Оқулық Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі оқулық ретінде бекіткен Алматы, 2011

152
Ар-намыс – қоршаған ортаның адамның құқытарын мойындауы, 
оның еркіндігін, әрекеттерінің моральдық құндылығын түсінуі, 
құрметтеуі. 
Жауакершілік – тұлғаның негізгі сапаларының бірі, адамның 
басты адамгершілік сапаларымен байланысты және оларды 
бақылайды.
Гордость – адамының өзінің немесе басқалардың жетістіктерін 
жоғары бағалауын, жоғары моральдық құндылықтарға өзінің 
сәйкестілігін түсінуін білдіреді.
Бедел – тұлғаның немесе адамдар тобының айырмашылық 
ерекшеліктері, соның арқасында сенім және басқа адамдарға ықпал 
жасауы жүзеге асады.
Кәсіби моральдың принциптері
Моральдық принциптер – адамгершілік сананың бір формасы, 
онда моральдық нормаларға жалпы түрде сипаттама беріледі. 
Принциптер –белгілі бір адамгершілік нормалардың мазмұнын 
ашады, моральдық санаға сәйкес талаптарды білдіреді
Педагогикалық этиканың негізгі принциптері:
- Ізгілік принципі;
- Педагогикалық оптимизм;
- Педагогикалық ынтымақтастық және ұжымшылдық;
- Азаматтық, патриотизм;
- Тұлғаға талап қоя алу және оны құрметтеу;
- Профессионализм, шығармашылық;
Сөз бен істің бірлігі
Педагогикалық моральдың мәні мен өлшемедері
Кәсіби мораль – бұл мұғалімнің кәсіби парызы, оның 
адамгершілік міндеттері.
Педагогикалық еңбекке қатынасының өлшемдері:
а) өмірдің басты мазмұны ретінде;
ә) өзінің қажеттіліктері мен қабілеттерін іске асыру құралы 
ретінде;
б) іс-әрекет ретінде
Өмірдің әр салалары секілді, педагогикалық істе де таланттар 
сирек кездеседі. Әрине әр мұғалімге талантты болмауына да болады. 
Алайда ол өз ісінің шебері болады және болуға тиіс.
Педагогикалық шеберлікті қалыптастырудың бірнеше жолдары 
бар.

153
Ең алдымен мұғалім жан-жақты білімдар, өмірдің әр саласынан 
хабары бар, әр түрлі жағдайда жол тауып шыға алатын, мектеп 
өміріне байланысты барлық мәселені түсініп шеше алатын, әртүрлі 
сұраққа жауап бере алатын адам болуға тиіс.
А. С. Макаренко өзін талантты педагогпін деп есептемеген, 
бірақ көп еңбектендім, сондықтан шеберлікті меңгердім деген. Осы 
сөздің байыбына барып қарасақ, шеберліктің негізі еңбекте екен.
Әрине педагогикалық шеберлік бір жылдық ісі емес, ол жылдар 
өткенде келеді. Педагогикалық стаждың әрдайым белгілі дәрежеде 
мұғалімнің кәсіптік шеберлігін сипаттайтыны тегін емес.
Адам бойында мұғалім мамандығына деген бейімділіктің болуы 
педагогтік шеберлікті меңгеруге көбіне көп нәрсе әсер етеді.
Бейімділік балалармен жұмыс істеуге айқын бейнеленген 
ыңғайы мен қабілеттен көрінеді.
Бұл бейімділік мектептің өзінде-ақ көрінуі мүмкін. Мұғалім 
мамандығын таңдап алудағы тегі айқындаушы нәрсе – балаларға 
деген сүйіспеншілік, балалармен бірге және балалар үшін ең-
бектенуге ұмтылу.
Бүгінгі талапқа байланысты мұғалім өз елінің белсенді идеялық 
сенімді жақтаушысы, өз мемлекетінің аяғынан тік тұрып кетуіне, 
оның саяси және экономикалық бостандығына, Отанын сүйе білетін 
жастарды тәрбиелеуге қызмет ететін мамандарды айтады.
Жақсы мұғалім әрдайым бағдарлама бойынша оқушыларға 
терең білім беруге болатынын біледі, оның негіздерін өзі оқытатын 
ғылымның күрделі мәселелерін еркін ажыратады. Сонымен бірге 
ол өзінің ғылыми білімдерін педагогикалық ой елегінен өткізіп, 
оқулық пен бағдарлама материалын әлгі білімдермен толықтырып 
отыруға да ұмтылады.
Шеберлікті 
көтерудің 
жолы 
озат-мұғалімдердің, 
іс-
тәжірибелерін, олардың ойларын – оқыту мен тәрбиені жетілдірудің 
басты көздерінің бірі.
Мұғалім сөзі – тәрбие беру ісіндегі ең басты құралдардың бірі. 
Егер мұғалім қандайда болмасын тәрбие мәселесін ұстамдылық пен 
шындыққа сүйеніп дәлелдей білсе, оқушы оның мәдениеттілігін, 
қамқорлығын, сөзінің әсерлілігін бірден сезе бастайды. Оқушы 
өзінің қателігін мойындап,ойланбай істеген қылығын өзі талдап 
қорытынды шығаруға мәжбүр болады.

154
Тәрбие беру ісіндегі аса маңызды жайттардың бірі – педа-
гогикалық такты. 

жүктеу/скачать 3,31 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: