А. Байтурсынов 1-том final indd



Pdf көрінісі
бет153/172
Дата27.09.2023
өлшемі1,77 Mb.
#111203
түріБағдарламасы
1   ...   149   150   151   152   153   154   155   156   ...   172
Байланысты:
Байтұрсынұлы

Сырттан десе, Құбыладан» 
деп, 
«Қыз: «Хи-хи-хи! Ха-ха-
ха!»
деген тармақтан кейінгі 
«
Қорықпайды екен обалдан. Күлген 
болды һәм Дадан» 
деген тармақтар 
«Дейді: «Батыр хан Дадан
Қорықпас білем обалдан» 
1989, 1991 жж. жинақта өзгертілген. Бұл 
өзгертулер түпнұсқадағы қалпына 2003 жылы түзетілгендіктен, осы 
жинақ негізге алынды.
«лермонтовтан». 
Бұл туынды «Ақ жолға» енбеген. Түпнұсқадағы: 
«Отрывок из поэмы Лермонтова», «Мцыри», «Монах
– 
сопы» 
де-
ген түсінік-сілтемелер 1989, 1991 ж.ж. басылымдарда ескерілмеген. 
«
Тифлис 
шаһарына өтіп кетті» дегендегі қала аты 1989 ж. жинақта 
«
Тиблис
» деп, 
«Мейілі шаппағанын дәм-тағамға» 
деген тармақтың 
бірінші сөзі 
«Тәбеті» 
деп өзгертілген. Бұл өзгеріске түскен сөздер 
мен сілтемелер түпнұсқадағы қалпына 2003 жылы түзетілгендіктен, 
осы жинақ негізге алынды.
ҚАзАҚтың БАс АҚыны
Бұл ғылыми-зерттеу мақала «Қазақ» газетінің 1913 жылғы 39, 40, 
43-сандарында жарияланған. Газет нөмірлерінің микрофильмдік төл 
көшірмелері ҚР Орталық Ғылыми кітапханасында сақтаулы. Ал, осы 
газеттің №39-40 нөмірі ҚР Ұлттық кітапханасының қорында бар.
Микрофильм сапасының нашарлығына байланысты 43-сандағы 
мәтінді оқу мүмкіндігі болмады. 
«...Абайдың асылын танып, дұрыс 
баға берген нәрсесі жалғыз өлең емес, көп нәрсені Абай сөз қылған» 


364
деп басталатын газеттің 43-санында жарияланған мәтіні түпнұсқамен 
салыстырылмады, сондықтан 1989 жылғы жинақты негізге алдық. 
Ал, аталған әдеби зерттеудің «Қазақ» газетінің 1913 жылғы 39-40-
сандарындағы мәтінін 1989, 1991 жж. жинақтармен салыстырылып, 
өзгеріске түскен сөздер қалпына келтерілді. Газеттегі: «...мақтап 
отырған Абайы біздің Әбубәкір, Сейдахмет, Ақмолаларымыз...» де-
ген тіркесте XX ғасырдың басындағы қазақ әдебиетінің көрнекті өкілі 
болып табылатын ақынның аты «Әдебиет танытқышта» Ақмолда деп 
аталған, ақын есімі түзетілді.
39-сандағы мәтіннің 1-бетінде: «Абай кітабы. Бағасы – 70 тиын. 
Семейде Көпбай Байысов лавкасында сатылады» деген сілтеме беріл-
ген. Мәтіннің осы тұсы да түпнұсқа бойынша берілді.
39-санның 3-бетіндегі «Біліммен би болып, жұрт билейтін за-
ман өтіп, тасың би болатын заманға қарсы туған» деген сөйлемдегі 
«тасың» деген сөзден кейін 1989, 1991 жылғы жинақтарда «тас-
пен» деген сөз жақшаға алынып, қосарлана берілген. Түпнұсқадағы 
қалпына келтірілді.
1989, 1991 ж. жинақтарда «Қосарлы бейітсымал келді арасы» де-
ген өлең жолындағы «бейітсымал» деген сөзге сілтеме түрінде «Өлең, 
жыр» деген түсінік берілген. Бұндай түсінік түпнұсқада жоқ.
Ал, түпнұсқадағы «Мінәжат ғалымдардың зар-наласы» деген тар- 
мақтағы «ғалымдардың» деген сөз жоғарыда аталған жинақтарда 
«уәлилердің» деген сөзбен ауыстырылып, бұл сөзге де сілтеме ретінде 
«Әулие, Пайғамбар» деген түсінік берілген екен. Түпнұсқа қалпына 
келтірілді.
Газеттің 40-санында мысал ретінде алынған Абайдың «Өлең 
– сөздің патшасы, сөз сарасы» деген өлеңінен соң сілтеме ретінде 
бұл шығарманың мәтіні қашан және авторының кім екенін білдіретін 
«1887-ші жыл (Абай)» деген анықтама берілген, ал бұл анықтама 
жоғарыда көрсетілген екі жинақта да алынып тасталған. Бұл жинақта 
олар түзетіліп берілді.
«Қазақ» газетінің 39, 40-сандардағы мәтіндерден кейін автордың 
аты-жөні «А.Б.» деп қысқартылған түрде көрсетілген. Ал, 43-санның 
микрофильмдегі мәтінінің тым көмескілігінен жалғасын оқу қиын 
болғандықтан, оның соңында да осындай қысқарған атау тұруы 
мүмкін деген болжам жасауға болады.


365


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   149   150   151   152   153   154   155   156   ...   172




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет