Ютап жогары оку орындарынын студенттерше, магистрлерше, докторанттарына, эдебиеттанушы галымдарга, сондай-ак эдебиет суйер кепшшк кауымга арналган
«0Mip - мектеп. Одан аскан оку жок... 0Mip
жүктеу/скачать 31,36 Mb. Pdf көрінісі
|
Әдеби сын
- Бұл бет үшін навигация:
- KecipiHeH шнедЬ>. «Жалын» журналы да «Жазушы лабораториясы» айдарымен 6ipHeme
| «0Mip
- мектеп. Одан аскан оку жок... 0Mip мектеп болганда, таусылмай- тын, орта туспейтш казына, асылга толы екен... Клтапты оку кашпас, ем1рдщ езш окып ке- решн деген ниет дурыс жолга бастады... Ал шынымды айтсам, жазудан окуым кеп. Колыма тускен жаца окымаган ютаптарды оки берем... Айлап емес, жылдап колыма калам уста- майтын уакыттарым болады. Солардыц бэршде окимын. Ел1ктеу дегецщ бшмеймш». К.Ахметбеков: «Керкем туындыньщ атасы - ой, анасы - тш, жаны сез1м. Шыгарма не акьшга (ой), не ашуга (сез1м) тимейтш болса, ол - бос эуре... Дегенмен, ютап сайын ой мен сез1мнщ тец Tycin жатуы тагы да шарт емес: дара-дара туындыныц б1ршде ойдыц басым келу1, б1ршде сез1мнщ устем шыгып жатуы - енер завдылыгы». С.Шэймерденов: «Осы ретте жазушы алдынан eKi проблема келш шыгады: неш жазуыц керек, калай жазуыц керек? Калай жазу керек? - бул шеберлк мэселеа. Ал неш жазу керек? - дегенге дуние танымныц, eMip сурген ортац, кезбен керш, бастан кешкен ем1рлк жайларыц, 1с-тэж1рибец жатады. Bip сезбен айтканда, муны такырып тандай бшу дейдь Ал eKeyi косы- лып, талант дэрежесш аныктамак». М.Сундетов: «0з1мд1 толгандырмаган, теб1рентпеген такырыпты жазбаймын. Такырыпты деп айтудыц e3i ыцгайсыз; адам тагдыры десе де болар, иэ, сол адам жаныныц 6ip сырынан жана, ешюм айта коймаган, тыц ой козгаганга не жетсш?! Иэ, кей жазушы шыгармасына idpic- пес бурын жоспар жасап алады. Болашак кешпкершщ жан-дуниесше терец уцшмей, элп e3i Курган калыпка салатыны бар. Жасандылыкка, карадурсщдшкке соныц KecipiHeH шнедЬ>. «Жалын» журналы да «Жазушы лабораториясы» айдарымен 6ipHeme каламгердщ макаласьш 6epirrri. Д.Досжановтьщ «Сез киесшде» езшщ эдеби eMipiH емес, шыгармашылык психология мэселелер! Ke6ipeK сез болады. Ол «Шыны керек, ез1мд1 столга суйрелеп, «жаз, жаз, жаз» деп турган ш тей итермепп куш п сезшем ылги; рухани тойымсыздык дейм1з бе, керуге, бшуге, кагазга кестелеуге келгенде ашкез канагатсыздык дейм1з бе, бшмеймш. Эйтеу1р, сырттагы супу, eлiктipгiш, жел1кпрпш кыздырмалы п рш ш кке мойын бургызбай, теп кызьщтырмай, алды-артыма каратпай, дамьш таптырмай кинап койган «кудайдыц ку н р еп » бар. Кагаз бен каламга суйреп турган ерекше тартылыс кушш сезшемш. ...Жазушылык деген адам мшезш езщше ацгару гой, сол ацгарганыцды керкем сезбен кестелей бшу болар» («Жалын», 1985, №1) - деп бшедь Т.Нурмагамбетовгщ «Аптапка бет алуы» («Жалын», 1987, №1) керкем эцпмедей окылады. Балалык шагын оцтустктщ аптап ыстыгында етюзген Тынымбай жазушылыкты да аптапка тецейдь Макаланы оки отырып шыгармашылык енердщ кыр-сырларына уц ш п , ерекше 6ip сикырлы элемге icipin кеткентей боласыз: «Ал, таза керкем шыгарма жазу ушш вм 1 рде керген, еспген жайларыцныц дайын кушнде кэдеге аса калуына менщ нгубэм бар. Алдымен, ой - кымбат... Ой болса болды, сюжет, бейне, тш ез-езшен туа калады дегецщ, эрнне, тагы айта алмаймыз. Таланттьшык дегеннщ ез1 сол - айтып отырганымыздыц 6api жымдасып келгенде, тутас, 9pi eMipmen дуние туып, ол дуниенщ ез кущрепмен окушыны байлап-матап тырп 378 ДандайЫСЦАКУЛЫ етюзбей тастауывда емес пе?.. Такырып - жазушыныц eric егетш алацы. Мэселе жазушы - диханныц сол жерден кандай ешм алуында... Кезкарас дегешщз шыцга бастайтын жалгыз аяк жол болуга тшс кой!» Б.Нуржекеев «... жаксы жазудыц сыры кеп, жаман жазудыц да ce6e6i кеп. Жалпы, кандай жазушы болмасын, ез!н!ц калай жазаты сырын каншалыкты жасырмай ашканмен, баскага ка лай жаксы сейлем куруды 6api6ip уйрете алмайды... М енщ ойымша, жазушыныц eMip шындыгын тануы жэне оны багалауы ткелей ез ем1рбаянына байланысты. Озщ керген шындыкты езгеге де ез! керш отыргандай етш суреттеп бере алсац, ш еберлк деген сол. Ойы жок жылтырак сездер, сездщ сырткы жаркьшын куалап кететш желбуаздык - шеберлктен, ягни шындык пен нанымдыльщтан алыстататын эдютер» (Б1тпейтш сыр. «Жалын», 1987, №2) - деп сыр шертедь «Жальш» альманагы эдебиеттщ ак жолына тускен жастарга шыгамрашылык сабак болсьш, уйренсш деген умилен элемдк эдебиетпц б1рнеше еюлдерше сез бершт! Солардыц б1р-екеуше кез салайьщ. Орыс акыны Е.Евтушенко «Жастарга айтарым - мундайда жасып калудыц peTi жок. Озщнщ дурыстыгыцды дэлелдей алмау - кылмыспен тец. Ал «улыларга» айтарым - ез бойындагы надандьщгы жецбей турып, езгеге калай сыйлы болмаксьщ» - дейда. Ол «Оз басым елецнщ техникасьшан repi айтар ойына, мазмунына баса назар аударамьш. Форманы елецнщ ез! жасайды. Поэманьщ белгш 6ip тарауы ушш кара сез керек пе, мен оны жасканбай, кысылмай ерк1н пайдаланамын. Ce6e6i, дэл сол сэт кекейдеп ойды жетюзу ушш осы эдютщ колайлы екешн угып отырамын. ¥йкас, буын, ыргак, форма - муныц 6spi де идеяга кызмет етедь Де- мек, мен олардыц маган колбайлау болганын каламаймын» («Жалын», 1986, №2) - дейдг Ал Л.'Толстой ушш «Сезбен сырласу дегешм!з - жумыстыц азабын умыттыратын ракат. Сезд1 эуреленш, 1здеп табудыц кажел жок. Ол уушкындай жарк етедг Ол! сез деген болмай ды - сездщ бэр! 6ip-6ipiMeH сэулеленш, Tipmin кетедг.. Кеб1рек шимайлау керек, жазганьщ негурлым кеп шимайланса, согурлым жаксы болмак. Шимайламай жазуга болмайды. Эгэ- рэки, 6ip бетте сызьшмаган, немесе тузетшмеген 6ip де 6ip сез болмаса, онда бул жаныцды азапка салуы мумюн» («Жалын», 1984, №6). Атакты агылшын жазушысы Джек Лондон жастарга «Ал ci3 кандайсыз, жас жазушы, адамзатка айтарыцыз бар ма? Бар болса, айтуыцызга кедерп не? Егер букш элем, Tipniuik тоскан, естуге куштарланган ойды дамыта алатын болсацыз, дамытыцыз, ез кекешщзде кан дай болып турса, сондай етш журтка жеткшщз. Егер ойыцыз айкын болса, жазганыцыз да айкын шьщпак, егер ойыцыз кунды болса, шыгармацыз да кунды болмак... Оз Tipniink, жа зушылык философияцызды калыптастырудыц жалгыз-ак жолы - пдену, элем д к мэдениет пен бш м казынасынан кажета нэрсен1 тандап ала б1лу» (Жазушыныц TipmuiiK философия- сы туралы. «Жалын», 1985, №1) - деген есиет айтыпты. жүктеу/скачать 31,36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|