Оқулық Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі алматы, 2014 А. Н. Доғалов н. С. Досмағанбетов

абсолютті артықшылықтар теориясын

жүктеу/скачать 2,49 Mb.

Pdf көрінісі

бет	259/308
Дата	24.09.2023
өлшемі	2,49 Mb.
	#110107
түрі	Оқулық

1 ... 255 256 257 258 259 260 261 262 ... 308

Байланысты:
Экономикалык теория

15.1-сурет. Салыстырмалы артықшылықтар Суреттен көріп отырғанымыздай, Қазақстанның ішкі нарығында бидайдың 300 бірлігі 450 бірлік матаға айырбасталар еді ( аb
Эли Хекшер мен Бертиль Олин

абсолютті артықшылықтар теориясын
қалыптастырды.
Ал Д.Рикардо болса, өзінің әйгілі
салыстырмалы артықшылықтар
теориясын
дамытты. Айталық, Қазақстанға Қырғыз Республикасына
қарағанда бидай мен мата өндірісі арзанға түседі. Егер бұлай болса,
онда Қазақстанға Қырғыз Республикасымен саудаласудың мүлдем
қажеті жоқ.
Алайда, салыстырмалы шығындар теориясына сәйкес екі ел
арасындағы сауда тиімді болып табылады. Айталық, Қазақстанда
бидайдың 1 бірлік құны матаның 1,5 бірлік құнына тең. Ал Қырғыз
Республикасында бидайдың 1 бірлігі матаның 2 бірлігіне тең. Егер,
Қырғыз Республикасына бидай шығарсақ, онда оның құнына матаның
2 бірлігін алуға болады. Олай болса, матаға қарағанда бидайды
Қазақстанда өндірген аса тиімді болып табылады
.
15.1-сурет.
Салыстырмалы артықшылықтар
Суреттен көріп отырғанымыздай, Қазақстанның ішкі нарығында
бидайдың 300 бірлігі 450 бірлік матаға айырбасталар еді (
аb
сызығы).
Ал егер бидайды Қырғыз Республикасына шығарсақ, онда оған 600
бірлік мата алуға болады (
ас
сызығы).
Қырғыз Республикасы үшін ішкі нарықта 600 бірлік матаға 300
бірлік бидайды айырбастауға болады (
de
сызығы). Ал егер ол матаны
Қазақстанға сатса, онда оған 450 бірлік бидай ала алады (
fe
сызығы).

307
Егер Қазақ Республикасы үшін сыртқы саудадан болатын ұтыс
ас
аралығын құраса, онда Қырғызстан үшін бұл ұтыс
df
аралығын
қамтиды. Сонымен, екі елдің салыстырмалы шығындарын осылайша
есептеу сыртқы сауданың дамуына мүмкіндік жасайды.
Швед экономистері
Эли Хекшер
мен
Бертиль Олин
Рикардоның
салыстырмалы артықшылықтар теориясын әріқарай дамытты.
Олардың ойын-ша, сыртқы саудаға түсетін өнімдердің шығындары
өндіріс факторларының салыстырмалы бағаларымен, технологиямен
және сұраныс пен ұсыныстың жағдайына байланысты анықталады.
Әлем елдерінде еңбек, капитал, жер және ғылыми жетістіктер сияқты
өндірістің негізгі факторларының әртүрлі үлестірілуіне байланысты
өнімді экспорттаудың сипаты табиғи, еңбектік, капиталдық, және
ғылымды қажет ететін болып бөлінуі мүмкін.
Осындай ерекшеліктерге қатысты,

жүктеу/скачать 2,49 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 255 256 257 258 259 260 261 262 ... 308