Ту хабаршысы

● Технические науки 

 

                                                    

№5 2014 Вестник КазНТУ  

          

66 

Суреттегі  «органикалық  толтырғыш  +  байланыстырғыш  қоспа»  жүйесіндегі  «шағыл  құмы  + 

əктас + сұйық шыны» құрамның анализі төмендегідей қорытындыға келуге мүмкіндік береді. Жоғары 

беріктікке жету үшін кешенді минералды қоспаны төмендегідей мөлшерде қосу керек: шағыл құмы 

4,6  –  5,2  %,  əктас  9,6  –  10,2  %,  сұйық  шыны  органикалық  толтырғыштар  негізіндегі  бетон 

компоненттерінің массасынан 3,4 – 3,8 %. 

Органикалық  толтырғыштар  негізіндегі  бетонның  беріктігіне  органикалық  толтырғыш  жəне 

байланыстырғыш  компоненттерінің  қатынастары  əсер  етеді.  Жүргізілген  тəжірибелік  жұмыстарда 

органикалық  толтырғыштар  негізіндегі  бетонның    құрамындағы  кешенді  минералды  қоспаның 

құрамы анықталды. 

ƏДЕБИЕТТЕР 

1.  Скрипкин Б.А., Семенова З.Я. Сырьевая смесь для арболита // Реф.журн. ВИНИТИ «Химия» (св.том) 

№ РЖ 93.5МЧ0ЧП, Т1 1993. 

2.  Соколов  Б.А.  Чепелев  Р.Н.,  Щербаков  А.С.  и  др.  Влияние  повторного  уплотнения  на  прочность 

арболита. / Науч. тр. Моск. лесотехн. ин-та, вып. 143 «Технология производства древесных плит и пластиков». 

М.: МЛТИ. 1983. С. 103-104. 

3.  Наназашвили И.Х. Структурообразование древесно-цементных композитов на основе ВНВ // Бетон и 

железобетон. – 1991, №12. С. 15-17. 

4.  Jons E.S. Misura continua resistenza delle malte a brevi scadenre. Je Cemento. 1981, №2, p. 61-70. 

5.  Подчуфаров  B.C., Щербаков A.C., Давыдов В.Ф., Григорьева О.Ю. Арболитовая смесь. // Реф. журн. 

ВИНИТИ «Химия» (св. том) № РЖ 97. 5М275П, 1997. 

6.  Хрулев В.М., Магдалин А.А. Арболит на шлакощелочном вяжущем для поселкового строительства // Изв. 

Жилищно-коммун. академии: Городское хозяйство и экология. - М.: ЖКА. 1995, №3, с. 31-34. 

7.  Бабкин В.А., Дьячкова С.Г., Святкин Ю.К., Карнаухов Д.П., Шарова В.В., Семенов М.А., Платилин И.В. 

Способ изготовления арболитовой смеси. // Реф. журн. ВИНИТИ «Химия» (св. том) № РЖ 99. 16 М 29 1 П, 1999. 

8.  А.С.  RU  2036875  С04В18/26.  Сырьевая  смесь  для  изготовления  древесного  строительного 

материала. / В.П. Майко, В.М. Туйнов, В.В. Тимар. Опубл. 23.07.92 Бюл. № 5. 

9.  А.С.  RU  2035429  С04В18/26.  Сырьевая  смесь  для  изготовления  древесного  строительного 

материала. / В.П. Майко, В.М. Туйнов, В.В: Тимар. Опубл. 23.07.92 Бюл. №12. 

10. Dent  Slasser  L.S.,  Kataoka  N.  The  chemistry  of  «alkaly  -  aggregat»  reaction  /  Cement  and  Concrete 

research. 1981. v 11, 1 p. 1 - 9. 

11. A.C.  SU  1211239  C04B18/30.  Сырьевая  смесь  для  изготовления  древесно-минеральных  плит./  Г.Д. 

Урываева, Б.К. Скрипкин, А.В. Дмитриева, Н.Н. Меркулова. Опубл. 14.03.83. Бюл. № 2. 

12. Хрулев  В.М.  Совершенствование  технологии  и  улучшение  свойств  композиционных  изделий  из 

древесины / Новое в строительном материаловедении. Сб. науч. трудов. - М.: МГУПС. 1996 - с. 72- 75. 

13.  А.С.  SU  1822399  С04В16/00.  Смесь  для  изготовления  теплоизоляционных  изделий.  /  М.Ф. 

Ефременков, Е.Н. Губанова. Опубл. 02.01.90. Бюл. № 7. 

14. Куннос Г.Я. Опилкобетон. –Рига, изд-во АН ЛатвССР, 1960. 

15. Ратинов В. Б., Розенберг Т. И. Добавки в бетон. М.: Стройиздат, 1973. 207 с. 

16. Боженов  П.  И.  Комплексные  использование  минерального  сырья  для  производства  строительных 

материалов. М.: Госстройиздат, 1963г. 

17. Удербаев  С.  С.  Комплексные  использование  отходов  промышленности  и  сельского  хозяйства  в 

производства  строительных  материалов.  Сборник  материалов  V  международной  научно-технический 

конференций. 

18. Арболит:  проблемы  и  перспективы:  Научно-темат.  сб.  Росколхозстройобъединение,  проект.-технол. 

произв.  объ-ие  “Сельхозстройматериалы”;  [Ред.кол.:  М.И.  Клименко  и  др.]  –Саратов:  Изд-во  Саратов 

университета, 1982. –79с. 

19. Бужевич  Г.А.,  Савин  В.И.  Состояние  и  основные  направления  научно-исследовательских  работ  по 

арболиту. // Арболит. Производство и применение. –М., СИ, 1977. –с.44. 

20. Справочник по производству и применению арболита./ П.И.Крутов, И.Х.Наназашвили, Н.И.Склизков 

и др: Под. ред. И.Х. Наназашвили. –М., СИ. 1987, -208с. 

21. Бухаркин    В.И.,  Свиридов  С.Г.,  Умянков  П.И.  и  др.  Использование  древесных  отходов  для 

производства арболита. –М., Лесная промышленность, 1975. 

22. Камилов  Х.Х.  Технология  и  свойства  арболита  на  основе  безобжигового  вяжущего  и 

сельскохозяйственных отходов. Автореф. на соиск. уч. степени канд. техн. наук. Ташкент, 1997. 20с. 

23. Касимов И.К., Тулаганов А.А., Абдукамилов Ш.Т. Особенности получения арболита на основе гуза-

паи. /Бетон и железобетон, №5. М., 1991. с.20-22. 

24. Крылов  Б.А.,  Хакимов  Ш.А.  Эффективный  легкий  бетон  с  органическим  заполнителем  из  стеблей 

хлопчатника. /Бетон и железобетон, №9. М.,1993. с.6-9. 

25. Андрианов 

Р.А., Байболов С.М., Красиков Ю.К. Вяжущие вещества для производства отделочных, 

теплоизоляционных и гидроизоляционных материалов. - Алма-Ата: изд. Мектеп. 1983. - 318 с. 

● Техникалыќ єылымдар 

 

ЌазЎТУ хабаршысы №5 2014  

 

67

26. 3авадский  Г.В.,  Белозерова  Н.Г,  Исследование  композиционного  материала  на  основе  растворимого 

стекла // Изв. вузов. Строительство и архитектура. 1980, №6, с. 61-64. 

27. Волженский  А.В.,  Буров  Ю.С.,  Колокольников  B.C.  Минеральные  вяжущие  вещества.  М.,  Изд-во 

литературы по строительству, 1966, с.407. 

28. Акчабаев  А.А.  Исследование  влияния  некоторых  технологических  факторов  на  интенсификацию 

твердения арболита. Автореф. на соиск. уч. степени к.т.н. –М., 1977. –19 с.   

29. Еремин Н.Ф. Процессы и аппараты в технологии строительных материалов: Учеб. для вузов по спец. 

«Производство строит. изделий и конструкций». –М., Высш. шк,. 1986. –с. 20-22.   

30.  Адлер Ю. П., Маркова Е. В., Грановский Ю.В. Планирование эксперимента при поиске оптимальных 

условий. М.: Наука, 1971. С. 145-212. 

