Ауа массалары –
тропосфераның төменгі қабатындағы көлбеу
бағытта
біртұтас болып қозғалатын ірі, біртекті ауа аумағы. Оның
ұзындығы мыңдаған километрге дейін, ал тігінен қалыңдығы тропос-
фера шегарасына дейін созылады. Төсеніш бетке қатысты ауа масса-
ларын жылы (ЖА) және суық (СА) ауаларға бөледі.
Қазақстан климатына ауа массасының 3 типі әсер етеді: арктика-
лық (континентті), қоңыржай (континентті және теңіз) және тропиктік
(континентті)
ауа массалары
(41, 42-суреттер)
.
Континенттік арктикалық ауа массасы
(кАА) Арктиканың
мұздарының үстінде түзіледі, олардың
температурасы мен ылғал-
дылығы төмен.
Қоңыржай ендіктердің теңіз ауасы
(тҚА) жылы ағысты Атлант
мұхиты үстінде түзіледі. Ол жазда салқындау, қыста жылырақ, ылғал-
дылығы өте жоғары.
Қоңыржай ендіктердің континентті ауасы
(кҚА)
Моңғолия
мен Қазақстан аумағында түзіледі.
Жазда бұл ауа ыстық, ал
қыста
суық, ылғалдылығы жоғары емес.
Континенттік тропиктік ауа
(кТА) Орталық Азия мен Иранның
шөл далаларында түзіледі және де жазда жауын-шашынсыз ыстықты,
ал қыста жылымық күнді туындатады.
41-сурет
. Жаздағы ауа
массаларының қозғалу сызбасы
90
Ал
ма
ты
к
i
та
п
ба
сп
ас
ы
Мәтінді және 41, 42-суреттерді қолданып, келесі тапсырмаларды орын-
даңдар:
1.
кАА Қазақстанның оңтүстігіне ене алуы немен байланысты? Жыл-
дың қай мезгілінде олар Қазақстанның климатына ықпал етеді?
Достарыңызбен бөлісу: 
