Ютап жогары оку орындарынын студенттерше, магистрлерше, докторанттарына, эдебиеттанушы галымдарга, сондай-ак эдебиет суйер кепшшк кауымга арналган
жүктеу/скачать 31,36 Mb. Pdf көрінісі
|
Әдеби сын
| erri.
Макала 6ip Караганда, сол кездеп одактык эдеби сында журш жат кан роман жанрыныц бугш , ертещ жайындагы n k ip алысуга ой жарыстыру сиякты керш- reHiMeH де н еп зп максаты М.Эуезовтщ «Абай жолы» роман-эпопеясын керкем туынды репнде жокка шыгару болган сиякты. А.Марченко «Абай жолы» шынайы ем1рден жазылган роман емес, нактылы деректерге суйенбеген ел аузында журген турл1 ацыздарга курьшган, ал нагыз романныц ynrici Э.Нурпеш совтщ «Кан мен тер» трилогиясы деп, жер-кекке сыйгызбай мактайды. Роман-эпопеядагы Абай, Кунанбай бейнелерш трилогиядагы Еламан мен Тэщрбергенмен салыстырып, алгашкы екеуш шынайы образ емес, турл1 ацыздардан курастырылган ацыздык кешпкерлер санайды. Ол кездеп эдеби ту сш к бойынша, фольклор эдебиеттщ теменп сатысы, демек М.Эуезов те езшщ атакты роман-эпопеясьшда ауыз эдебиеп децгешнен кетерше алмаган деп, улы туындыныц багасын кемикендей болды. А.Марченко тек М.Эуезовке тшсш кана коймай, «М.Эуезовтщ «Абайы» сиякты Э.Эл1мжановтыц «Ма- хамбеттщ жебесш» нагыз роман деуге болмайды, бул улы акын мен ереушшшщ (бунтарь) eMipi мен тагдьфы туралы зерттеу емес, ол туралы ацыз» («Вопросы литературы», 1971, №9, 40-бет) - деп, муны да тукырткандай болады. Эрине, казак эдебиетшщ узд к ж е п с й п саналатын М .Эуезовпц «Абай жолы» роман- эпопеясына одактьщ баспасез бетшде, онда да бедел1 жогары эдеби-гылыми басылымда куйе Эдеби сын тарихы 297 жаккан макаланыц жариялануы казак эдебиетшшершщ улттык намысын козгап, ашу-ыза- сын тугызды. А.Марченконыц н еп зп ойларын жокка шыгарган макалалар Мэскеуге карай агылды. BipaK, журнал олардыц бэрш баспай, iniiHeH тек Т.Ахтановтыц гана макаласын берд! де, калгандарын жылы жауып коя салды. Казак баспасезщце де niKip бищ рем деушшерге мумюндк беришедь Тек «Казак эдебиетЬ) (10.12.1971) газет! Казак ССР Тылым академиясы М.О.Эуезов атындагы Эдебиет жэне енер институтында осы макаланы талкылаудан жа зылган «Алтынды тот баспайды» деген есепп жарнялаумен гана шектелдь Эдебиетнп галымдардыц жиналысы кызу еткен. Ы.Дуйсенбаев, М.Дуйсенов, Е.Лизунова, МКаратаев, Э.Тэж1баев, Р.Берд1баев, М.Хасенов, Б.Наурызбаев, Э.Дербкэлин, Б.Уахатов, Е.Жакыпов, У.Субханбердина, Э.Шэршов т.б. шыгып сейлеп, А.Марченконыц макаласында айтылган пшрлермен мулдем кел1спейтшдктерш бЬвдрдь ¥лтты к мактанышымызга ай налган М.Эуезовтщ «Абай жолы» роман-эпопеясына куйе жаккысы келген А.Марченконыц бул кылыгын б1рауыздан айыптады. Мэжипсте айтылган пшрлерд1 жинактап, «Эдебиет мэ селелер!» редакциясына ж1беруге уйгарым жасаган. BipaK та, мэскеулк басылым казак эде биетшшершщ nkipiH жариялауды жен кермедь Жалпы, одактык басылымда жарык керген А.Марченконыц бул макаласыныц н еп зп максаты М.Эуезовн, сол аркылы казак эдебиетш 6ip тукыртып кою болганымен де, еюнни жагынан, казак каламгерлершщ улттык сана-сезь MiH дур eTKi3in ояткан елеуш окигага айналды. Алпысыншы жылдардагы казак эдебиеттануыньщ басты табысы кептомдык «Казак эдебиеп тарихыныц» (1960-1967) шыгуы болды. Эдебиетпц 6ipryrac тарихын жасау мэселеа согыстан кешн кетерше бастады да, кыркыншы жылдары алгашкы адымдар жасалды. Ауыз эдебиетше арналган «Казак эдебиеп тарихыныц» 6ipimni томы 1948 жылы М.Эуезовтщ редакциясымен, екшпп томы «Казак совет эдебиеп тарихыныц очерю» деген атпен 1949 жылы К-Жумалиев- тщ басшылыгымен шыкты. Алайда, бул ею ютап та согыстан кешнп «ултшылдыкка» карсы курес науканына ушырап, ресми билк тарапынан катты сынга ушырады. Эдебиет саласында да саяси кысымныц кушейе тусуше байланысты эдебиет тарихын жасау жумыстары токырап калган болатын. Ещц осы мэселе кайта кетерш п, ез нэтижесш бере бастады. «Казак эдебиеп тарихыныц» жүктеу/скачать 31,36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|