31.  Вознесенский  В.  А.  статистические  решения  в  технологических  задачах.  Кишинев:  карта 

Молдавеняскэ, 1968. С. 232. 

 

REFERENCES 

1.  Skripkin B.A., Semenova Z.Ja. Syr'evaja smes' dlja arbolita // Ref.zhurn. VINITI «Himija» (sv.tom) № RZh 

93.5MCh0ChP, T1 1993. 

2.  Sokolov B.A. Chepelev R.N., Shherbakov A.S. i dr. Vlijanie povtornogo uplotnenija na prochnost' arbolita.             

/ Nauch. tr. Mosk. lesotehn. in-ta, vyp. 143 «Tehnologija proizvodstva drevesnyh plit i plastikov». M.: MLTI. 1983. S. 

103-104. 

3.  Nanazashvili  I.H.  Strukturoobrazovanie  drevesno-cementnyh  kompozitov  na  osnove  VNV  //  Beton  i 

zhelezobeton. – 1991, №12. S. 15-17. 

4.  Jons  E.S. Misura continua resistenza delle malte a brevi scadenre. Je Cemento. 1981, №2, p. 61-70. 

5.  Podchufarov  B.C.,  Shherbakov  A.C.,  Davydov  V.F.,  Grigor'eva  O.Ju.  Arbolitovaja  smes'.  //  Ref.  zhurn. 

VINITI «Himija» (sv. tom) № RZh 97. 5M275P, 1997. 

6.  Hrulev V.M.,  Magdalin  A.A.  Arbolit  na  shlakoshhelochnom  vjazhushhem  dlja  poselkovogo  stroitel'stva                 

// Izv. Zhilishhno-kommun. akademii: Gorodskoe hozjajstvo i jekologija. - M.: ZhKA. 1995, №3, s. 31-34. 

7.  Babkin V.A., D'jachkova S.G., Svjatkin Ju.K., Karnauhov D.P., Sharova V.V., Semenov M.A., Platilin I.V. 

Sposob izgotovlenija arbolitovoj smesi. // Ref. zhurn. VINITI «Himija» (sv. tom) № RZh 99. 16 M 29 1 P, 1999. 

8.  A.S.  RU 2036875 S04V18/26. Syr'evaja smes' dlja izgotovlenija drevesnogo stroitel'nogo materiala. / V.P. 

Majko, V.M. Tujnov, V.V. Timar. Opubl. 23.07.92 Bjul. № 5. 

9.  A.S.  RU 2035429 S04V18/26. Syr'evaja smes' dlja izgotovlenija drevesnogo stroitel'nogo materiala. / V.P. 

Majko, V.M. Tujnov, V.V: Timar. Opubl. 23.07.92 Bjul. №12. 

10. Dent  Slasser  L.S.,  Kataoka  N.  The  chemistry  of  «alkaly  -  aggregat»  reaction  /  Cement  and  Concrete 

research. 1981. v 11, 1 p. 1 - 9. 

11. A.C.  SU  1211239  C04B18/30.  Syr'evaja  smes'  dlja  izgotovlenija  drevesno-mineral'nyh  plit./  G.D. 

Uryvaeva, B.K. Skripkin, A.V. Dmitrieva, N.N. Merkulova. Opubl. 14.03.83. Bjul. № 2. 

12. Hrulev V.M.  Sovershenstvovanie  tehnologii  i  uluchshenie  svojstv  kompozicionnyh  izdelij  iz  drevesiny                      

/ Novoe v stroitel'nom materialovedenii. Sb. nauch. trudov. - M.: MGUPS. 1996 - s. 72- 75. 

13. A.S.  SU 1822399 S04V16/00. Smes' dlja izgotovlenija teploizoljacionnyh izdelij. / M.F. Efremenkov, E.N. 

Gubanova. Opubl. 02.01.90. Bjul. № 7. 

14. Kunnos G.Ja. Opilkobeton. –Riga, izd-vo AN LatvSSR, 1960. 

15. Ratinov V. B., Rozenberg T. I. Dobavki v beton. M.: Strojizdat, 1973. 207 s. 

16. Bozhenov P. I. Kompleksnye ispol'zovanie mineral'nogo syr'ja dlja proizvodstva stroitel'nyh materialov. M.: 

Gosstrojizdat, 1963g. 

17. Uderbaev  S.  S.  Kompleksnye  ispol'zovanie  othodov  promyshlennosti  i  sel'skogo  hozjajstva  v  proizvodstva 

stroitel'nyh materialov. Sbornik materialov V mezhdunarodnoj nauchno-tehnicheskij konferencij. 

18. Arbolit: problemy i perspektivy: Nauchno-temat. sb. Roskolhozstrojob#edinenie, proekt.-tehnol. proizv. ob#-

ie “Sel'hozstrojmaterialy”; [Red.kol.: M.I. Klimenko i dr.] –Saratov: Izd-vo Saratov universiteta, 1982. –79s. 

19. Buzhevich G.A., Savin V.I. Sostojanie i osnovnye napravlenija nauchno-issledovatel'skih rabot po arbolitu.  

// Arbolit. Proizvodstvo i primenenie. –M., SI, 1977. –s.44. 

20. Spravochnik  po  proizvodstvu  i  primeneniju  arbolita./  P.I.Krutov,  I.H.Nanazashvili,  N.I.Sklizkov  i  dr:  Pod. 

red. I.H. Nanazashvili. –M., SI. 1987, -208s. 

21. Buharkin    V.I.,  Sviridov  S.G.,  Umjankov  P.I.  i  dr.  Ispol'zovanie  drevesnyh  othodov  dlja  proizvodstva 

arbolita. –M., Lesnaja promyshlennost', 1975. 

22. Kamilov  H.H.  Tehnologija  i  svojstva  arbolita  na  osnove  bezobzhigovogo  vjazhushhego  i 

sel'skohozjajstvennyh othodov. Avtoref. na soisk. uch. stepeni kand. tehn. nauk. Tashkent, 1997. 20s. 

23. Kasimov  I.K.,  Tulaganov  A.A.,  Abdukamilov  Sh.T.  Osobennosti  poluchenija  arbolita  na  osnove  guza-pai. 

/Beton i zhelezobeton, №5. M., 1991. s.20-22. 

24. Krylov B.A., Hakimov Sh.A. Jeffektivnyj legkij beton s organicheskim zapolnitelem iz steblej hlopchatnika. 

/Beton i zhelezobeton, №9. M.,1993. s.6-9. 

● Технические науки 

 

                                                    

№5 2014 Вестник КазНТУ  

          

68 

25. Andrianov  R.A.,  Bajbolov  S.M.,  Krasikov  Ju.K.  Vjazhushhie  veshhestva  dlja  proizvodstva  otdelochnyh, 

teploizoljacionnyh i gidroizoljacionnyh materialov. - Alma-Ata: izd. Mektep. 1983. - 318 s. 

26. 3avadskij G.V., Belozerova N.G, Issledovanie kompozicionnogo materiala na osnove rastvorimogo stekla // 

Izv. vuzov. Stroitel'stvo i arhitektura. 1980, №6, s. 61-64. 

27. Volzhenskij A.V., Burov Ju.S., Kolokol'nikov B.C. Mineral'nye vjazhushhie veshhestva. M., Izd-vo literatury 

po stroitel'stvu, 1966, s.407. 

28. Akchabaev  A.A.  Issledovanie  vlijanija  nekotoryh  tehnologicheskih  faktorov  na  intensifikaciju  tverdenija 

arbolita. Avtoref. na soisk. uch. stepeni k.t.n. –M., 1977. –19 s.   

 

С.С. Удербаев  

Применение  комплексной  минеральной  добавки  в  технологии  бетона  на  основе  органических 

заполнителей 

Резюме:  Разработаны  новые  составы  комплексной  минеральной  добавки,  улучшающей  строительно-

технические  свойства  бетона  на  основе  органического  заполнителя.  Экспериментально  определены  и 

исследованы  свойства  арболита  на  основе  местных  растительных  отходов  сельского  хозяйства.  Предложена 

рациональная технология арболита с использованием комплексной минеральной добавки.

 

Ключевые  слова:  комплексная  минеральная  добавка,  известняк,  жидкое  стекло,  свойства,  технология, 

рисовая лузга, арболит, прочность. 

 

S.S. Uderbayev  

Application of a complex mineral additive in technology of concrete on the basis of organic fillers 

Summary: New structures of the complex mineral additive improving construction and technical properties of 

concrete on the basis of organic filler are developed. Properties of wood concrete on the basis of local vegetable waste 

of  agriculture  are  experimentally  defined  and  investigated.  The  rational  technology  of  wood  concrete  with  use  of  a 

complex mineral additive is offered. 

Key words: complex mineral additive, limestone, liquid glass, properties, technology, rice pod, wood concrete, 

durability. 

 

 

ЖОК 621.391.26 (574) 

М.З. Якубова, А.Е. Анарбаев  

(КазНАЕН академигі, Қ.И. Сəтбаев атындағы Қазақ ұлттық техникалық университеті, 

Алматы, Қазақстан Республикасы) 

 

БЕЙНЕЛЕРДІ ҚЫСУДЫҢ ФОРМАТЫ ҮШІН МИНИМАЛДЫ  

ДИСКРЕТИЗАЦИЯ ЖИІЛІГІН ЕСЕПТЕУ 

 

Аңдатпа.  Осы  жұмыста  сандық  мəліметтерді  қысудың  негізгі  форматтардың  талдауы  жəне  олардың 

видео  жəне  бейне  кодектерінде  қолданылуы  көрсетілген.  Суреттерді  қысудың  технологиясы  Microsoft  Word 

бағдарламада  JPEG-сурет  қысуында  нақты  мысалында  қарастырылған.  Кодекпен  өңдеу  алдында  кез-келген 

аналогты  сигнал  сандалуы  керек.  Жұмыста  түрлендіргіштің  аналогты-сандық  негізгі  параметрлерін  есептелуі 

жасалған. Ол бастапқы аналогты сигналдың дискретизациясын орындайды.  

Негізгі сөздер: видеокодек, мəліметтерді қысу, аналогты-сандық түрлендіргіш, дискретизация, сигналды 

сандық өңдеу. 

 

Бiрiншi  компьютерлердiң  пайда  болуынан,  ал  онымен  бірге  мəліметтерді  сақтау  сандық 

құрылғылар,  аналогтан  толық  сандық  əдіске  біртіндеп  ауысу  басталды.  Видеоны  өңдеу  жəне  оны 

сақтау кезінде сапаны жоғалтпау жаралары. Видеоның салмағы қандай. PAL немесе SECAM стандарт 

видеобейнесі  -  бұл  суреттердiң  секундына  25  кадрлар  жиiлiгiмен  бейнеленетiн  тiзбегi.  Бiр  сандық 

кадрда 720х576 нүктелер болады, онда  414 мың 720 элементтер (пиксельдер) бар. Əр нүкте  16,7 млн. 

түстердің бірін жəне компьютерде 3 байт орынға ие болуға  иемдене алады. Демек,  бiр кадр 1,2 Мб 

шамасында орынға ие болады. 

Стандартты  жиiлiкте  секундына  30 Мб  шамасында  санды  аламыз,  онда  тек  қана  бір  сағаттық 

сығылмаған  видео  (дыбыспен  бірге)  сақталуы  107  Гб  түседі.  Бiрақ  видеоның  прогресі  бір  орында 

тұрмайды.  Максималды  мүмкін  сапа  HDTV  (жоғары  айқындық  ТВ)  жеткізіледі,  бұл  формат 

1920х1080 нүктелер рұқсатымен беріледі. Басқа тең жағдайларда, бір секундтағы кадр топтамасы 148 

Мб (сағатына 521 Гб) орын алады. Ұқсас көлемдерi сақталатын видеодан құтылу жəне компьютердiң 

ресурстарын  рационал  емес  қолданудан,  сонымен  бірге  видеосюжетті  тарату  мүмкіндігін  қолдану 

● Техникалыќ єылымдар 

 

ЌазЎТУ хабаршысы №5 2014  

 

69

үшін видеоны сығудың əр түрлi амал-тəсiл жасалынды. Сығылған файлдар сығылмаған файлдардан 

едəуір аз жəне екі негізгі санатқа ұсақталады: «жоғалтулармен» жəне «жоғалтуларсыз». [1.2]. 

Бейне  туралы  барлық  ақпарат,  егер  де  қорытынды  бейне  өлшем  бiрнеше  артық 

алынсада,сақталуы  жоғалтусыз  сығу  қамтамасыз  етедi.  Жоғалтулармен  сығу,  қарама-қарсылықта, 

едəуiр  кiшi  мөлшердегі  файлдарды  құра  алады.  Бұған  жетедi,  бейнелеу  туралы  мəлiмет  саралап 

лақтырып  тастайды.  Нəтижеде  қорытынды  қысылған  файл  түпнұсқа  аса  бiрдей  емес  болады. 

Қысылған файлдар жəне олардың түпнұсқалардың арасындағы көрiнетiн айырмашылықтар «сығудың 

ақаулары» деп аталады. 

Файлдарды сығуда пайдалынатын форматтарды талдайық. Адам көзіне көренбейтіндей, əдетте 

бейненің  ерекшеліктерін  ескермей  сығу  болады,  кейде  ақпараттың  қайсыбір  жоғалтусыз  сығу 

жасалады. Сығылған видео ағын желінің өткізу қабілетін жəне қатты жадының бос зерде көлемің аз 

қажет  етеді.  Видеоны  анализ  жəне  көру  үшін  алынған  ағынды  ашу  керек,  яғни  сығуға  кері, 

түрлендіру  алгоритмін  қолдану  керек.  Кадрді  сығуға  жəне  кері  қалпына  келтіру  алгоритм 

қисындастыруы видеокодек деп аталады.   

Сығу  процесінде  видео  ағын  мөлшерін  қысқарту  үшін  бейненің  түс  реңк  санын  азайтады, 

пикселдің қайталанатын мəнің алып тастау [3]. 

Видео  бақылауда  қолданатын  ең  таңдамалы  сығу  форматын  қарастырайық:  MJPEG,  MPEG-4 

жəне H.264.  

Ретті қозғалмайтын суретті сығуға МJPEG форматы қолданылады. Ішкі кадрлік болатын əрбір 

кадрға  жеке  сығу  жасалады.  Одан  тəуелсіз  жеке  суреттер  пайда  болады.  MJPEG  форматтан  болып 

жатқан  оқиғадан  айқын  сурет  кадрларды  алуға  болады,  ол  процессордың  жоғары  өнімділігін  қажет 

етпейді,  бірақ  желіні  артып  тартады  жəне  диск  кеңестігінің  үлкен  көлемін  қажет  етеді.  Сондықтан 

видеоархивті  ойнағанда  суреттің  сапасы  жақсы  болып  тұрады.  Камерадан  мəліметтер  жоғалтумен 

жəне  бұрмалаумен  келеді.  Камераны  дұрыс  күйге  келтірсе,  адам  көзі  JPEG-тегі  бұрмалауға  мəн 

бермейді.  

           MPEG-4  жəне  H.264  формат  үшін  сығу  ішіндегі  бір  кадр  жəне  кадр  топтамасына  жасалады. 

H.264  видеоформат  (оптимизацияланған  MPEG-4  немесе  MPEG-4  part  10)  жеке  сурет  ретін  емес, 

ағынды  видеоны  ұсынады.  Əрбір  кадрді  сақтамайды,  тек  қана  тірек  бейнені  жəне  оның  келесі 

өзгерістерді  сақтайды.  Осы  форматтың  артықшылығы  болып  саналады. Бейненің  едəуір  бөлігі  бір 

қалыпты  болғанда,  MJPEG-ке  қарағанда,  видео  үзіндінің  қорытынды  мөлшері  əлдеқайда  аздау 

болады [4].  

Егер де MJPEG форматы əр 200 кбайт суреттерді жіберу мүмкін болса, онда H.264 форматы 200 

кбайт  салмақпен  бір  тірек  бейнелеуді  жəне  анағұрлым  кiшi  мөлшері  бар  оның  келесi  өзгертілерді 

жібереді. Нəтижесінде H.264 форматтың видео үзіндісі MJPEG формат тəріздес үзіндісінен 70-90% аз 

болады.  Тиiсiнше  желi  өткiзгiштiк  қабiлет  анағұрлым  кiшi  талап  етiледi,  бiрақ  H.264  форматтың 

есептеуiш ресурстары айтарлықтай артық талап етедi. Өткiзiлген эксперименттердiң MJPEG алгоритм 

сығуы  əр  кадрда  адам  көзіне  елеусiз  артық  ақпаратты  қарапайым  алыстатқанын  көрсетедi. Толық 

бейнелеуді  (тірек  кадр)  ұстанатын  I-frames  кадрлар  H.264  формат  үшін  тəн.    Ағынды  сығуда 

дифференциалдық кодтау жəне қимылдың блокты компенсация əдістері қолданады [5]. 

Дифференциалданған  кодтау  кезінде  ағымдағы  кадр  негізгімен  салыстырылады.  Кодтау 

өзгерген пиксельдер үшiн ғана болады. Бұл əдiс суреттiң болмашы өзгеруiнде оңтайлы. 

H.264  формат  видеоны  сығуды  тиімділікті  жоғарлату  үшін  жетілдірілген  əдіс  пайда  болды.  I-

frames  кадрларды  кодтау  үшін  болжамдау  əдісі  қолданылады,  суреттің  сапасы  төмендемей, 

сақталынатын  өзгерулердiң  мөлшерін  кемiтуге  алып  келеді.  Бұл  əдiстi  өткiзу  үшiн  моноблоктар 

пайдаланады,  ол  үшін  пиксельдердiң  салыстыруы  жүргiзiледi.  P-frames  жəне  B-frames  кодтау  үшін 

компенсация  қимылдың  блокты  жетілдірілген  механизмі  пайдаланады:  Негiзгi  кадрлар  (блоктар) 

облыстарында  ерiктi  мөлшерде  кодтаушы  өз  таңдау  бойымен  іздейді.  Кодтаушы  дəл  тура  келуін 

шығару  үшін  блоктың  мөлшерін  немесе  формасын  өзгертуге  мүмкіндік  береді  [6]. Қысу  процесі 

əрдайым  кідіртумен  өтеді,  өйткені  жүйеге  қысу,  кадрді  желімен  тасымалдау,  клиент  мониторына 

көрсетуге  уақыт  жұмсау  керек  болады.  Егер  камераны  нақты  уақытта  басқару  керек  болса,  кідірту 

уақыты маңызды факторды болып көрiнедi. Тағы бiр маңызды параметр - сығудың коэффициенті. Ол 

қаншалықты кодсыздандырылған кадр нақты  суреттен ерекшеленетіндігін анықтайды. Қаншалықты 

кадр  күштірек  сығылса,  соншалықты  кем  бит  орын  алады  жəне  желі  арқылы  оңай  беруге  болады. 

Дегенмен ақпараттың едəуiр бөлiгі кодтау кезінде жоғалып кеткен болады [7].  

MPEG-4  жəне  H.264  формат  сығуының  маңызды  мінездемесі  видео  ағынның  режимi  болып 

табылады.  Көбінесе  айнымалы  (VBR)  жəне  тұрақты  (CBR)  режимдер  таңдалады.  Түсiрiлiмнiң  əр 

● Технические науки 

 

                                                    

№5 2014 Вестник КазНТУ  

          

70 

түрлi шарттары үшiн жəне жүйенiң əр түрлi мiнездемелерi үшін əр түрлi режимдер оңтайлы болады.  

CBR  желі  арқылы  тұрақты  өлшемдi  видеоағын  жібереді,  сондықтан  оны  арнаның  шектеулі  еніне 

жағдай  үшiн  пайдаланады.  Мынау  режимде  видео  мəліметттер  желі  бойынша  беріледі.  Суреттiң 

сапасы  тұрақты  өлшемде  өзгеріп  отырады.  Қозғалысы  жоқ  кадрдың  сапасы  қозғалысы  бар  кадрдан 

айқын ерекшеленеді. Қозғалысы көп кадрда сурет сапасы нашарлайды. Видеобақылау жүйелерiндегi 

мынау  нұсқаны  сирек  пайдаланады,  өйткенi  əдетте  үлкен  құндылығы  бар  жəне  оператор  үшiн 

қызығушылық видео өзгеруде болған кесiндiлер. 

VBR бейненің тұрақты сапа беруге рұқсат береді, бірақ əр түрлі шарт үшін кадр өлшемі ауыса 

береді. Бұл режимді видеобақылау жүйелерінің басым көпшілігі пайдаланады. Желінің параметрлерін 

есептегенде қоры бар желіні таңдау керек. Видео камерадан келетін жазба өз-өзіне үлкен құндылығы 

жоқ.    Видео  бақылаудың  қазіргі  заманғы  жүйелері  күзетiлетiн  объектiлерде  анлаиз  жасау  жəне 

алдын-ала қауіп-қатерден сақтау. Бұл бағытта оператордың жұмысын барынша жеңiлдетуге кəсiптiк 

бағдарламалық  қамтамасыз  ету  көмектеседi.  Қазiргi  заманғы  бағдарламалық  жүйелердің  көпшiлiгі 

камерадан  сығылған  кодталған  видеоны  алады,  сығуға  кері  амал,  анализ  жəне  архивке  жазады. 

Алынған  видео  ағынды  ашу  үшін  серверлiк  жабдықтың  зор  есептеуiш  ресурстары  талап  етiледi. 

Өңдейтiн  серверлерге  масштаб  жүйесiн  құру  жағдайда  өте  көп  шығыстар  кетеді. Мынау  сұрақты 

видеоағынның  анализ  технологиясының  толық  ашудан  босатуысыз  шешілуге  рұқсат  береді  - 

бағдарламаға кадрді тұтастай ашуға керек жоқ, анализ үшін аралық қайта кодтаудың мəлiметтерi ғана 

керек.  Аналитика  ресурстардың  жоғары  сапа  сақтағанда  есептеуiш  жабдықтың  анағұрлым  аз  керек 

етіледі. Камералардың үлкен мөлшерi бар видеожүйелерiндегi жəне үлкен есептеуiш шығындар талап 

ететiн технологияны пайдалануда өзектi болады.   

Желіні  жəне  процессорды  минималды  жүктейтін  жəне  суреттің  жоғары  сапамен  қамтамасыз 

ететін формат əлі жоқ [8]. 

Видео форматты таңдағанда видео жүйенің оңтайлы құрылысы үшін келесіні ескеру керек: 

 кадрда өзгерудің мінездемесі жəне қарқындылығы;  

 желінің өткізгіштік қабілеті;  

 кадрлардың ауысу жиілігі;  

 Бейненің керекті сапасы (сығу коэффициентінен тəуелді);  

 уақыт кідірісінің шегі;  

 жүйенің бюджеті.  

Мегапиксельді камераны қолданатын масштабты жүйені құру үшін Н.264 форматы оптималды 

болады.  Ол  салыстырмалы  ені  төмен  каналды  қажет  етеді,  мəліметтердің  жоғары  жылдамдық 

жіберуін қамтамасыз етеді, себебі сол форматта видео мұрағат диск кеңістігінің минималды көлемін 

орын алады.  Алайда төмен талабымен видео жүйені құру үшін MJPEG форматы оптималды вариант 

болады. Осы форматта H.264 қарағанда бейненің сапа жоғалтуы аз болады. 

Word-та  кез-келген  суретті  сығудың  қарапайым  əдісті  көреміз.  Төменде  1-ші  суретті  ие 

боламыз. 

Команда суретте оң батырмасымен шерткенде рұқсат болады. Сонда түсіп қалатын мəзір пайда 

болады  жəне  Формат  рисунка  командасын  таңдау  керек.  Немесе  алдын-ала  бейнені  белгілеп 

көлденең Меню-дан Формат/Рисунок команданы орындау қажет. Формат/Рисунок (2 сурет) диалог 

терезесінде суретпен жұмыс істеу қосымша атқарымдары жетімді болады. 

 

 

 

жүктеу/скачать 15,98 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: