№6 дәріс. Өлшеу құралдары туралы негізгі мәліметтер

24
 Дәрістің мазмұны: 
өлшеу құралдарының негізгі түрлері; эталондар, 
үлгілі және жұмыс өлшеу құралдары мен олардың классификациясы, өлшеу 
құрылғыларының статикалық сипаттамалары. 
Дәрістің мақсаты: 
өлшеу құралдар түрлерінің анықтамаларын және 
олардың 
классификациясын 
оқу, 
өлшеу 
құралының 
статикалық 
сипаттамалары: түрлендіру функциясы, өлшеу диапазоны, сезімталдық, 
сезімталдық шегі.
Өлшеулерде қолданылатын және нормаланған өлшеу сипаттамалары 
бар техникалық құралдар
 өлшеу құралдары 
(ӨҚ)
 
деп аталады
.
Өлшеу нәтижелеріне және қателіктеріне әсер ететін ӨҚ қасиеттерінің 
сипаттамалары 
метрологиялық сипаттамалар
болады.
Өлшеу құралдарының классификациясы Г қосымшасында көрсетілген. 
Өлшеіш
- берілген мөлшердегі физикалық шамаларды жаңадан жасау 
үшін арналған ӨҚ. Мысалы, гір – масса өлшемі; резистор – кедергі өлшемі; 
сызғыш – ұзындық өлшемі. 
Өлшеу құрылғылары
жеке немесе өлшеу қондырғылар мен жүйелері 
құрамында қолданылады.
Ақпаратты 
ұсыну түріне байланысты
өлшеу құрылғылары
өлшеу 
аспаптары
және 
өлшеу түрлендіргіштері
болып бөлінеді. 

Бақылаушы тікелей қабылдай алатын түрдегі өлшеу ақпаратының 

сигналын өндіру үшін тағайындалған ӨҚ
өлшеу аспабы
деп аталады.
Өлшеу аспаптары келесідей болады: 1) аналогты және цифрлік 
құралдарды; 2) көрсететін және өзі жазатын аспаптар; 3) тура әрекет аспаптары 
және салыстыру аспаптары.
Өлшеу ақпаратының сигналын тарату, түрлендіру, өңдеу және (немесе) 
сақтау, ыңғайлы түрде өндіру үшін негізделген, бірақ бақылаушының тікелей 
қабылдауына берілмейтін өлшеу құралы
өлшеу түрлендіргіш
деп аталады. 
Өлшеу түрлендіршіштер бірінші және екінші реттік, аралық және таратушы деп 
бөлінеді. 
Көмекші құрылғылары бар функционалдық қасиеті бойынша 
біріктірілген өлшеу объектінің бір немесе бірнеше физикалық шамаларын 
өлшеу үшін негізделген өлшеу құралдардың жиынтығы
 
өлшеуіш 
қондырғылар және жүйелер
болып табылады.
Біріздендірілген
өлшеу құралдары

жүктеу/скачать 0,83 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: