ҚазаҚстан Республикасының білім және ғылым министРлігі а и. артемьев, с.Қ. мырзалы ғылым таРиХы және ФилОсОФиЯсы


коэволюция (бірлесе өзгеру, даму)  ұғымын тудырды.  коэволюцияның



Pdf көрінісі
бет344/382
Дата17.10.2023
өлшемі2,22 Mb.
#117011
1   ...   340   341   342   343   344   345   346   347   ...   382
Байланысты:
Философия

коэволюция
(бірлесе өзгеру, даму) 
ұғымын тудырды. 
коэволюцияның
көмегімен әртүрлі организм-
дер бір-бірлерімен өзара әрекеттесе отырып, өмірдің жүйелі бірбүтін 
ретінде дамуына себеп болады. Бұл ұғымның осы заманғы адамзат 
үшін әдістемелік мағынасын асыра бағалау мүмкін емес. Егер біз 
өзіміздің ары қарай дамуымызда өмірдің әртүрлі формаларын тұтынуға 
ғана бағыт алсақ, онда оны құртып тынуымыз әбден мүмкін, ал оның 
орнына біз бірлесе даму мақсатында жыл сайын экожүйеге көбірек 
көңіл бөлуге, оның хал-ахуалының жақсаруын қамқорлыққа алуға 
тиіспіз. Сол жағдайда ғана біз Табиғатпен үйлесімділікке жетеміз және 
ноосалаға
– ақыл-парасатпен игерілетін салаға жол ашылады.
Сөйтіп, өзінің миллиардтаған жылдар бойы дамуы барысында өмір 
«ақылды жануарлар»
деп аталатындардың шыңына шығып, өзінің 
миллиондаған әртүрлі формаларын тудырды. Олардың қатарына 
маймылдарды, иттерді, пілдерді, дельфиндерді, киттерді және т.б. 
жатқызуға болады. Олардың кейбіреулері өз дамуында сынақтар мен 
қателіктер, 
өмір сүрген кезінде әлдебір жаңашылдыққа үйрену, 
қоршаған ортаға икемді бейімделу
арқылы 
нақты ойлау
деңгейіне 
жетті. Зоологиялық күшке негізделген 
табындық өмір 
пайда болды. 
Жоғарыда аталған жағдайлардың барлығы да 
материя қозғалысының 
биологиялық формалары аясында өмірдің жеткен жоғарғы 


388
шыңдары болды
– жетілудің ары қарайғы мүмкіндігі 
сарқылып бітті
.
Өмірдің ары қарай дамуы үшін «біртінділіктің үзілуі» және санаға 
секіру үшін, әлдебір «түсіргіш ілмек» қажет болды. Ол 
адамның пай
-
да болуына
байланысты еді. Ал түсіргіш ілмек деп климаттың күрт 
өзгеруін айтсақ, соның нәтижесінде архантроптар (ерте замандар-
да өмір сүрген, қазба жұмыстары арқылы табылған адамдар) жерге 
түсуге мәжбүр болды да, алдыңғы аяқтары босап, кейіннен адамның 
қолдарына айналды. Сананың пайда болуының шешуші факторы – 
алғашқы адамдардың бірлесе еңбек ету үдерісінде 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   340   341   342   343   344   345   346   347   ...   382




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет