патологиялық процесстер жағдайында альвеолярлы қапшықтардың өзіндік
ауа өткізетін жолдары жабылып қалғанда газдардын алмасуын қамтамасыз
етеді. Сондай
-
ақ претерминалды бронхиолаларды альвеолярлы
қапшықтармен
байланыстыратын Ламперт каналдары болады. Бұл каналдар
ауаның коллатералды жолын қамтамасыз етеді және
өкпе фиброзы
жағдайында ауаөткізу жолдардың бөлігі жабылған кезінде маңызды рөл
атқарады.
Альвеолалар ашық көпіршік түрінде болады. Ішкі беткейі екі негізгі
жасушалармен жабылған: респираторлы пневмоциттер немесе І типті
жасушалар және секреторлы пневмоциттер немесе ІІ типті жасушалар.
Респираторлы жасушалар альвеола беткейінің шамамен 95% алып тұрады.
Пішіні дұрыс емес ұзартылған. Жасушаның альвеола қуысына қарап жатқан
беткейінде ауаның эпителий беткейімен шектесу аланың ұлғайтатын қысқа
микробүрілер болады. Респираторлы жасушаның
ядро жоқ аймақтарына
жаңасып капиллярлар орналасады. Осы аймақтарда гемокапилляр
эндотелийінің базалды мембранасы эпителийдін базалды мембранасына
тығыз орналасып шектеседі. Осындай аймақтарда қанмен ауаның
аралығында аэрогематикалық тосқауыл болады.
ІІ типті пневмоциттер немесе секреторлы жасушалардың пішіні текше
тәріздес, цитоплазмасында осмиофилды гранулалалар байқалады. Олар
гликолипидпротеинді зат −сурфактантты өндіреді. Сурфактант екі
бөліктен тұрады:1)төменгі–гипофаза, альвеола
эпителийінің беткейін
тегістейді; 2) беткейлі
-
апофаза, фосфолипидті моноқабатты түзеді, олардың
гидрофобты аймақтары альвеола қуысына қарап жатады. Сурфактанттың
функциялары: альвеолалар түсуіне кедергі жасайды, тамырлардан альвеола
қуысына
сұйықтықтың өтуіне тосқауыл құрады, бактероцидті қасиеттері
болады, иммунокомпетентті жасушаның және макрофагтардың
функцияларын ынталандырады . Өкпелер
резекциясы жағдайында ІІ типті
пневмоциттер регенерацияға қатысуы мүмкін.
Альвеола қабырғасының
құрамына
жиекті жасушалар мен альвеолярлы макрофагтар кіреді.
Макрофагтар иммунндық реакцияларға қатысады, ескі сурфактантты
ыдыратады.
Өкпе
сыртынан мезотелий мен БТДТ қабатынан тұратын плеврамен
жабылып тұрады. Плевра
-
бұл кеуде қуысын (париетальды плевра) және
өкпені (висцеральды плевра) жабатын серозды қабық. Висцеральды және
париетальды плевраның беті дәнекер тінінің қабатында орналасқан
мезотелиймен қапталған. Соңғысы борпылдақ
дәнекер тінімен ұсынылған
және құрамында коллаген және серпімді талшықтар, қан және лимфа
тамырлары, жүйке талшықтары бар.
Достарыңызбен бөлісу: