§58. ?аза?станны? ?лемдiк ?ауымдасты? ?атарына енуi
1. Егемен ?аза?станны? сырт?ы саяси ?станымы. 1992 жыл-
?ы ?а?тарды? ортасына ?арай ?аза?станды т?уелсiз мемлекет
ре тiнде ?лемнi? 30-дан астам мемлекетi таныды.
Оларды? ара-
сында мынадай елдер болды: Т?ркия, А?Ш, ?ытай, Иран, П?кстан,
Швейца рия, Канада. ?аза?станны? т?уелсiздiгiн бiрiншi болып Т?рiк
Республикасы таныды.
Осыны? б?рi республика?а, оны? азаматтарына ж?не ел басшы-
сыны? ж?ргiзiп отыр?ан салма?ты да сындарлы саясатына, биiк
ха лы?аралы? беделiне к?рсетiлген ??рмет едi. 1991 жылы т?уелсiз-
дiгiн жарияла?ан ?аза?стан мемлекеттiлiгiн ??руды? ?иын жолы на
т?стi. ?ыс?а мерзiм iшiнде сырт?ы саяси басымды?тар ай?ындалды.
Республиканы? сырт?ы саясатыны? негiзгi ?станымына жа?сы
к?ршiлiк ?атынас пен ?зге мемлекеттi? iшкi iсiне араласпау, те?
???ылы?, туында?ан м?селелердi? б?рiн бейбiт жолмен ше
шу-
ге ?мтылыс принциптерi алынды. Елге инвестиция тарту
?шiн
?аза?стан iрi компаниялармен келiсс?здер ж?ргiзе бастады.
Те?iз м?най алабын шетел фирмаларымен бiрлесiп барлау бас-
талды, жа?а м?най кенiштерiн игеруге «Бритиш петролеум», «Бри-
тиш Газ», «Эльф-Акитен», «Аджип» т. б. iрi компания лар тартылды.
Айма?ты? достасты?ты? жа?а т?рлерiн ?арастыру т?уелсiз
мем лекеттер басшыларын интеграцияны? жа?а жолдарын iздеу ге
итермеледi. ?аза?стан Президентi Н. ?. Назарбаев 1994 жыл ды?
басында Еуразиялы? мемлекеттер Ода?ын ??ру идея сын ?сынды.
Сол жылы маусымда «Еуразиялы? мемлекеттер Ода?ын ??ру тура-
лы» жоба баспас?зде жарияланды. Б?л жа?а ?? ры лым ??жаттарда
те? ?? ?ы?ты т?уелсiз мемлекеттер ода?ы ре тiн де аны?талды. Оны?
?ызметi ?рбiр ?атысушы елдердi? ?лт ты?-мемлекеттiк м?дделерiн
ж?зеге асыру?а ба?ытталатыны ай?ын
далды. Ода?ты? ма?саты
елдердi? т?ра?тылы?ы мен ?ауiп сiздiгiн, ке?естiк кезе?нен кейiн-
гi ке?iстiктегi ?леуметтiк экономикалы? жа??ырту ?дер?стер?н
ойда?ыдай ?амтамасыз ету деп жарияланды. Ода?ты ?йымдастыру
барысында м?ндай бiрлестiктердi? демократиялы? принциптерi
?арастырылды.
Екiжа?ты ?атынастар де?гейiнде Украинамен, Белоруссия-
мен, Кавказ елдерiмен, сондай-а? Балты? жа?алауы мемлекетте-
рiмен ынтыма?тасты? жандандырыла т?стi. ?аза?станны?
бай ланыстары, ?сiресе Орта Азия айма?ында?ы жа?ын к?ршi
-
лер – ?збекстан, ?ыр?ызстанмен, ал экономикалы? блок ше?берiн-
де – Т?р?кмен стан, Т?жiкстанмен ?ар?ынды т?рде дамыды.
?аза?стан дипломатиясы Азия ба?ытында елеулi табыстар?а
жеттi. Б?л айма?та экономикалы? жа?ынан жа?сы дамы?ан ?ытай,
?ндiстан, Вьетнам, Жапония т.б. кiретiн елдер бар. Б?л жа?дайда
?аза?стан?а планетаны? осы ?лкен ке?iстiгiндегi экономикалы?
даму динамикасынан ?алып ?оймау зор ма?ыз?а ие болды. ?аза?-
336
станны? азиялы? Тыны? м?хит ?дер?с?ндег? интеграция?а арала суы
оны? Экономикалы? Ынтыма?тасты? ?йымы ?ызметiне ?атысуына
ма?ызды жа?дай ту?ызды. 1995 жылы Индонезия, П?кстан, Т?ркия
басшыларымен жо?ары де?гейдегi кездесулер ?ттi.
Достарыңызбен бөлісу: |