамм санына сәйкес келеді.

Хлор пайызы хлор санымен есептеледі, граммен белгіленеді.

АМ – 2 сүт анализаторында рефрактометрикалық тәсілімен сүт қантының 

(лактоза) құрамында болуын анықтау.

Сарысу   сынуының   коэффициенті   8   кестеде   көрсетілген   бойынша,   лактоза

құрамында болуына сәйкес.

Зол құрамын анықтау

Сүт   салмағының   жағуына   және   алынған   золдың   өлшенуі   Әдістің

маңызы болып табылады. 

Анықтау техникасы.  1. Фарфор тигельді муфелді пеште шынықтыру керек,

содан   соң   эксикаторда   суыту   және   аналитикалық   таразыда   өлшеу.   Содан

кейін тигельге шамамен 25г сүт өлшеу немесе оны пипеткамен өлшеу. 

Соңғы жағдайда сүт тығыздығы бойынша өзгертулер енгізу.

2.  Су банясында немесе кептіру шкафында сүтті кепкенше булау керек, ал

кепкен   қалдығын   әлсіз   отта   шала   күйдіру   керек.   Түтін   тоқтағаннан   кейін

қыздыруды   жоғарлатып   және   күңгірт   сұр   түсті   қалдық   қалғанша   дейін

жалғастыру керек.

3. Тигельді суыту, 15мл дистилденген суды құйып, содан соң баяу жылыту

керек. Содан кейін золсыз сүзгіден сүзу керек. Тигелдегі қалған қалдықты

аздап   (5   –   6мл)     мөлшерлеп   2   –   3   рет   ыстық   сумен   өңдеу   және   сүзгіге

ауыстыру керек. 

4.   Сүзгіден   өткізілгеннен   кейін   фильтрді   ерімеген   қалдығы   бар   тигельге

ауыстырып, кептіргіш шкафта кептіріп және одан соң муфелді пеште тигелде

ақ-сұр түсті зол қалғанша күшті отта қыздыру керек.

5. Шаюдан қалған  фильтрат тұнбаны зол бар тигельге ауыстырып, кепкенше

буландырып және баяу отта шаншу керек. 

6. Эксикаторда тигельді суыту; аналитикалық таразыда өлшеу және сүттегі

зол мөлшерін формула бойынша есептеу:

З

100









а

б

а

в

Мұндағы З – сүттегі зол мөлшері (%); а – бос тигель массасы (г); б –

сүтпен тигель массасы (г); в – золмен тигель массасы (г).

10 кесте – Коэффициенттің ауытқуы және сүттегі лактозаның мөлшері 

Ауытқу

көрсеткіштері 

Лактоза   құрамы,

%

Ауытқу

көрсеткіштері

Лактоза   құрамы,

%

1,3390

91

92

93

94

95

96

97

98

99

1,3400

01

02

03

04

05

06

07

08

09

1,3410

11

12

13

14

15

3,01

3,06

3,11

3,16

3,21

3,26

3,31

3,36

3,42

3,47

3,52

3,57

3,62

3,67

3,70

3,72

3,77

3,82

3,87

3,93

3,98

1,03

4,08

4,13

4,18

423

1,3416

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

1,3430

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

4,28

4,33

4,38

4,44

4,49

4,54

4,59

4,64

4,69

4,74

4,79

4,84

4,89

4,95

5,00

5,05

5,10

5,15

5,20

5,25

5,30

5,35

5,40

5,45

5,50

5,55

жүктеу/скачать 172,51 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: