Беделов камбар амангельдиевич

103 
үшін сауалнама нәтижелерін автоматты түрде өңдеуді қолдайтын және оларды 
диаграммалар мен графиктер түрінде ұсынатын бұлттық онлайн сауалнама 
қызметі пайдаланылды. Ісәрекеттік және когнитивтік критерийлердің 
диагностикасы сауалнама ретінде және зертханалық жұмыстың, студенттердің 
өзіндік жұмысының орындалуын бағалаудың нәтижелері бойынша жүргізілді. 
Бұлттық технологияларды зерттеу мотивінің көрсеткіштерін анықтау 
үшін «Студенттің бұлттық технологияларды пайдалануға дайындығы» және 
«Бұлттық технологияларды оқытуда пайдалану ынталандыруын анықтауға» 
арналған сауалнама әзірленді. Сауалнамалар жасау кезінде студенттердің оқу 
мотивациясының әдістемесі және оқу мотивациясын анықтау әдістемесі 
ескерілді. Мотивацияны анықтауға арналған сауалнамада «Мұғалім ақпараттық 
технологиялардың жаңа құралдарымен жұмыс істей алуы керек пе?», «Сіз 
бұрын таныс емес жаңа ақпараттық технологияларды үйренуге қалай 
қарайсыз?», «Сіз бұлттық технологияларға негізделген желілік қызметтермен 
жұмысты игергіңіз келе ме?», «Сабақтарға дайындық кезінде бұлттық 
сервистерді пайдаланасыз ба?» және т. б. Мотивация диагностикасының 
талдауы төмендегі диаграммаларда студенттерге бұлттық технологияларды 
үйретуге ынталандырудың жоғары деңгейін көрсетеді (13-сурет) [115].
«Студенттің оқу барысында бұлттық технологияларды пайдалануға 
дайындығы» сауалнамасы студенттердің АКТ-ны меңгеру деңгейін, 
аппараттық-бағдарламалық қамтамасыз етудің деңгейі мен жай-күйін, олардың 
дербестік дәрежесін анықтауға мүмкіндік береді: «Лицензияланған/ 
лицензияланбаған бағдарламалық қамтамасыз етуді пайдалану», «Сіздің 
компьютеріңізде бұлттық дискілердің қайсысы орнатылған?», «Сіздің 
смартфоныңыздың операциялық жүйесі әдепкі қалпы бойынша қай бұлттық 
дискілерге байланған?», «Сіздің компьютеріңіздің операциялық жүйесі әдепкі 
қалпы бойынша қай бұлттық дисклерге байланған?», «Деректерді сақтау үшін 
«бұлтты» пайдаланасыз ба?», «Бұлттық сервистерді пайдаланасыз ба?» және 
т. б. 
Техникалық оқыту құралдарының, бағдарламалық қамтамасыз етудің 
жай-күйін және студенттердің өзіндік жұмыс істеу қабілетін талдау барысында 
(14-сурет) студенттердің жеке компьютерлермен, ноутбуктермен және т.б. 
техникалық оқыту құралдарымен қамтамасыз етілуінің жеткіліксіз деңгейін 
анықтады, студенттер бұлттық технологияларды оқуға дайын емес, өздігінен 
оқу деңгейі төмен, дегенмен кейбіреуі бұлттық сервистерді пайдалануды біледі 
[115]. Студенттерді бұлттық технологияларға оқыту нәтижелері 15-суретте 
келтірілген. 

104 
Сурет 13 - Студенттердің бұлттық технологияларды үйренуге ынталандыру 
деңгейін диагностикалау нәтижелері 

105 
Сурет 14 - Студенттердің бұлттық технологияларды үйренуге дайындығын 
диагностикалау нәтижелері 

106 
Сурет 15 - Студенттерді бұлттық технологияларға оқыту нәтижелері 

107 
Зерттеудің үшінші кезеңде шынайы нәтижелерін алу үшін біз 
педагогикалық 
зерттеулерде 
қолданылатын 
математикалық 
әдістерді 
қолдандық [136]. Курстың негізгі теориялық тақырыптары мен мұғалімнің 
кәсіби міндеттеріне сәйкес ісәрекеттік критерийлерін есептеу жүргізілді және 
бұл әдістер төменде берілген 14-кестеде көрсетілген. 
Экспериментке екі топ алынды: эксперименттік және бақылау, әр топ 30 
адамнан тұрды. Әр топ бойынша эксперимент кезеңінің «басталуында» және 
«соңында» алынған нәтижелерді есепке алдық. Негізгі сәттерге қысқаша 
тоқталайық.
Эксперименттің басында және соңында біз нәтижелерді 
бағалаудың негізі ретінде мотивациялық, белсенділік және когнитивтік 
критерийлерді қолдандық. Белсенділік пен танымдық критерийлердің 
диагностикасы зертханалық жұмыстар мен студенттердің өзіндік жұмыстарын 
орындау нәтижелері бойынша жүргізілді. 
Диссертациялық жұмыстың 1.3 – бөлімінде
біз болашақ информатика 
мұғалімдерінің бұлттық технологиялар саласындағы құзыреттілігін келесі 
деңгейлерге бөлдік: қарапайым (бастауыш), орта, жоғары (озық, кәсіби). 
Болашақ информатика мұғалімдерінің бұлттық технологияларды оқытудың 
таңдалған мазмұнына, таңдалған құралдарына, формалары мен әдістеріне 
байланысты бұлттық технологиялар саласындағы құзыреттілігінің қарапайым 
деңгейіне қол жеткізіледі. Болашақ информатика мұғалімінің кәсіби 
міндеттерді шешу қабілетіне әркім қол жеткізе бермейді, сондықтан біз бұл 
дағдыларды бұлттық технологиялар саласындағы құзыреттілігінің орташа 
деңгейіне жатқызамыз. Орташа деңгей жоғарыда аталған бұлттық сервистерге 
иелік етуді білдіреді, соның ішінде Google бұлттық сервистеріне ерекше назар 
аударылады.
Бұлттық технологияларды иеленудің жоғары деңгейі ең қиын 
деңгейлердің бірі болып табылады, бұған дейін 1.3-те айтылғандай, бұл 
мұғалімнің болашақ кәсіби қызметінен асып түсетін бұлттық серверлік 
шешімдерді қолдана отырып, бұлттық кеңейтуді қажет етеді. Бұл құзыреттер 
«бұлттық технологиялардың теориялық негіздері» модулін зерттеу кезінде және 
таңдалған мазмұнға сәйкес қалыптасады (Г қосымшасы, 2-кесте т. 2.1. 
қараңыз). Бұлттық технологиялардың теориялық негіздерін оқыту нәтижелері 
14-кестеде келтірілген.
14 – кесте эксперименттік жұмыстың басында және соңында студенттердің 
бұлттық технологияларының теориялық негіздерін оқыту нәтижелері
Тапсырма түрлері 
«дейін»
«кейін»
БТ 
ЭТ 
БТ 
ЭТ 
бұлттық есептеу мен технологияның теориялық негіздері 
2 
2 
29 
29 
«бұлт» ұғымы және оның түрлері 
3 
2 
30 
30 
бұлттық платформалар және оларды ұйымдастыру 
2 
2 
8 
26 
бұлттық сервистер және олардың жіктелуі 
4 
2 
10 
26 
бұлттық сервистермен жұмыс істеу негіздері 
6 
6 
18 
25 
«бұлттарды» орналастыру
2 
1 
3 
16 
бұлттық сервистерді таңдау және онымен байланысты 
тәуекелдер 
3 
2 
10 
26 

108 
Мұғалімнің 
кәсіби 
қызметінің 
құрылымына 
сүйене 
отырып 
(А қосымшасы, сурет 1), біз мұғалімнің кәсіби міндеттерін бөліп алдық және 
соған сәйкес «білім берудегі бұлттық технологиялар» модулінің мазмұнын 
ескере отырып, мұғалімнің кәсіби қызметінің міндеттерін шешу үшін қажетті 
сервистерді 2.2.1-де іріктеу жүргіздік (2-кесте 2.1-т.). Осыған сүйене отырып, 
біз мұғалімнің кәсіби міндеттері мен осы мәселені шешуге болатын бұлттық 
сервистердің сәйкестік кестесін құрамыз (15 кесте). Болашақ информатика 
мұғалімін кәсіби даярлауды ұйымдастырудың жетекші бұлттық сервисі, 
формасы мен құралы ретінде біз Google компаниясының бұлттық 
технологияларын пайдалануды ұсынамыз, содан кейін Google бұлттық 
сервистері бөлек бөлінген еді. 
15- кесте 15- кесте - Мұғалімнің кәсіби міндеті мен бұлттық сервистінің 
сәйкестігі 
Кәсіби міндет 
Google сервистер 
Қосымша сервистер 
оқу үдерісін жоспарлау және 
ұйымдастыру 
Google Calendar 
жүйелік-әдістемелік кешен НИМ,
BilimLand
білім беру мазмұнын меңгеру 
деңгейін бақылау 
Google Forms 
Microsoft Forms, Kahoot!, Edmodo 
педагогикалық 
үдеріске 
қатысушылардың 
өзара 
іс-
қимылын 
ұйымдастыру, басқару 
Google JamBoard, 
Google Meet 
Padlet, Mentimeter 
тәрбие 
жұмысын 
жобалау, 
педагогикалық үдерістің барлық 
қатысушыларымен 
ынтымақтастығы 
Google 
Meet, 
Google 
электронды 
журналы
Zoom, Microsoft Teams, WhatsApp, 
Telegram, Viber, Facebook, Instagram, 
ВКонтакте, 
Дневник.Ру, 
Күнделік.KZ, 
ЭлЖур, 
Microsoft 
Teams,
Edmodo, ClassDojo, Moodle, Online 
Mektep 
оқу-әдістемелік материалдарды 
әзірлеу 
Google 
Docs, 
Google 
Slides, 
Google Sheets 
Microsoft Word Online, Microsoft 
PowerPoint Online, Microsoft Excel 
Online, Prezi, Canva, Mentimeter, 
GIMP Online, Sketchpad, Piktochart, 
Inkscape,
Gravit 
Designer, 
Figma, 
Canva, 
Lucidchart, Visme
өз практикасы мен қызметінің 
рефлексиялары 
Google Forms 
Microsoft Forms, Kahoot!, Edmodo 
оқу үдерісін зерттеу, сабақты 
зерттеу 
Google 
электронды 
журналы, Google 
Sheets 
Microsoft Excel Online, Piktochart, 
Inkscape, Gravit Designer
Microsoft Teams, Edmodo, ClassDojo, 
Moodle, OnlineMektep 
Студенттерді арнайы бұлттық сервистер арқылы кәсіби педагогикалық 
мәселелерді шешуге үйрету нәтижелері 16-кестеде көрсетілген. 

109 
16-кесте – студенттерді эксперименттік жұмыстың басында және соңында 
кәсіби педагогикалық міндеттерге оқыту нәтижелері
Тапсырма түрлері 
«дейін»
кейін»
БТ 
ЭТ 
БТ 
ЭТ 
оқу үдерісін жоспарлау және ұйымдастыру 
14 
12 
15 
30 
білім беру мазмұнын меңгеру деңгейін бақылау 
10 
9 
15 
30 
педагогикалық үдеріске қатысушылардың өзара іс-қимылын 
ұйымдастыру, басқару 
6 
6 
26 
30 
тәрбие жұмысын жобалау, педагогикалық үдерістің барлық 
қатысушыларымен ынтымақтастығы 
4 
4 
10 
26 
оқу-әдістемелік материалдарды әзірлеу 
10 
8 
18 
28 
өз практикасы мен қызметінің рефлексиялары 
5 
4 
15 
30 
оқу үдерісін зерттеу, сабақты зерттеу 
3 
2 
10 
25 
Экспериментке Абай атындағы ҚазҰПУ математика, физика және 
информатика институты 6В01507- Информатика (5В011100 – Информатика)
мамандығының 120 студенті қатысты. Зерттеу нәтижелері Microsoft Excel 
бағдарламасымен Online режимінде өңделді және диаграмма түрінде ұсынылды 
(16-17 сурет).
16-сурет – «Бұлттық технологиялардың теориялық негіздері» модулін зерттеу 
нәтижелерінің диаграммасы 
0
5
10
15
20
25
30
35
КГ
ЭГ
КГ
ЭГ

110 
17-сурет – «Білім берудегі бұлттық технологиялар» модулін зерттеу 
нәтижелерінің диаграммасы 
Есептеу әдістемесі реттік шкала бойынша өлшенген эксперименттік 
мәліметтер үшін сәйкестіктер мен айырмашылықтардың дұрыстығын 
анықтауға негізделген, біртектілік критерийі қолданылды [135]. 
Эксперименттік топ құрамында N адам және бақылау тобы М адам 
(мұндағы N және M натурал сандар, мысалы, N = 30, M = 30). Бірді өлшеу 
нәтижесінде және деп есептейік бірдей өлшеу процедурасын қолданатын бірдей 
көрсеткіш келесі деректер алынды: 
x = (x1, x2, …, xN) – эксперименттік топ үшін 
және 
y = (y1, y2, …, yM) – бақылау тобына арналған, 
Егер реттік шкала L градация қолданылса (мысалы, бес балдық мектеп 
шкаласында L = 5) k-деңгейлігі k = 1, 2, …, L.
Яғни, эксперименттік топ үшін нүктелері
n = (n1, n2, …, nL), 
мұндағы nk – эксперименталды топтың алған мүшелерінің саны. 
Бақылау тобы үшін 
m = (mм1, m2, …, mL), 
мұндағы mk – k-ші балл алған бақылау тобы мүшелерінің саны, 
n1 + n2 + … + nL = N, m1 + m2 + … + mL = M. 
χ
эмп 
2
= N ∗ M ∗ ∑
(
ni
N
−
mi
M
)
2
n
i
+m
i
.
L
1
(1) 
Біз күрделіліктің үш деңгейімен шектелгендіктен, біртектілік критерийінің мәні 
үшін [136, б. 14] L кезінде, 3-ке тең алу керек: 
0
5
10
15
20
25
30
35
КГ
ЭГ
КГ
ЭГ

111 
χ
0,05
2
=
5,99 для L– 1 (2) 
Әрі қарай, 1 формула бойынша эксперименттің «дейін» және «кейін» 
біртектілік критерийін есептейміз (17-кесте). 
17-кесте – эксперименттің «дейін» және «кейін» біртектілік критерийінің 
эмпирикалық мәндері 
эксперимент «дейін» «кейін» 
χ
эмп 
2
0,3 
7,8 
χ
эмп 
2
− χ
0,05
2
-5,7 
1,8 
Іс-әрекет критерийлерінің есептеулеріне және оны сыни критерийлермен 
салыстыруға сәйкес, біз эксперименттік және бақылау топтары қолда бар 
біліммен де, техникалық жабдықтармен де тең жағдайда деген қорытынды 
жасаймыз. Критикалық мән 7,8-ге тең және 5,99-ге тең критикалық мәннен 
басым. Осылайша, эксперименттің 91% сенімділігіне қол жеткізілді [115,136]. 
Жүргізілген эксперименттік жұмыс зерттеудің болжамын растайды. 

112 

жүктеу/скачать 2,51 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: